Emekli olmak isteyenler için sunulan imkanların bazıları ise düşük prim gün ile emeklilik. 3600 gün, 4500 gün ve 5400 gün prim ödemesiyle sağlanan bu emeklilik için ise özel koşullar bulunuyor. Emekliliğe ulaşmak kolay olmuyor. Kiminin yaşı dolmuyor kiminin primi eksik. Kimisi de sigortalılık yılını tamamlamamış. Hürriyet gazetesinden Noyan Doğan SGK primleri ve emeklilik ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı
EMEKLİLER KISA ÇALIŞMADAN YARARLANAMAZ
Soru: Çalışmakta olduğum şirketten emekli oldum ve çalışmaya devam ediyorum. Çalıştığım şirket kısa ödenekten yararlanıyor, beni de part-time olarak 15 gün çalışıyor gösteriyor. Emekli ve çalışan kişiler ücretsiz izinli gösterilebiliyor mu? M. Yıldırım
Cevap: İşverenin ücretsiz izne çıkarma hakkı var. Ancak emekli olduğunuz için kısa çalışma ödeneğinden ve ücretsiz izne çıkartılanlara ödenen nakdi ücret desteğinden yararlanamazsınız. İşveren, sizi 15 gün çalışıyor gösteriyorsa, 15 günlük maaşınızı ödemek durumunda.
ŞİRKET CEZA ALIRSA BAŞVURU YAPAMAZ
Soru: Şirketim kısa çalışma ödeneği konusunda şikayette bulunuldu, denetleme yapıldı, karar bekleniyor. Bu dönemde şirket takip altında olduğu için başvuru yapmayacağız deniliyor. Biz mağdur olacağız, nasıl bir yol izlenilmeli? Şirket başvuru yapmaz ise çalışanına maaş ödemek zorunda mı? Erdal Ş.
Cevap: Karar sonucu şirketiniz haksız bulunursa yüklü bir ceza alacak ve eski dönemden dolayı ödenen kısa çalışma ödemeleri de faiziyle şirketinizden talep edilecek.
Bu dönemde şirketinizin yeniden kısa çalışmaya başvurma imkanı bulunmuyor, karar sonuçlanıncaya kadar. Bu durumda şirket ya size maaş ödeyecek ya da sizleri ücretsiz izne ayıracak. Ücretsiz izne ayırırsa, devletin ödediği nakdi ücret desteğini alabilirsiniz.
ÜCRETSİZ İZİN İÇİN İŞVEREN BAŞVURACAK
Soru: Önceki karantina döneminde ücretsiz izin ödeneğinden yararlanmıştım. Kasımda kendi isteğimle işten ayrıldım, kasım ayının ödemesi bu ay yatar mı? Ücretsiz izinden yararlanabilir miyim? Yoksa iş yerinin tekrar benim için başvuru yapması mı gerekiyor? Samet T.
Cevap: İşten ayrıldıysanız ücretsiz izin desteği alamazsınız. Anladığım kadarıyla yeniden işe başladınız.
Eğer işvereniniz sizi ücretsiz izne ayırdıysa, sizin için başvurması gerekiyor. Bu durumda destek alabilirsiniz. Ancak çalışmıyorsanız destek alamazsınız.
HER İKİ DESTEĞİ DE ALAMAZSINIZ
Soru: Restoranda çalışıyorum. Şubatta işe başladım, 2 aylığı doldurmadığım için nakdi ücret hizmetinden yararlanmıştım. Şimdi ise kısa ödenek şartlarının hepsini karşılıyorum. Şuan nakdi ücretten yararlandım diye kısa ödenekten yararlanamadığımı söylüyorlar. Yararlanabiliyor muyum? Ayşe A.
Cevap: Nakdi ücret desteği ücretsiz izne ayrılanlara veriliyor. Ücretsiz izin döneminde işveren sizi çalıştırmışsa burada sorun var demektir. Eğer halen çalışıyorsanız ve kısa çalışma ödeneği şartlarını taşıyorsanız işvereniniz sizin için başvurabilir.
Yeni kanun bu hakkı işverene tanıyor. Başvuru yaptıktan sonra da kısa çalışma ödeneği alabilirsiniz, nakdi ücret desteği artık alamazsınız.
YAPILANDIRMADAN YARARLANABİLİRSİNİZ
Soru: Temmuz ayı sigorta bildirimini, 25 Eylül'de cezalı verdik. Primi ödedik, cezayı ödemedik. 25 günlük kasti olmayan bu ceza af kapsamına girer mi? Kapsama girerse nereye ve nasıl başvuracağız? Hasan K.
Cevap: Gecikme zamları ve cezalar yapılandırma kapsamına giriyor. Dolayısıyla yeni çıkan kanundan yararlanabilirsiniz. Başvurular sene sonuna kadar SGK'ya, il müdürlüklerine yapılacağı gibi internet üzerinden de yapılabilecek.
GÜN TESPİTİ İÇİN DAVA AÇMALISINIZ
Soru: Yeğenim 23 günlük vekil öğretmenlik yapmış fakat sigortada kaydı gözükmüyor. Milli Eğitim Bakanlığından hizmet belgesi alınmış, fakat 4/c hizmeti olmadığı bildirilmiştir. Milli Eğitim bakanlığı sigortasız çalıştırma yapabilir mi? Acaba vekil öğretmenlik günlerini saydırmamız için ne yapmamız gerekir? Mustafa G.
Cevap: Milli Eğitim Bakanlığı'nın sigortasız çalıştırma gibi bir durumu olamaz. Ancak vekil öğretmenlerin süreleri kısa olduğundan sigorta primlerinin atlandığı da biliniyor.
Elinizde çalıştığınıza dair belgeler var. Bu belgelerle dava açarsanız, çalıştığınız günleri tespit ettirebilir, günlerini saydırabilirsiniz.
PRİM DONDURMANIN FAYDASI OLMAZ
Soru: Esnafım, emekliliğim için prim günüm fazlasıyla var. Ama mecburen prim yatırmak zorundayım. Borçtan dolayı primimi dondurduğumda ileride yaştan emekli olduğumda bu primleri tekrar satın aldığımızda emeklilik maaşına katkısı olacak mı? Göksal Ş.
Cevap: Priminizi dondurduğunuzda emekliliğinizi de uzatıyorsunuz. Yatırdığınız primlerin emeklilik maaşına katkısı olur, hele ki yüksekten prim yatırıyorsanız, katkısı olur. Ama esnaf olarak asgari ücret üzerinden ya da biraz üzerinden prim yatırıyorsanız katkısı olmaz.