Kovid-19 salgınıyla birlikte global çapta tedarik ve üretim merkezi olarak gözde ülkelerden biri haline gelen Türkiye, yurtiçinde de yatırım ve istihdama yönelik çalışmalarına hız verdi. Özellikle ihtiyacı olan bölgelerde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı'nın (CMDP) sağladığı olanaklarla kümelenme modelleriyle üretim öne çıkıyor.
Tekstil, ayakkabı gibi emek yoğun sektörlerde kümelenme modeliyle üretim, istihdam, ihracatın artırılması hedefleniyor. Öte yandan ekonomi de canlandırılarak göç veren bölgelerin çekim merkezi haline gelmesi amaçlanıyor. Kümelenme modeliyle Van, Erzurum, Bingöl'de tekstil, Şanlıurfa'da ayakkabı alanında üretimler yapılıyor. Bu yıl faaliyete geçecek yeni projeler de yolda. Bu projelerle 5 bini aşkın istihdam sağlanıyor.
Konuyla ilgili Milliyet'e değerlendirmelerde bulunan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürü Barış Yeniçeri, programın uygulandığı illerin ekonomilerini geliştirerek bölgelerden diğer bölgelere ve metropollere yönelen göç baskısını hafifletmeyi amaçladıklarını kaydetti. Yeniçeri, sektörel kümelenmeleri desteklemek amacıyla emek yoğun sektörlerde faaliyet gösteren firmaların ilk yatırım olarak ihtiyaç duyduğu altyapı veya atölye gibi ihtiyaçlarını destekleyerek üretim altyapısı zayıf olan şehirlerde dahi ilk yatırımları hızla hayata geçirerek buraları cazip hale getirdiklerini belirtti. Yeniçeri, "CMDP kapsamında sektörel kümelerin desteklenmesi odaklı projelerle illerde mevcut sektörel yoğunlaşmalarda katma değer, yenilikçilik ve rekabetçiliğin artmasıyla bu sektörlerin kent ekonomisine katkılarını artırılması da bir diğer önceliğimizi oluşturuyor" dedi.
YATIRIM FIRSATLARI
Kalkınma ajanslarıyla ilgili bilgi veren Yeniçeri, şöyle anlattı: "Kalkınma ajansları yerelin önemli projelerine mali destek veriyor. CMDP'nin yanı sıra Bölgesel Kalkınma Fonunun kurulması, Üreten Şehirler Programı, Finansman Desteği Modeli ve yeni destek araçları hayata geçirdiğimiz yenilikçi uygulamalar oldu. Ulusal kaynaklarımız dışında, bölgelerimize yeni finansman kaynaklarını kazandırmak üzere uluslararası fonlardan daha fazla yararlanıyoruz ve ajansların uluslararası proje geliştirme kabiliyetlerini daha yükseğe taşıyoruz."
Kalkınma ajansları olarak bölgelerin öne çıkan yatırım fırsatlarını analiz ederek fizibilite çalışmaları yürüttüklerini belirten Yeniçeri, "Bu yatırım konuları özel sektör için önemli fırsatlar sunuyor. 2021 yılında bu fizibilite çalışmalarını yatırımcılarımızın gündemine sunacağız ve bankalarla yapacağımız anlaşmalarla bu yatırım konularının hayata geçirilmesine gayret edeceğiz. 100'ün üzerinde fizibilite çalışması tamamlanmış durumda. 2021'de bu çalışmalara devam edilecek" diye konuştu.
AYAKKABICILAR ŞANLIURFA'DA
Ayakkabıcılar Sanayi Bölgesi Projesi'nin ilk etabı, Şanlıurfa OSB ve Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği'nin ortaklığında CMDP kapsamında verilen desteklerle hayata geçirildi. İki yılda tamamlanan ilk etap 23 milyon liraya mal oldu. Projenin 15.5 milyon lirası Bakanlık tarafından karşılandı. Şanlıurfa OSB 2. kısımda 13 fabrika binası ve yan ürünlerin tedariki için de 7 tesis yapıldı. Fabrikaların tamamı il dışından gelen firmalara belli istihdam taahhütleri karşılığında tahsis edildi. 2019 sonunda üretime geçen fabrikalarda istihdam edilen kişi sayısı 1700'e ulaştı. İlk etapta yer alamayan birçok firma, ikinci etapla ilgili taleplerini dile getirdi. Toplam bütçesi 18.8 milyon lira olan projenin 16.9 milyon lirası Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından karşılanacak. İkinci etapta Şanlıurfa OSB'de 6 yeni fabrika binası yapılacak. 4 bin 500 Şanlıurfalı, iş imkanına kavuşacak.
HAZIR GİYİM VAN'DAN SORULACAK
Van'da 55.1 milyon TL CMDP desteğiyle 2014'te yapımına başlanan Van Tekstilkent Projesi 2017'de tamamlandı. Van OSB 5. etabında toplamda 100 hektarlık ikinci bir kümelenme alanı oluşturularak bu alanın altyapısı Van Tekstil ve Hazır Giyim OSB Projesi için Bakanlık tarafından CMDP kapsamında 19.2 milyon TL tutarında destek ile 2020'de tamamlandı. Projeler sonucunda yaklaşık 18 bin personel istihdam edilmesi planlanıp, Van ve çevre illerin sosyo-ekonomik kalkınmasının hızlanacağı düşünülüyor.
ERZURUM'DA 4 YENİ FABRİKAYA 2 BİN KİŞİ
Erzurum 2. OSB'de uygulanan Erzurum Tekstilkent Projesi kümelenme konusuna destek sağlanan projelerden biri. Projede yatırımcıların maliyetlerini düşürerek bölgede yatırım yapma kararına olumlu yönde katkı sağlamak hedefleniyor. Program kapsamında 8 milyon TL destek sağlanan projenin yararlanıcı eş finansmanı birlikte toplam bütçesi 20.8 milyon TL. Proje kapsamında 4 adet fabrika binası inşa edilerek büyük ölçekli yatırımcı firmalara tahsis edildi. Projede 2000 kişilik istihdam hedefleniyor. Projede ikinci etabın da bu yıl sonu tamamlanması öngörülüyor. CMDP kapsamında 10 milyon TL destek sağlanan projenin toplam bütçesi proje yararlanıcısı olan Erzurum Valiliğinin eş finansman katkılarıyla 12 milyon TL oluyor.
DİYARBAKIR TEKSTİLDE BÜYÜYOR
Program kapsamında kümelenmenin desteklendiği bir başka proje ise Diyarbakır Tekstil İhtisas OSB'de Sektörel Kümelenmenin Tamamlanması Projesi. 2021 yılı içinde tamamlanması beklenen projeye 4.6 milyon TL destek sağlanıyor. Proje kapsamında farklı büyüklükte 28 işlik ile 14 ticari alan inşa edilmesi ve bu alanda toplam 1.350 kişinin istihdam edilmesi hedefleniyor.
BİNGÖL, ŞIRNAK VE KİLİS'TE İŞ
Fırat Kalkınma Ajansı'nın güdümlü proje desteği ile 2017 yılında faaliyete geçen Bingöl Tekstilkent Projesi'nde ikinci etap çalışmaları başlamış olup 2021'de 750 kişilik ek istihdam oluşturulacak. Genç nüfusun yoğun olduğu Kilis ve Şırnak-Silopi'de 1000'er kişilik istihdamın öngörüldüğü tekstilkent projelerinin de bu yıl faaliyete geçmesi bekleniyor.
İZMİR'DE YATIRIM 'RÜZGARI'
Rüzgâr enerjisi alanında İzmir ve Güney Marmara Kalkınma Ajansı'nın çalışmaları, teknik ve mali destekler ve geliştirdikleri uluslararası projeler vasıtasıyla İzmir ve çevresi de Doğu Avrupa ve Orta Asya'nın Rüzgâr Enerjisi Üretim üssü haline gelmeye başladı. İzmir'de rüzgâr türbininin çeşitli bileşenlerini üreten 30'un üstünde firma bulunuyor. Bu firmalarda çalışan sayısı 6000'in üzerinde.
MALATYA'DA KAYISI, GAZİANTEP'TE FISTIK, TRABZON'DA KUYUM
Bakanlığın açıklamasına göre, bu projelerin dışında Malatya'da kayısıyla ilgili olarak 30 milyon TL destek sağlanan Model Kayısı Fabrikası Projesi, Kuru Kayısı Lisanslı Depoculuk ve Kayısı Kent ve Ticari Merkez Projesi'ne destek sağlanarak bu sektörde toplam 50 milyon TL'lik yatırım yapıldı. Öte yandan Gaziantep'te Antep Fıstığı Lisanslı Depoculuk ve Ürün İhtisas Borsası Projesi ile Ayakkabı Test Laboratuvarı Kurulumu ve Akreditasyonu Projesi, Trabzon'da Kuyumculuk Tasarım Merkezi ile İlaç Endüstrisi Hedefli Çekim Merkezi projeleri ile bu illerde öne çıkan sektörlerde katma değerin artırılması ve ortak ihtiyaçların karşılanmasıyla bu sektörlerdeki kümelerin geliştirilmesine öncelik veriliyor.