Pek çoğumuz gün içerisinde bir şeyler almak amacıyla kullandığımız paraların üzerindeki rakam dışında önünde ve arkasında yer alan yazılara, sembollere ya da hatalara dikkat etmeden kullanıp geçiyoruz. Ancak nadiren de olsa bazı paralarda basım hatası olabiliyor. Son aylarda haber sitelerinde hatalı basım olan banknotlar vatandaşların ilgisini çekiyor. Bu banknotları saklayan ya da fark edip cebinde bulan vatandaşların kimisi banknotu 20 bin liraya kimisi ise 300 bin liraya satışa sunuyor. Bursa'nın İnegöl ilçesinde kafe işletmecisi, 100 liranın üzerinde bir sıfırın eksik olduğunu görünce şaşırdı. Sahte olup olmadığını kontrol eden işletme sahibi, paranın gerçek olduğunu anlayınca derin bir nefes aldı. İşletme sahibi parayı satın almak isteyenlerin olduğunu açıkladı.
ÖNCE SAHTE OLDUĞUNU DÜŞÜNDÜ
Merkez Bankası tarafından basılan hatalı paralar bu aralar Türkiye genelinde çoğaldı. Paralarda sıfırın eksik olduğunu gören vatandaşlar birbir hayaller içerisine giriyor. İnegöl'de kafe işleten Ramazan İlçin'da onlarda biri. Akşam hesap kitap yaparken 100 TL paranın üzerinde bir sıfırın eksik olduğunu fark etti.
Önce paranın sahte olacağını düşündü ancak yaptığı kontrolde paranın gerçek olduğunu görünce şaştı kaldı. Konuyla ilgili açıklama yapan işletme sahibi Ramazan İlçin, "Geçen akşam hesapları toplarken paraları sayarken gözüme bir şeye takıldı . Parayı sayıyorum sayı yorum sıfırı eksik bir tanesi dikkatimi çekti acaba yorgunluktan mı diye tekrar cebime koydum. Sabahleyin tekrar baktım. Bankaya gittik kontrol ettirdik, paranın gerçek olduğunu öğrendik. 100 TL'deki bir sıfır eksik basılmış. İnsanlar parayı çok merak ediyor, görmeye geliyorlar, fotoğraf çekiniyorlar" dedi.
PARAYI 17 YIL SAKLADI
Beyşehir'de bir kamu kurumundan emekli olan ve halen emlakçılık ve av bayiliği işi ile uğraşan Mehmet Ali Demirci, kamuda 1990'lı yıllardan sonra bir dönem mutemet olarak görev yaptığı sırada "hatalı basım" olarak nitelendirilen 250 bin Türk Lirası kağıt parayı fark etti. Kağıt paranın üzerindeki Atatürk'ün sağ gözünden akan göz yaşı var gibi görünen 250 bin liralık banknotu harcamayan Mehmet Ali Demirci, parayı 17 yıl sakladı.
32 yıl boyunca çalıştığı kurumda emekli olmadan önce bir süre mutemet olarak görev yaptığını anlatan Mehmet Ali Demirci, çalışanlara maaşları kendisinin bankadan çekerek düzenledikleri bordro ve imza karşılığı dağıttığını anlattı. Demirci, "O dönemlerde bankalardan maaş çekme yoktu. Biz maaşları personelimize Ziraat Bankasından çekerek elden dağıtırdık. Yine böyle bir maaş dağıtımı esnasında bankadan çektiğim bir banknot arasında yer alan hatalı basım bir para dikkatimi çekti. Parada sanki Atatürk'ün sağ gözünden akan gözyaşı var gibi bir basım hatası söz konusuydu. Diğer 250 binliklere baktığımda böyle bir şey yoktu. Bu parayı kendi maaşımdan aldım, ayırdım. Maaşımın belki de dörtte biri veya daha fazlası değere sahipti o gün için. Hiç harcamadım, o günden beridir de saklıyorum. Araştırmalarımda bu paranın 1992 basımı olduğunu ve 2009 yılında da tedavülden kalktığını öğrendim. Bu parada Atamız, başkomutanımızın sağ gözünden yaş geliyor. Bunu kimse yanlış anlamasın, başka yerlere çekilmesin. Ben burada paramızda bir hatalı basım olduğunu anlatmaya, dikkat çekmeye çalışıyorum. Türkiye'de tektik ve orijinaldir, sadece benim elimdedir. Ki o günden bu yana da benim elimde. Görmek isteyenler gelip bakabilirler. Yıllardır saklıyorum ama bunu artık gerçek değerini bulabilirsem satmak istiyorum" dedi.
"ALICISI ÇIKARSA GÜNÜMÜZDEKİ AYNI BU RAKAMI İSTİYORUM"
Kendisinin geçmişten gelen eski paraları saklama alışkanlığının da olduğunu ve küçük çaplı bir Türk lirası koleksiyonuna sahip olduğunu anlatan Demirci, eski kağıt para ve madeni paraları uzun yıllardan beridir sakladığını vurguladı. Ancak, hatalı basım 250 bin liranın bu koleksiyonunda ayrı ve özel bir yeri olduğunu kaydeden Demirci, "Bu parayı sakladığımdan bu yana daha kimseyle iletişime geçmedim. İlk defa kamuoyuna bu haber vasıtasıyla duyurmak istiyorum. İnşallah duyururuz. Bu para o günün değeriyle 250 bin lira, ben de eğer alıcısı çıkarsa günümüzdeki aynı bu rakamı istiyorum. Para koleksiyoncularının, hatalı basımı yapan Merkez Bankası'nın ya da devletimizin ilgili kurumlarının ilgileneceğini, istediğim değeri vererek benden bu parayı alacağına inanıyorum. Ama gerçek değerinde bir alıcı çıkmazsa, çocuklarım, torunlarım için saklamaya da devam edeceğim" dedi.
70 BİN TL'YE SATIŞA ÇIKARDI
Bingöl'de oyuncak satışı yapan Şahin Şentürk (45), bir müşteriden aldığı hatalı basılan 10 TL'lik banknotunu koleksiyonculara satmak istiyor.Bingöllü esnaf, hatalı basım 10 TL'yi 70 bin TL'ye satışa çıkardı. Kasadaki paraları kontrol ettiği sırada 10 TL'lik banknotun sağ üst köşesinde '0'ının olmadığını görünce şaşırdığını söyleyen Şentürk, ilk iş olarak para sayma makinesinde paranın sahte olup olmadığını kontrol etti. Daha sonra banknotu bankaya götüren Şentürk, paranın gerçek olduğunu ve koleksiyon değeri taşıdığını öğrenince ve 70 bin TL'ye satışa çıkardı.Bingöllü esnaf, hatalı basım 10 TL'yi 70 bin TL'ye satışa çıkardı.
"1,5 YILDIR ELİMDE TUTUYORUM"
38 yıldır Bingöl'de yaşadığını anlatan Şentürk, "Bu parayı yaklaşık 1,5 yıldır elimde tutuyorum. Paranın sahte olduğundan şüphelendim. Bankada parayı kontrol ettirdiğimde ise paranın gerçek olduğu ve Türkiye Merkez Bankası tarafından hatalı basıldığını öğrendim. Bu parayı saklamaya karar verdim. İlgilenenlere 70 bin TL'ye satmayı düşünüyorum" dedi.
20 YTL'YE 50 BİN TL İSTİYOR
Tokat'ta aktarlık yapan Serdar Türk (47), 15 yıl önce bir müşterisinin verdiği 20 Yeni Türk Lirası'nda (YTL) baskı hatası olduğunu fark etti. Parayı 15 yıldır kasasında saklayan Türk, meraklısının çıkması halinde 20 YTL'yi, 50 bin lira karşılığında verebileceğini söyledi.
2005 yılında Türk Lirası'ndan 6 sıfırın atılması kararı sonrası Yeni Türk Lirası tedavüle girdi. 30 yıldır Tokat'ta aktarlık yapan evli ve 2 çocuk babası Serdar Türk, o yıl satış yaparken bir müşterisinden aldığı 20 YTL'nin hatalı basıldığını fark etti. Önce müşterisinden parayı değiştirmesini istedi. Müşterinin, "Onu, Siz bankadan değiştirirsiniz" cevabı üzerine kabul etti. Banknot kağıdının bir kısmının baskı sırasında katlanması sonucu boşluk oluştuğu ve bu yüzden hatalı kesildiği anlaşıldı. Serdar Türk parayı aldıktan sonra bankaya götürüp yenisi ile değiştirmek yerine saklamaya karar verdi. Parayı dükkanındaki kasasına koyarak muhafaza etti. 2010 yılında ise TL ibareli banknotlar devreye girdi.
'50 BİN LİRAYA BUNU VEREBİLİRİM'
Kendisinin para koleksiyoncusu olmadığını belirten Serdar Türk, ''Yaklaşık 15 yıl önce bir müşterimiz bize bu parayı getirdi. O dönemde de hatırlarsanız paradan 6 sıfır atılmıştı. Ben de paranın basımının hatalı olduğunu görünce 'parayı değiştirir misin' demiştim müşteriye. Para katlı olarak basılmış. Müşterimizde bana, 'Ben bankaya gidip değiştiremem. Siz bir ara gidip değiştirin' dedi. Ben de o anda almıştım, yıllardır saklıyorum. Koleksiyoner değilim ama ilgisini çeken olursa 50 bin lira karşılığında bunu verebilirim" diye konuştu.
Türk, 15 yıldır sakladığı paranın, dükkanına gelen müşterilerin de ilgisini çektiğini söyledi.
50 TL'LİK BANKNOTU, 80 BİN LİRAYA SATIŞA ÇIKARDI
Trabzon'un Tonya ilçesinde fırın ustası Şerafettin Elbir (33), bir müşterisinin verdiği hatalı basım 50 TL'lik banknotu, 80 bin liraya satışa çıkardı.
İlçede ekmek fırınında usta olarak çalışan Şerafettin Elbir, bir müşterisinin verdiği 50 TL'lik banknottaki hatayı fark etti. Paranın ön yüz sağ üst köşesinde '50' yazması gerekirken '5' yazdığını gören Elbir, durumdan şüphelenerek, sahte olduğunu düşündüğü parayı bankaya götürdü. Bankada yapılan incelemelerin ardından, paranın sahte olmadığı anlaşıldı. Paranın hatalı basıldığı tespit edilirken, internette araştırma yapan Elbir, koleksiyoncuların bu tür paralara ilgi gösterdiğini öğrendi. Elbir, hatalı basım paranın fotoğraflarını internet ortamında paylaşıp, satışa çıkardı. Elbir, en az 80 bin TL istediği parayı, en yüksek teklifi verene satacak.
Paranın hatalı basıldığını ve Türkiye'de sadece birkaç tane olduğunu söyleyen Elbir, "Akşam iş yerinin kasasını toparlarken, kasadaki 50 TL'nin sıfırının olmadığını fark ettim. Durumu bir arkadaşıma anlattım, arkadaşımda bana bu paralarının değerli olduğunu ve koleksiyonerlerin bu paralara ilgi duyduğunu söyledi.
Arkadaşımla paranın sahte olup olmadığını öğrenmek için bankaya gittik. Bankada para okuma cihazından geçti, ardından para kalemi kullandık sahte olmadığını öğrendik. Sonra internette bir araştırma yaptık; bu paraların çok yüksek rakamlara 70-80 bin liraya satıldığını öğrendik. Biz de açık artırma usulüyle parayı 80 bin liradan satışa sunduk. En yüksek teklifi verene parayı vermeyi düşünüyoruz" dedi.