Asgari ücrette yaşanan artış, başka birçok kalemi de etkiledi. Salgın döneminde işveren ve işçilere destek için ödenen kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği de zamlandı. Sosyal yardımlarda da artış yaşandı. Peki yeni yılda hangi ödeme ne kadar yükseldi? Bu ödemelerden kim nasıl yararlanacak? Hürriyet Gazetesi'nden Noyan Doğan merak edilen sorulara yanıt verdi. İşte yeni yılla birlikte artış yaşanan kalemlerle ilgili detaylar...
65 yaş aylığı memur maaş katsayısındaki artışa göre her yıl ocak ve temmuz ayında yeniden belirleniyor. 65 yaşını doldurmuş, hiçbir sosyal güvencesi, herhangi bir geliri olmayan kişilere devlet maaş ödüyor.
Emekli maaşı olanlar, nafaka alanlar, dul ve yetim aylığı alanlar, sosyal hizmetlerden harçlık ödeneği alanlar, muhtaçlık sınırının üzerinde geliri olanlar yaşlılık aylığından yararlanamıyor.
Maaş alabilmek için de kişinin kendisinin ve eşinin kişi başına düşen ortalama aylık gelirinin asgari ücretin aylık net tutarının üçte birinden az olması gerekiyor. Buna göre aylık geliri 941 liranın altında olanlar 65 yaş aylığı alabilecek. Bu yılın ocak ayında ise 65 yaş aylıkları yüzde 7.33 zamlanarak, 763.6 lira oldu.
ENGELLİ MAAŞI 19 BİN 884 LİRA
2021'de engelli maaşları da arttı. Engelli yardımından yararlanmak için 18 yaşında büyük, 65 yaşından küçük olmak, sosyal güvenlik kurumuna bağlı olmamak ve hiçbir gelire sahip olmamak gerekiyor.
Ocak ayından itibaren yüzde 40-69 arası engelli olanlara ödenen aylık maaş 609 liraya, yüzde 70 ve üzeri engelli olanlara ödenen maaş 914 liraya yükseldi. 18 yaş altı engelli yakını olanlara ödenen maaş da 609 liraya çıktı. En az yüzde 50 engelli ve ağır engelli olanlara ödenen evde bakım yardımı da zamlanarak, aylık 1.657 lira, yıllık 19 bin 884 lira oldu.
KIDEM TAZMİNATI DEĞİŞTİ
Yeni senede kıdem tazminatı da değişti ve tazminat tavanı arttı. Kıdem tazminatı, aylık brüt maaş, ikramiye, prim, yol ve yakacak yardımı gibi çalışanın haklarından oluşan giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanıyor.
Her bir yıl için aylık brüt ücret üzerinden tazminat hesaplanıp, çalışana tazminat olarak ödeniyor. Bir yıldan artan çalışma süresi için de aynı hesap yapılıyor.
Ancak kıdem tazminatının bir üst sınırı var; 2021 yılının ocak-haziran dönemi için tazminat tavanı 7.638.96 olarak belirlendi. Çalışan ne kadar yüksek maaş alırsa alsın işveren, bu rakamın üzerinde tazminat ödemez. Örneğin, asgari ücretli biri, aynı işyerinde 10 yıldır çalışıyorsa alacağı tazminat tutarı 35.775 lira.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ
Asgari ücret zammı ile birlikte salgın nedeniyle işverenlere ve çalışanlara ödenen hem kısa çalışma ödeneği hem de ücretsiz izin desteği de yüzde 21.56 arttı. Kısa çalışma ödeneği tutarı, sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 60'ı olarak belirleniyor.
Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği tutarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150'sini geçemiyor. Buna göre geçen yılın sonuna kadar aylık 2 bin lira kısa çalışma ödeneği alan çalışanın eline yeni senede 2.431 lira geçecek.
Aynı şekilde işvereni tarafından ücretsiz izne çıkartılanlara ödenen nakdi ücret desteği de arttı. Geçen yılın aralık sonuna kadar aylık 1.177 lira olarak ödenen nakdi ücret desteği bu yılın ocak ayından itibaren 1.430 liraya yükseldi.