Ev hanımlarının SGK ile bağlantılarının olmaması, herhangi düzenli bir gelirlerinin bulunmaması, yetim, dul, malullük ve yaşlılık aylığı gibi ödemelerden faydalanmamış olmaları gerektiği de şartlarda gösteriliyordu. Peki, emeklilik hakkından kimler faydalanabilecek? Koşullar nelerdir? Emeklilik için ev hanımlarının yapması gereken şeyler nelerdir?
Ev Hanımlarının Emekli Olmasındaki Şartlar Nelerdir?
Normal şartlarda; 2008 yılından sonra çalışmaya başlayan kadınların emekliliği için 7.200 prim gününe sahip olması ve en az 20 yıl çalışma hayatına devam etmesi gerekiyor. Sosyal Güvenlik Kanunu kapsamında, Çalışma hayatına katılmayan veya emekli olacak süre kadar çalışamayan kadınların en önemli sosyal haklardan biri olan emeklilikten yararlanması söz konusu olmuyor.
Ancak meclise sunulan yeni yasa tasarısıyla birlikte; kadınların emeklilik prosedüründe değişiklikler meydana gelmeye başlayacak. Araştırmalara göre 15 yaş üzeri nüfusta, işgücüne dahil olmayanların sayısı 32 milyon kişi ve bunun da yüzde 70'ini kadınlar oluşturuyor. 15-64 yaş arasındaki çalışabilir nüfusta istihdam edilenlerin sadece üçte biri kadınlardan oluşuyor.
06.01.2020 tarih 2/2492 esas no ile TBMM Komisyonu'na sevk edilen yasa teklifine göre en az 25 yıl evli kalmak koşuluyla 50 yaşını doldurduğu halde emekli olamayan ev hanımları emekli olabilecekler. Ancak emeklilik talebinde bulunacak ev hanımlarının yasa tasarısında belirtilen şartlara uygunluk göstermesi gerekiyor.
• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile herhangi bir bağının bulunmaması• Belirli bir süre SGK sisteminde kaydı bulunanların ise; ev hanımlarına emeklilik kapsamında başvuru yaptığı tarihte herhangi bir kaydının olmaması • 1995 yılı ve öncesinden beri evli olmak (En az 25 yıl evli kalmak)
• 50 yaşını doldurmuş olmak (1970 yılı ve öncesinden doğmak)
• 18 yaşından büyük olmak
• Malullük ve yaşlılık aylığı almamak
• Gelir vergisine tabii olmamak (herhangi bir gelire sahip olmamak) aranılan şartlar içerisinde yer alıyor.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK DETAYLARI NELERDİR?
İsteğe bağlı sigortalılık şartları arasında; zorunlu sigortası olmama, bir ay içinde 30 günden az çalışma, 18 yaşını doldurmuş olma ve malullük ile yaşlılık aylığı almama gibi kriterler yer almaktadır. Belirlenen şartlara uygun olan kişilerin sigorta primlerini kendisinin ödemesine izin verilmektedir.
İsteğe bağlı sigortalılık için başvurular kişiye en yakın Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri veya Sosyal Güvenlik Merkezleri üzerinden gerçekleştirilir. İsteğe bağlı sigorta primi, prime esas kazancın taban ve tavan sınırları arasında kalan kısım üzerinden belirlenir. Sigortalı tarafından prime esas kazancın yüzde 32'si ödenir. Bu yüzde 32'lik kısmın yüzde 20'si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi; yüzde 12'lik bölümü ise genel sağlık sigortası primidir. Hürriyet'ten Noyan Doğan'ın yazısı:
Şu bir gerçek ki, çalışmayan kadınlarda ciddi gelecek endişesi var. Hal böyle olunca da çalışmadan nasıl emekli olunacağı, emekli maaşı ya da emeklilik toplu ödemesi alınıp alınmayacağı merak ediliyor.
2.8 MİLYON KADIN SİSTEMDE
Birincisi devletten isteğe bağlı sigortalı olunabilir, ikincisi Bireysel Emeklilik Sistemi'nden (BES) özel emekli olunabilir. İşin özel emeklilik tarafına değineceğim. Bugün 2 milyon 800 binden fazla kadın özel emeklilik sistemini tercih etmiş durumda, bunların bir kısmı da ev hanımları.
Artık, BES'i bilmeyen yok ama ben yine de özet geçeyim. Çalışmıyorsanız, ev hanımıysanız, her ay prim öder gibi emeklilik şirketine katkı payı adı altında belirli bir miktar ödüyorsunuz.
56 yaşına geldiğinizde sistemden emekliliğe hak kazanıyorsunuz. 56 yaşında da değil de 60 yaşında, 65 yaşında da emekli olabilirsiniz, size kalmış. Emekli olduğunuzda ister toplu para alabilirsiniz, ister belirleyeceğiniz geri ödeme planına göre kısım kısım ödeme alabilirsiniz ya da BES'teki birikiminizi yıllık gelir sigortasına aktarıp düzenli gelir alabilirsiniz.
İşin en cazip tarafı, BES'e, aylık ödediğiniz tutarlara devletin de yüzde 25 katkı yapması ki, mesela isteğe bağlı sigortada böyle bir şey yok. Konu, çalışmayan ev hanımlarından açıldı ama altını çizeyim, bu anlattıklarım; emeklilikte ikinci gelire ihtiyaç duyan, emekli olduğunda devletten alacağı emekli maaşını yetersiz bulan tüm çalışan kadınlar için de geçerli.
AYLIK MAAŞ DA ALABİLİRSİNİZ
Peki, BES'e aylık ne kadar katkı payı ödenirse emeklilikte ne kadar birikime ulaşılır? Bu, kişilerin aylık ne kadar tasarruf edeceği, hangi yaşta sisteme gireceği ile yakından ilgili ama ben yine de bir-iki örnek vereyim.
Örnekler, Emeklilik Gözetim Merkezi'nden (EGM) alınmıştır. Eğer 30 yaşındaysanız, aylık 200 lira katkı payı ödeyerek BES'e girerseniz –ki, devlet de sizin için aylık 50 lira yatıracak- bu katkı payını hiç artırmadan, 200 liralar ile devam ederseniz; 56 yaşında elinize geçecek muhtemel tutar devlet katkısı dahil 124 bin liraya yakın olacaktır.
40 yaşındaysanız, aylık 300 lira katkı payı ödeyerek sisteme girerseniz, devlet katkısı ile birlikte aylık tutar 375 lira olacaktır ve 300 lirayı hiç artırmadan, 56 yaşında emekli olmak istediğinizde; devlet katkısı dahil 99 bin liraya yakın birikiminiz olur.
Anlayacağınız sisteme ne kadar erken girerseniz emekliliğinizdeki birikiminiz o kadar yüksek olur. Geç girecekseniz de aylık ödeyeceğiniz katkı tutarlarını yüksek tutmanız gerekir. Dediğim gibi bu birikimi yıllık gelir sigortasına çevirip düzenli maaş da alabilirsiniz.
