İkinci el oto alım-satımında 'kapora tuzağını' sağır sultan duydu. Ekspertiz raporu zorunluluğu getirildi ama ek süre verildi. Zorunlu olmasa dahi es geçilemeyecek bir detay. 'Güvenli Ödeme Sistemi' devreye girdi, tüm noterlerde uygulanıyor. Maliyeti en fazla 22 lira ama hâlâ para hesaba gelmeden araç devredenler var.
Parça tedariğinde yaşanan sorunlar nedeniyle sıfır araç bulunamaması, döviz bazlı fiyat artışı ve zamlı yeni modeller nedeniyle ikinci el oto pazarında yine hareketli günler yaşanıyor. İkinci el oto alım satım pazarı yılda ortalama 8 milyon adedi buluyor. Bu durum alınan tüm önlemlere rağmen dolandırıcılara da kapı aralıyor. 'Kapora tuzağı' en çok bilineni. O kadar uyarıya ve yaşanan mağduriyet örneğine rağmen halen kaporalarını kaptıranların hikayesini okuyoruz.
10 ARAÇTAN 4'ÜNDE YOK
'Alıcının parayı göndermesi fakat farklı bahanelerle aracın başkasına devredilmesini istemesi' de araç sahiplerini mağdur eden bir yöntem. Ekspertiz yaptırmadan alınan araçlar ise başlı başına mağduriyet kaynağı. Her 10 araçtan 6'sının satışında ekspertiz raporu alınıyor ama geri kalan 4 araçla ilgili alıcının zora düşme ihtimali var. Raporla ilgili geçtiğimiz günlerde düzenleme yapılmıştı.
EKSPER ZORUNLULUĞU...
Düzenlemeye göre; satıştan önceki 3 günlük süre içinde ekspertiz raporu alınması gerekiyordu. Bu zorunluluk temmuz ayına ertelendi. Bazı noterler kurumsal satışlarda ekspertiz raporunu zorunlu tutuyor. Vatandaşların kendi aralarındaki alım-satımında zorunluluk yok.
Ama 'tek parça değişeni var' denilen otomobilin yarısının başka araca ait olduğuna da şahit olduk. Bir diğer yöntem senetle satış. Bu olaylarda seneti alıcı yerine üzerinde hiçbir mal varlığı ya da parası olmayan bir kişi imzalıyor.
SAHTE DEKONT VE MESAJ
Bir diğer konu ise son günlerde ortaya çıkan 'sahte dekont'. Geçtiğimiz günlerde yaşanan olayda, aracını satmak isteyen vatandaşa, alıcı tarafından bir dekont gönderiliyor. Burada, aracın satış miktarı olan paranın, alıcı tarafından satıcının banka hesabına aktarıldığı yazıyor. Ardından, vatandaşa bu kez bankadan gelmiş gibi görülen bir mesaj geliyor ve mesajda 'hesabınıza EFT girişi olmuştur' deniliyor. Bu mesajlar üzerine satış işlemi gerçekleşiyor. Ancak saatler sonra banka hesabını kontrol eden vatandaş paranın yatmadığını görünce, dolandırıldığını anlıyor.
YÜZDE 70'İ BİLMİYOR
Kısacası ikinci el otodaki bu sahtekarlıkların ne yazık ki ardı arkası kesilmiyor. Oysa Ticaret Bakanlığı geçtiğimiz yıl, hem yaşanan bu mağduriyetleri önlemek hem de kayıtdışı kazancın önüne geçmek için ikinci elde 'Güvenli Ödeme Sistemi'ni devreye almıştı. Üstelik bu sistem ikinci el araç satışı yapan işletmeler için zorunlu tutuluyor.
Yani Türkiye'nin her yerinde ikinci el araç satışı yapanlar, bu sistemi kullanmak zorunda. Fakat buna rağmen ikinci el oto alım satımı yapan vatandaşların mağduriyeti bir türlü bitmiyor. Oto ekspertiz işi yapan uzmanlar da kendilerine gelen vatandaşların yüzde 70'inin bu sistemi hiç duymadığını belirtiyor.
BÜTÜN NOTERLERDE UYGULANIYOR
Güvenli Ödeme Sistemi ile sahteciliğin önlenmesini amaçladıklarını belirten Türkiye Noterler Birliği Başkanı Dursun Cin, şu bilgileri verdi: "Sistem tüm noterliklerde uygulanıyor ve vatandaşlar arasında yaygınlaşması için tanıtımlarımız sürüyor. Ama vatandaşın noterde işlemini yapmadan önce sisteme entegre olan bankadan başvuruyu tamamlaması gerekiyor.
Böylece dolandırıcılıklar ortadan kalkacak. Ayrıca bu sistem şu an ikinci el araç satışında kullanılıyor ancak önümüzdeki dönemde paranın karşı tarafa transferini gerektiren tüm sözleşme ve noterlik işlemlerinde uygulanmasını hedefliyoruz."
'GÜVENLİ ÖDEME SİSTEMİ' NASIL ÇALIŞIYOR?
Önce satıcı, banka üzerinden 'Güvenli Ödeme Sistemi'nde başvuru oluşturacak. Alıcı, cep telefonuna gelen referans numarası ile alıcı kaydını yaparak işlemi onaylayacak.
Alıcı daha sonra satış bedelini bankanın belirlediği hesaba referans numarasını belirterek yatıracak.
Para bu hesapta satış işlemi bitene kadar bloke edilecek.
Araç bedeli güvenceye alındıktan sonra taraflar kendilerine gelen mesajla noterde işlemini yapabilecek. Taraflar bankadan gönderilen referans numarası üzerinden devir-tescil işlemlerini noterde gerçekleştirecek.
Noterde imzalar atılınca bankanın güvencesinde bulunan araç bedeli, satıcının hesabına aktarılacak. Sistemin kullanım ücreti en fazla 22 TL olabilir.
Herhangi bir nedenle tescil işlemi gerçekleşmemişse ücret alınmıyor. Noterde tescil işlemi gerçekleşene kadar istenilen an alıcı veya satıcı işlemi iptal edebiliyor.
ALICI İSMİNE DİKKAT!
Güvenli Ödeme Sistemi ile alım satım yapmak isteyenlerin en çok dikkat etmesi gereken konu ise ödemeyi yapacak alıcının, ödemeyi kendi hesabından yapması. Örneğin, aracı alacak kişinin adı Ayşe ise paranın Ayşe'nin kendi adıyla açılan hesap numarasından yatırılması gerekiyor. Yani farklı birine ait bir hesaptan araca dair ödeme yapılmamalı. Aracın tescil edileceği kişi ile Güvenli Ödeme Tutarını gönderen kişinin aynı olması durumunda tescil işlemi gerçekleşir.
ÖNLEMLERİ UNUTMAYIN
Plakası kapalı ve piyasa değerinin altında satılan araçlara şüpheyle yaklaşın.
Aracı devrederken para havale ile gelecekse havalenin aracı satın alan kişinin hesabından yapıldığına dikkat edin.