Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK), faizsiz finansman modeliyle konut ve taşıt edindiren 21 firmanın tasfiyesine karar verdi. Kontrolsüz büyüyen faizsiz finans sektörünün vatandaşı mağdur etmemesi için çıkarılan yasal düzenleme gereğince şirketlere intibak için süre tanınmıştı. 21 şirketin kendilerine verilen süre zarfında yasaya intibak sağlayamayacağının anlaşılması üzerine tasfiye kararı alındı. 8 firma da kendi istediği ile oyun dışı kalınca sektörde 6 firma kaldı.
KOMİSYON KURULDU
Tasfiye kararı alınan 21 şirketin kayıtlarında katılımcı sayısı 54 bin kişi olarak görülüyor. Ancak bu kişilerden yaklaşık 14 bininin ödemelerini aldığı kaydedildi. Dolayısıyla, tasfiye sürecine giren şirketlerde katılımcı sayısının 40 bin civarında olabileceği belirtiliyor. Edinilen bilgilere göre, şirketlere yatırılan para miktarı 7 milyar TL. 21 şirketin sahiplerine yurtdışı yasağı getirildi, mal varlıklarına da tedbir konuldu.
Şirketlere, BDDK ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından üçer kişilik Tasfiye Komisyonu atandı. Komisyon vatandaşların mağdur olmaması için şirketlerdeki alacaklıları ivedilikle tespit edecek. Hem şirketlerin hem de sahiplerinin mal varlıklarının, vatandaşların yüzde 90'ına yakınının mağduriyetini giderebilecek boyutta olduğu söyleniyor. Tasfiye sürecinde vatandaşın menfaati esas alınacak. Ana amaç, vatandaşların ödemelerinin tahsil edilmesi olacak.
SÜRE VERİLMİŞTİ
Hükümet son dönemde mantar gibi türeyen şirketleri zapturapt altına almak için 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu'nu çıkarmıştı. TBMM'de geçtiğimiz martta kabul edilen yasa ile tasarruf finansman şirketlerinin kuruluş izni ve denetimi için BDDK'ya yetki verilmişti. Konut ve taşıt finansman şirketlerinin çalışma esaslarını belirleyen tasarruf finansman şirketlerinin kuruluş ve faaliyetlerine ilişkin esaslar yönetmeliği nisanda belirlenmişti.
Düzenleme ile söz konusu şirketlerin faaliyet göstermesi için en az 100 milyon lira sermayeye sahip olması ve her bir şube için 1 milyon TL tutarında sermaye bulundurmaları gerekiyordu. BDDK, 7 Nisan'a kadar söz konusu şirketler için başvuru süresi vermiş ve 35 firma intibak için başvurmuştu. Şirketlerle tek tek görüşüp, inceleme yapmıştı.
21 şirketin intibak talebini yeterli şartları karşılayamadığını belirterek reddetti. Şirketlerin tasfiyesine karar verildi. Kurumun açıklamasında, şirketlerin ret kararından itibaren yeni bir yükümlülük altına giremeyeceği, buralara yapılan ödemelerin kamusal bir güvence altında bulunmadığını belirtildi.
8 FİRMAYA İRADİ TASFİYE
İntibak süresi sonucunda 8 firma da kendi isteğiyle tasfiye kararı aldı. Bu şirketlerin iradi tasfiyeleri kurulun iznine tabi olacak. Kurul, tasfiyeye ilişkin izin verdikten sonra 15 gün içinde işlemlere başlanacak.
VATANDAŞ NE YAPACAK?
Şirketlere atanan TMSFBDDK Tasfiye Komisyonu üyeleri alacak ve borçları belgeledikten sonra duyurular yapılacak.
Vatandaşlar alacaklı olduklarına dair belgelerle şirketlerde kurulan komisyonlara başvuracak.
Komisyonlara yapılan başvurular ivedilikle değerlendirilip vatandaşın parasını tahsil etmesi sağlanacak.
BDDK: KİMSE MAĞDUR EDİLMEYECEK
BDDK, faizsiz konut sisteminde tasfiye kararı verdiği 21 şirketin müşterilerinin mağdur edilmeyeceği mesajını verdi. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) ile BDDK, şirketlerin tasfiyesi için komisyon kuracak. Kurucu ortakların mal varlığı da tasfiye sürecinde dikkate alınacak. Kaynaklar kimsenin mağdur edilmeyeceğini belirterek, "İster bir lira, ister bin lira olsun bunlar ödenecek" dediler.
SEKTÖR NE DEDİ?
Eyüp Akbal/ FuzulEv Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Akbal: BDDK'nın titiz çalışması ile güçlü ve şeffaf şirketler intibaka hak kazanacak ve vatandaş için de risk kalmayacak. Tasfiye edilen firmalardaki müşteri sayısı sadece yüzde 10 civarında. Mahir Orak/ Birevim Genel Müdürü: Yasanın getirdiği güvenle sektörümüz ivme kazanacak ve hızla büyüyecek.
Sektör yasal süreçle birlikte yılda 1 milyon tasarruf sahibine ulaşarak herkesin hayalindeki konut, taşıt veya işyerine sahip olmasına vesile olacak.
Musab Üstün/ Eminevim Genel Müdürü: Bu süreçle birlikte bizlerin de, faizsiz Elbirliği Sistemi'nin kurucusu ve sektördeki lideri olarak sorumluluğumuz artmaktadır.
DERNEK BAŞKANININ ŞİRKETİNE DE TASFİYE
BDDK'nın tasfiyesine karar verdiği şirketler arasında Türkiye Yapı Tasarruf Finansman Derneği Başkanı Serdar Kolo'nun şirketi Finansevim de var. Kolo, olayı talihsizlik ve yanlış anlaşılma olarak değerlendirerek, "Bu yanlış uygulamadan geri dönüleceği kanaatindeyiz. 20 bin tasarruf sahibi için mücadele edeceğiz" dedi.
HANGİ FİRMALARIN BAŞVURUSU ONAYLANDI?
Eminevim
Fuzul Gayrimenkul
Sinpaş Yapı
İmece Yatırım
Katılımevim ve Meskenfinans (birleşti)
Birevim ve Çözüm Tasarruf (birleşti)
HANGİ FİRMALAR TASFİYE EDİLDİ?
İktisatevim
Vizyonevim
Doğruevim
Finansevim
Birikimevim
Finalevim
Yaşamevim
HH Aydın Yatırım
İhtiyaçevim
Varlıkevim
İstek Evim
İkizlerevim
Destekevim
Gerçekevim
Değer Tasarruf
Önceevim
Morevim
Hedefevim
Gelecek Tasarruf
Birlikbirikim
Tasarruf Organizasyon.
KENDİ İRADESİYLE TASFİYE OLMAK İSTEYEN FİRMALAR?
Güvence Tasarruf
Benimevim
Yenievim
Narevim
Kumbaraevim
Umutevim
Ezogelin Tasarruf
Pamukevim.
KAYIT TUTMAYAN VARDI
Faizsiz konut sistemi ile ilgili yasanın 7 Mart 2021 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından BDDK şirketler için intibak sürecini başlattı ve 7 Nisan 2021 tarihine kadar başvuru yapmaları şartını getirmişti. Kaynaklar, sektörde 35 şirketin olduğunu başvuruların gelmesinin ardından şirketlerin yasadaki şartlara uyumuna bakıldığını anlattı. Yasa ile getirilen şartlar içinde 100 milyon lira sermaye şartının yanısıra, kurumsal sistem, birliğe üye olma, üst yönetim standartlarının olduğunu anlatan yetkililer, 35 şirketten 21'inin bu standartlarla ilgisi olmadığının görüldüğünü ifade ettiler. Şirketlerin içinde müşteri ödemelerinin kayıtlarını tutmayan, muhasebe yapısı, kurumsal kaydı olmayan şirketler olduğunun görüldüğünü anlatan kaynaklar, "İntibak süreci 8 Nisan'da başladı, 6 ay süresi var. Standartlarla uzaktan yakından ilgisi olmayan şirketler buna rağmen intibaka başvurduklarını belirterek faaliyete devam edeceklerini söylüyorlardı. Ama şansı hiç yok. Vatandaş sıkıntı yaşamasın istiyoruz" dediler.
MAL VARLIĞI DA TASFİYEYE DAHİL
Faizsiz konut sisteminde bankalardaki mevduat gibi güvence sistemi bulunmuyor. Bankacılık sisteminde 150 bin liraya kadar mevduat güvencesi var. Ancak kaynaklar, herhangi bir mağduriyet yaratılmayacağını belirterek bütün alacaklar için kurucu ortaklar ile şirketlerin mal varlığının tasfiye komisyonu tarafından dikkate alınacağını söylediler.
ÇOĞUNUN VARLIĞI YOK
Altın günü sistemiyle çalışan ve özellikle ev, araba sahibi olmak isteyen dar gelirlilerden yıllık ortalama 5 milyar liralık tasarruf toplayan sektörde BDDK kararı sonrasında Fuzul, Emin Evim, Sinpaş, İmece için intibak sürecinin devam ettiği duyuruldu. Katılımevim, Mesken Finansla; Birevim de Çözüm Tasarrufla birleşme yoluyla intibakının sürdüğü açıklandı. Tasfiyesine karar verilen DoğruEvim ortağı Osman Avcıl, "Tasfiyesine karar verilen 21 şirketin bir çoğunun mal varlığı yok, oysa 20 bin civarında müşterisi var. BDDK bunlar için ne yapacak bilmiyoruz" diye konuştu.
Sektörün en büyük firmalarından Fuzul Ev Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Akbal ise sistemde mevduat garantisinin olmadığına dikkat çekerken, "Ben çok mağdur olacağını düşünmüyorum. Bir kısmı müşterilerine kendileri ödeme yapar, bir kısmı da kalan firmalar içinde eritilebilir" dedi.
KALAN 6 ŞİRKETTE ERİTİLEBİLİR
Tasfiye edilen 21 şirketin müşteri sayısının, sektördeki 350 bin müşterinin yüzde 10'unu oluşturduğunu belirten Eyüp Akbal, bu sistemde mevduat güvencesi gibi bir yapı bulunmadığını anımsattı. Akbal, "Bunların nasıl bir planla tasfiye edileceğine BDDK karar verecek. Ama bu şirketler nisandan beri başvuru alamıyorlardı. Dolayısıyla kapananların müşteri sayısının 35 binin epeyce altında olduğunu tahmin ediyorum. Ama iade edilmesi gereken paranın da büyük olduğunu sanmıyorum" dedi.
BÜYÜK MAĞDURİYET YAŞANMAZ
Akbal, sektördeki müşterilerin yüzde 90'ını faaliyetine izin verilen 6 firmada bulunduğunun altını çizerek, "Nisan'dan beri başvuru alınmıyordu. Bu süreçte ellerindeki müşterilerin bir kısmını tasfiye etmiş olmalılar. 100 bin liralık 100 ay vadeli grupta olanlar varsa ve 4 aydır ödeme yapıyorlarsa sistemde 3 bin lirası vardır. Dolayısıyla tasfiye olan firmalar paraları iade edebilecekleri gibi devam etmek isteyenler kalan 6 firma bünyesinde de eritilebilir. Büyük mağduriyetler yaşanacağını sanmıyorum" dedi. Hürriyet'te yer alan habere göre,Akbal, 21 firmanın tasfiyesi sonrasında sektörün BDDK kontrolünde yoluna hızlı ve güvenli bir şekilde devam edeceği tahmininde bulundu.
DOĞRUEVİM KENDİ ÖDEYECEK
Tasfiye edilen şirketler arasında yer alan DoğruEvim ortaklarından Osman Avcıl da, "Kapanan şirketlerdeki müşteri sayısının 20 bin civarında olsa gerek. Bizim firmanın 250 müşterisi vardı. 50 yıllık bir inşaat firması olduğumuzdan bu müşterilerimize 1 ila 1.5 milyon liralık tasarruflarını ödeyip tasfiye sürecini tamamlayacağız" dedi.
BİR ÇOĞUNUN SERMAYESİ YOKTU
Osman Avcıl, "BDDK tasfiye sürecini işletir, hesaplarına bloke koyar ama bir çoğunun mal varlığı olduğunu düşünmüyorum. Ayrı bir yol haritası çizilir mi bilmiyorum. Bazı şirketler bu ödemelerde çok zorlanır. Çünkü nakdi sermayeleri yoktu, emek sermayesiyle bu işe girişmişlerdi. Biz 50 yıllık inşaat firması olmanın rahatlığıyla müşterilerimizi mağdur etmeksizin tasfiyemizi tamamlayacağız" şeklinde konuştu.
100 ŞUBESİ OLAN DA VAR
Tasfiye kararı alınan şirketlerin onlarca şubesi bulunuyor. Ekim 2019'da kurulan 5 milyon TL sermayeli İktisatevim'in 26, Vizyonevim'in 14, Doğruevim'in 20, 4 yıl önce kurulan 30 milyon TL sermayeli Finansevim'in 84, 2018'de kurulan 100 milyon sermayeli Birikimev'in 101, 6 ay önce kurulan Finalevim'in 24, Yaşamevim'in 40, İhtiyaçevim'in 11, İstekevim'in 3, İkizlerevim'in 17, Destekevim'in 20, Gerçekevim'in 31, Değer Tasarruf'un 22, Önceevim'in 22, bir hafta önce kurulan Morevim'in 5, Hedefevim'in 71, Gelecekevim'in ise 12 şubesi bulunuyordu.
ALACAK KAYDINI YAPMALARI GEREKİR
Av. Dursun Küçük, tasfiye kararı alınan şirketlere para yatıran kişilere ilişkin "Söz konusu 21 şirket, komisyon eli ile tasfiye edilecek. Alacaklı kişiler tasfiye komisyonuna alacağını bildirecek. Yapılan bildirimler şirket kayıtlarıyla karşılaştırılacak. Şirket malvarlığına göre de ödemeler yapılacak. Tabi, öncelikli olarak işçi ve kamu alacakları var. Bunlar ödendikten sonra, mudilere ödeme yapılacak. Bazı mudilerin eli boş döneceğini düşünüyorum" uyarısında bulundu.