Türkiye enflasyonla mücadele ederken çarşı pazardaki fiyatlama alışkanlıkları başta gıda olmak üzere birçok üründe rakamları yukarı çekmeye devam ediyor. Özellikle üreticide çok düşük olan gıda fiyatları market tezgahına geldiğinde yüzde 400'leri bulan fiyatlarla satılıyor. Üstelik fiyatlar günden güne artarken marketler sürekli etiket değiştiriyor. Üretici ile tüketici fiyatları arasındaki bu uçuruma hem çiftçiler hem de son alıcı vatandaşlar isyan ediyor. TZOB'un marketlerde yaptığı son araştırmaya göre karpuz 4,4 kat, kuru soğan 4 kat, patlıcan 3,7 kat, nohut 3,2 kat, salatalık ve kabak 3,1 kat fazlaya tüketiciye satılıyor.
GİZLİ ZAMMA DİKKAT
Bu arada sadece yaş sebze meyve değil başta baklagiller olmak üzere süt ürünleri, et ve et ürünleri ile bisküvi çikolata gibi ürünlerde de her hafta fiyatlar değişiyor. Bazı ürünlerde ise üretici firmalar paketleri değiştirmeden gramlarla oynayarak gizli zam yapıyorlar. Gizli zamlar daha çok kuruyemiş, salça, bisküvi ve cips gibi ürünlerde görülüyor. Yaş sebze meyvede çiftçiden tüccara, tüccardan depoya, sonra nakliyeciye ve ilk hale gelen ürün buradan yeniden nakliyeciye geçerek ikinci hale geliyor. Burada yeniden komisyon konulup market ve pazarlara gidiyor. Ürün fiyatı her defasında komisyon ve masraflarla yükseliyor. Yaş sebze meyve dışındaki ürünlerde ise fırsatçı zamları gözleniyor. Özellikle pandemiyi bahane eden bazı satıcılar ve üreticiler fahiş zamlar yaparak özellikle temel ihtiyaç maddelerinde fiyatları yükseltiyor. Vatandaşlar da fırsatçıların denetlenmesini istiyor.
FIRSATÇIYA SIKI DENETİM
Gıda fiyatlarındaki dalgalanmaları önlemek ve enflasyona etkisini azaltmak amacıyla kurulacak Erken Uyarı Sistemi 30 Eylül'e kadar hayata geçecek. Üç ayaklı yeni sistemle "arz, fiyat ve tedarik zinciri" izlenirken ürün fiyatlarındaki hareketler takip edilecek. Arzdan kaynaklı olmayan yurt dışı fiyatlar, spekülasyonlar, diğer unsurlar belirlenirken, geçici arz eksiği fiyatlara yansıtılmadan dış ticaret önlemleri devreye alınacak. Sistemin ikinci ayağında tarımsal ürünleri fiyat hareketleri takip edilecek. Arzdan kaynaklı olmayan fiyat hareketlerinin nedenleri yurt dışı fiyatlar, spekülasyon, diğer unsurlar belirlenecek. Üçüncü ayağı da tedarik zincirinin takibi oluşturuyor. Tarladan markete kadar her aşamada ürün fiyatında oluşan etkiler takip edilerek tedarik zincirindeki sorunlar çözülecek.
EYLÜL'DE TAMAM
Fiyat istikrarının sağlanması amacıyla gerekli önlemleri belirlemek ve yönetmek için oluşturulacak Fiyat İstikrarı Komitesi bu ayın sonuna kadar kurulacak. Komite; Hazine ve Maliye Bakanlığı koordinasyonunda Ticaret, Sanayi, Tarım, Enerji Bakanlıkları, Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından oluşacak.