Raportörler, belgeler ve iktisadi analizlerle ortaya koydukları rekabet ihlaline karşı yaptırım istiyor. Kurul, 27 Ekim'de perakende zincir marketlerin sözlü savunmalarını almayı planlıyor. Kurul, sözlü savunmaları dinledikten sonra kararını açıklayacak. Rekabet Kurumu'nun hızlı tüketim malları perakendeciliği sektör incelmesi ön raporunda, 5 zincir marketin sektörde toplam pazar payının hızla arttığına dikkat çekilerek, bu alanda düzenlemeler yapılması önerildi.
Raporda, "alıcı gücün kötüye kullanılmaması garanti altına alınmalı" tespitinde bulunuldu.
"5 MARKET ALTÜST EDİYOR"
Başkan Erdoğan'ın "5 market piyasayı altüst ediyor" diyerek Ticaret Bakanlığı'nın bu konuda gerekli tedbirleri alacağını belirtmesinin ardından gözler atılacak adımlara çevrildi. Hükümet, gıda fiyatlarındaki artışa ilişkin olarak denetim başta olmak üzere pek çok idari tedbiri alıyor. Bu kapsamda üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına yönelik her türlü tedbiri almak amacıyla geçen yıl Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu oluşturuldu.
REKABET DEVREDE
Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu başta olmak üzere Rekabet Kurumu, Gelir İdaresi gibi kurumlar da piyasadaki haksız fiyat artışlarına yönelik denetim ve incelemelerde bulunuyor. Gıda Komitesi, her kurumun gıda fiyatlarındaki artışı önlemek konusunda yapacağı işbirliğinin çerçevesini belirledi. Rekabet Kurumu da yaş meyve ve sebze başta olmak üzere gıda piyasasında rekabeti bozucu eylemlerde bulunan kişi ve kurumlar (üretici, aracı, taşımacı, nihai satıcı gibi her türlü aktör) hakkında devreye giriyor. Fiyat atışları ve artışa katkı sağlayan tüm aktörleri yakından takip eden Kurum, söz konusu kişi ve kurumlar hakkında Rekabet Kanunu ile belirlenen idari para cezalarının uygulanacağını duyurmuştu.
SÖZLÜ SAVUNMA ALINACAK
Rekabet Kurulu'nun aralarında zincir marketlerin de yer aldığı 29 teşebbüs hakkında rekabeti ihlal edip etmediklerini belirlemek için başlatılan soruşturmada da sona gelindi. Perakende zincir marketlerin sözlü savunmalarının 27 Ekim'de alınması planlanıyor. Kurum, salgının başlamasından bu yana fiyat artışları, arz zincirindeki birtakım piyasa aksaklıklarına dair uyarılarda bulunmuştu. Edinilen bilgiye göre rapörtörler eldeki belgelere, analizlere dayanarak rekabet ihlale olduğunu iddia ediyor. Bu nedenle de idari para cezası talep ediyorlar. Nihai kararın 28 Ekim'de açıklanması bekleniyor.
HAKSIZ ARTIŞA KURUL ÖNLEMİ
Ticaret Bakanlığı 81 ilde market, pazar yeri, çarşı ve toptancı hallerinde fahiş fiyat artışlarına yönelik denetimler gerçekleştirirken, denetleme sonucu elde edilen tespitler Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu tarafından değerlendiriliyor. Haksız fiyat artışında bulunduğu tespit edilenler hakkında 10 bin 911 liradan 100 bin 910 liraya, stokçuluk faaliyetinde bulunduğu belirlenenlere ise 54 bin 555 liradan 545 bin 550 liraya varan idari para cezası yaptırımı uygulanıyor. Bakanlık, vatandaş başvuruları ve resen yapılan çalışmalar neticesinde denetimlerini gerçekleştiriyor. Öte yandan Trendyol ön araştırması için de bilişim ve rekabet uzmanları şirket merkezinde algoritma incelemesi yapıyor. İnceleme ekibi nöbetleşe 24 saat aralıksız çalışıyor.
STOKÇULAR MERCEK ALTINDA
Gelir İdaresi Başkanlığı da gıda maddeleri yanında bazı temel tüketim ürünlerinde haksız fiyat artışı ve stokçuluk yapanları yakından takip ediyor. Başkanlık, söz konusu mükelleflerin etkin şekilde takip edilmesi amacıyla, Vergi İletişim Merkezi'nde ihbar hattı (189) kurdu. Başkanlığın internet sitesi "gib.gov.tr"den erişilebilecek şekilde "Haksız Fiyat Artışı ve Stokçuluk İhbar Bildirimi" menüsünü de devreye aldı. Başkanlık, vergi dairelerindeki denetim ekipleri aracılığıyla gıda ve temel ihtiyaç malzemelerinin satışı gibi alanlarda faaliyette bulunan mükellefler nezdinde haksız fiyat artışı ve stokçuluk konularında denetim de yürütüyor. Bazı mükellefler de ilgili mevzuat kapsamında işlem yapmak üzere il ticaret müdürlüklerine bildiriliyor. Mali Suçları Araştırma Kurulu da haksız fiyat artışı ve stokçuluk yapan firmalar hakkında inceleme başlatmıştı.
DÜZENLEME ÖNERİLEN NOKTALAR
Rekabet Kurumu, şubat ayında hazırladığı hızlı tüketim malları perakendeciliği sektör incelemesi ön raporunda zincir marketlere karşı düzenleme istedi.
"Alıcı gücün kötüye kullanılmaması garanti altına alınmalı" vurgusu yapılan raporda, düzenleme önerilen noktalar şöyle sıralandı:
Alıcının tek taraflı sözleşme değişiklikleri
İşlemle ilgili olmayan ödeme talepleri
Ticari sırların alıcı tarafından kötüye kullanılması
Alıcı tarafından yapılan ticari misillemeler
Bozulabilir tarımsal ve gıda ürünleri bakımından 30 günü aşan ödeme vadeleri
Diğer tarımsal gıdalar bakımından 60 günü aşan ödeme vadeleri
Bozulabilir gıdalarda kısa sürede yapılan iptal bildirimleri
Kayıp ve bozuk mal riskinin tedarikçiye transferi
Satılmayan ürünlerin iadesi
Listeleme, raf ve stok bedellerini tedarikçinin ödemesi
Pazarlama için tedarikçinin ödeme yapması
Reklam için tedarikçinin ödeme yapması