Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sonrası ortaya çıkan sorunlar küresel ekonomi ve finans piyasalarında etkili olmaya devam ederken, bu kapsamda merkez bankalarının para politikaları da gündemin üst sıralarında kalmayı sürdürüyor.
Salgınla birlikte değişen koşulların tedarik zincirinde yol açtığı aksaklıklar ve bunun emtia tarafına yansımalarının enflasyonist endişeleri beslemesi, geçen haftanın ilk yarısında pay piyasalarında sert satışları beraberinde getirdi. Bu durum tahvil piyasasına ise yönelimi artırdı. Özellikle Avrupa ve Asya'da enerji arzına yönelik problemlerin gündemin üst sıralarına yerleşmesi ile doğal gaz fiyatlarında da rekor seviyeler görüldü.
Haftanın ikinci yarısında merkez bankaları yetkilileri tarafından enflasyondaki arz şoklarının geçici olduğuna yönelik mesajların yinelenmesi her kadar risk iştahını desteklese de piyasalardaki negatif görünümü değiştirmede yetersiz kaldı.
Öte yandan cuma günü ABD'li ilaç şirketi Merck, Kovid-19'a karşı geliştirdiği deney aşamasındaki hapın virüse yeni yakalanmış kişilerde hastaneye yatmayı ve ölüm riskini yarıya düşürdüğünü duyurdu.
Bu gelişmelerle geçen hafta cuma günü New York borsasında pozitif bir seyir izlenirken, haftalık bazda bakıldığında S&P 500 endeksi yüzde 2,21, Nasdaq endeksi yüzde 3,20 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,36 değer kaybetti. Geçen hafta 94,4 ile Eylül 2020'den bu yana en yüksek seviyeyi test eden dolar endeksi, yeni haftaya 94,1 ile yatay başladı. ABD'nin 10 yıllık tahvil faizleri ise yüzde 1,56 ile geçen hafta gördüğü yaklaşık 3,5 ayın en yüksek seviyesinden düşüşe geçerek haftayı yüzde 1,46'dan kapatırken, bugün yeniden yüzde 1,47'nin üzerine çıktı. ABD'nin endeks vadeli kontratlarının yeni haftaya negatif bir seyirle başladığı görülüyor.
Analistler, bu hafta ABD Merkez Bankası (Fed) para politikası açısından önemli bir çıpa olan istidam piyasasına dair verilerin yakından takip edileceğini belirterek, yetkililer tarafından yapılacak her türlü sözle yönlendirmenin de piyasaların yönü üzerinde belirleyici olacağını söyledi.
Öte yandan oynaklığı artan petrol fiyatları ve enerji sorunları nedeniyle Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun bugün gerçekleştireceği toplantının önemi arttı. Toplantıdan mevcut anlaşma kapsamında gelecek aylarda günlük 400 bin varil üretim artışının devamı yönünde kararın çıkması öngörülüyor.
Avrupa tarafında doğal gaz arzına ilişkin sorunlar gündemin üst sıralarına yerleşirken, kış aylarının yaklaşması ile artacak doğal gaz talebine karşılık zayıf stoklar fiyatlar üzerinde önemli bir baskı unsuru olarak öne çıkıyor.
Cuma günü Almanya, İngiltere ve Avro Bölgesi için açıklanan imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi'nin (PMI) eylülde düşüş kaydetmesinin ardından pay piyasalarında satıcılı bir seyir izlenirken, haftalık bazda bakıldığında da Almanya'da DAX endeksi yüzde 2,42, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,35, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 3,27 ve İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 1,36 değer kaybetti. Avro/dolar paritesi ise gerilemesini dördüncü haftaya taşıyarak 1,1562 ile Temmuz 2020'den beri en düşük seviyesini görmesinin ardından bugün 1,16'nın hemen altında yatay seyrediyor. Avrupa'da endeks vadeli kontratlarının yeni haftaya da negatif başlaması dikkati çekiyor.
Asya borsalarında da yeni haftanın satış ağırlıklı bir seyirle başladığı görülürken, borçların yeniden yapılandırılması kapsamında çalışmaları devam eden Çinli emlak şirketi Evergrande'nin hisseleri Hong Kong borsasında işleme kapatıldı. Öte yandan Japonya'da Suga Yoşihide kabinesinin istifasının ardından, iktidardaki Liberal Demokrat Parti (LDP) lideri Kişida Fumio, Temsilciler Meclisi'nde düzenlenen olağanüstü oturumda ülkenin başbakanı seçildi. Partinin, 31 Ekim'de olağan genel seçimlere gitmeyi planladığı bildirildi.
Bu gelişmelerle kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,2 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 2,3 düşüşle seyrediyor. Çin borsasında ise tatil dolayısıyla işlem gerçekleştirilmiyor.
Yurt içinde, Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi cuma günü yüzde 0,35 gerilemesine karşın haftalık bazda yüzde 1,21'lik kazançla 1.401,46 puandan kapandı. Küresel pay piyasalarından pozitif ayrışan endeks böylece, üç haftalık düşüş serisine son vermiş oldu. Geçen hafta tarihi zirvesini 8,9588'e taşıyan dolar/TL ise haftayı yüzde 0,26 değer kaybıyla 8,8607'den tamamlarken, bugün bankalararası piyasanın açılışında 8,8520 seviyelerinde bulunuyor.
Analistler, küresel çapta Kovid-19 salgını beraberinde gelen problemlerin enflasyon ve büyümeye yönelik endişeleri beslemeye devam ettiğini, bu noktada merkez bankaları yönlendirmelerinin piyasaları yatıştırmada yetersiz kaldığını söyledi.
Bu hafta, cuma ABD'de açıklanacak istihdam raporundaki verilerin para politikalarının yönü açısından önemli ipucu verebileceğini belirten analistler, bugün yurt içinde eylül ayı enflasyon verilerinin, yurt dışında ise ABD'de fabrika ve dayanıklı mal siparişlerinin takip edileceğini bildirdi.
Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 1.390 ve 1.370 seviyelerinin destek, 1.420 puanın direnç olarak öne çıktığını ifade etti.
AA Finans'ın gerçekleştirdiği beklenti anketine katılan ekonomistler, eylül ayında Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzde 1,34 artmasını bekliyor. Ekonomistlerin eylül ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına (yüzde 1,34) göre bir önceki ay yüzde 19,25 olan yıllık enflasyonun yüzde 19,69'a yükseleceği hesaplanıyor.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
10.00 Türkiye, eylül ayı TÜFE
10.00 Türkiye, eylül ayı yurt içi ÜFE
17.00 ABD, ağustos ayı fabrika siparişleri
17.00 ABD, ağustos ayı dayanıklı mal siparişleri