Rekabet Kurulu, Trendyol ve aynı ekonomik bütünlük içinde yer alan diğer teşebbüsler hakkında soruşturma açılmasına karar verdi.
ÖN ARAŞTIRMA KARARA BAĞLANDI
Rekabet Kurumunun internet sitesinde yer alan duyuruya göre, DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret AŞ'nin (Trendyol) çevrim içi pazar yeri pazarındaki uygulamalarıyla 4054 sayılı Kanunu ihlal ettiği iddiası üzerine yürütülen ön araştırma karara bağlandı.
SORUŞTURMA KARARI ÇIKTI
Ön araştırmada elde edilen bilgi, belge ve tespitleri ciddi ve yeterli bulan Kurul, ilgili kanunun ihlal edilip edilmediğinin tespitine yönelik Trendyol ve aynı ekonomik bütünlük içinde yer alan diğer teşebbüsler hakkında soruşturma açtı.
GEÇİCİ TEDBİR KARARI VERİLMİŞTİ
Rekabet Kurumunun internet sitesinde yer alan duyuruya göre, Trendyol hakkında Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un ilgili maddelerinin ihlal edilip edilmediğinin tespiti amacıyla ön araştırma yapılmasına karar verildi.
Önaraştırma sürecinde algoritmalar ve bilişim sistemlerinde yer alan veriler üzerinde yapılan yerinde inceleme sonucunda, Trendyol'un, hem 3'üncü taraf satıcıların satışlarına aracılık ettiği hem de TrendyolMilla, TrendyolMan ve TrendyolKids gibi kendi markalarının satıcısı olduğu aynı platform üzerinde, kendi ürünlerine haksız avantaj sağlayacak şekilde listeleme algoritmasına müdahale ettiği, kendi markalarının pazarlama stratejisinin oluşturulmasında pazaryeri faaliyetleri kapsamında elde edilen verileri kullandığı, yine algoritmaya yapılan müdahalelerle pazaryerinde satış yapan satıcılar arasında ayrımcılık yaptığı tespit edildi.
Bu deliller ile birlikte, çok kategorili pazaryeri platformları pazarında Trendyol'un, son yıllarda, başta moda olmak üzere, tüm kategorilerde önemli pazar payı elde ettiği dikkate alındığında söz konusu uygulamaların nihai karara kadar ciddi ve telafi olunamayacak zararlar doğurma ihtimalini taşıdığından geçici tedbir alınmasına karar verildi.
Bu kapsamda, Trendyol'un, algoritma ve kodlama aracılığıyla yapılan müdahaleler de dahil, kendi ürünlerini kayırmaya, satıcılar arasında ayrımcılık yapmaya ve pazaryeri faaliyetlerinden elde ettiği verileri kendi markaları lehine paylaşımına ve kullanımına yönelik tüm davranışlardan kaçınması ve bu kararların denetlenebilirliğini teminen gerekli her türlü teknik, idari ve organizasyonel tedbirleri alması gerektiğine karar verildi.
NE OLMUŞTU?
Hatırlanacağı üzere geçen hafta Trendyol'un merkezinde aralıksız iki gün boyunca incelemeler yapılmış, algoritmalara kadar detaylı araştırmalar yapılmıştı. Trendyol'un, TrendyolMilla, Trendyol Kids ve Trendyol Man gibi kendi markalarına diğer satıcılara göre daha avantajlı davranıp davranmadığının incelendiği bilgisini almıştık. İnceleme sonrasında getirilen tedbir kararı, Trendyol'un kendi mağazasına diğer satıcılara göre daha ayrıcalıklı davrandığına işaret ediyor.
7 maddelik tedbir kararı ne anlama geliyor?
Öncelikle şurası çok açık: alınan karara göre Trendyol, kendi ürünlerini rakiplerine karşı daha avantajlı konumda gösteremeyecek. Bu durumda Trendyol'un kendisini diğer satıcıların önüne yerleştirdiğini anlıyoruz. Peki Kurul bunu isteyebilir mi? Sonuçta Trendyol, kendi platformunda kendi ürünlerine ayrıcalıklı davranması kadar doğal ne olabilir, diye düşünenleriniz vardır. Rekabet mevzuatına aşina olanlar, güçlü olanın pazarda dilediği gibi davranamayacağını bilir. Rekabet hukuku güçlü olanların bu güçlerini kendilerine avantaj sağlayacak şekilde kullanmamalarını teminat altına alıyor. Tüketicileri ve küçük işletmleri koruyor. Diğer bir deyişle, siz Trendyol'da ürününü satan küçük bir işletmeyseniz, artık Trendyol sizi ayak oyunları ile kendi ürünlerinin arkasına atamayacak; herkes gerçekten hakettiği yerde olacak… Getirlen tedbirler, Trendyol'un, diğer satıcılardan elde ettiği satış verilerini, kendi ürünlerini geliştirmek ve pazarlamak için kullandığına da işaret ediyor. Trendyol bu verileri, sadece Trendyolmilla için değil; dolap uygulaması ya da Trendyol Express kargo firması gibi diğer firmaları için de kullanamayacak gibi görünüyor. Tedbirler bununla da kalmıyor. Trendyol'un sadece kendi markalarına değil, bazı satıcılara da ayrıcalıklı davrandığını anlıyoruz. Rekabet Kurumu Trendyol'un, kendi markası dahil herkesin eşit ve adil koşullarda rekabet etmeleri için satıcılar arasında da uyguladığı ayrımcılığa son vermesini istiyor. İlk bakışta tedbir kararının kısa metninden anladıklarımız bunlar. İncelemeler sonucunda elde edilen tespitlerin detaylarına ancak gerekçeli karar yayımlandıktan sonra ulaşabileceğiz. Trendyol'un gerçekte neler yaptığını, Kurul'un bu denli sert tedbir kararı almasına neyin sebep olduğunu anlamak için Kurum'un gerekçeli kararını yayımlamasını beklememiz gerekiyor.
Peki tüm bunlar ne zaman ve nasıl uygulanacak, Rekabet Kurumu bunu nasıl denetleyecek?
Kurum bunu da düşünmüş; Trendyol'un attığı her adımı kayıt altına alması yükümlülüğü de getirmiş. Trendyol sekiz yıl süreyle tüm kodlarının versiyonlarını tutacak ve doğruluğu inkâr edilemez şekilde saklayacak. Anlaşılan Trendyol bundan sonra Rekabet Kurumunun gözetimi altında olacak. Tüm ihllaleri sonlandırmak için gerekli işlemleri yapmak için de 30 gün süre verilmiş. Ancak tedbirin 4. maddesi bir hayli ilginç. Rekabet Kurumu tüm bu uygulamaların denetlenebilirliği için idari ve organizasyonel tedbir önerilerini de Kuruma sunulmasını istiyor. Kurul'un idari, teknik ve organizasyonel vurgusu ile getirmiş olduğu bu tedbir akıllara Trenyol ile Trendyol Milla'nın kurumsal olarak yollarının ayrılıp ayrılmayacağı sorusunu da getiriyor. Sanırım bunun yanıtını da 30 günlük sürenin sonunda alıyor olacağız.