İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, yeni yılda geçerli olacak asgari ücret rakamını belirlemek üzere üçüncü toplantısını yaptı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü Nurcan Önder başkanlığındaki toplantı, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonunun (TİSK) ev sahipliğinde, basına kapalı gerçekleşti.
Toplantının ardından Önder, TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç ve Türk-İş Genel Eğitim Sekreteri Nazmi Irgat basın mensuplarına açıklamalarda bulundu.
Nurcan Önder, önceki yıllarda TÜİK'in Hacettepe Üniversitesinden aldığı verilere göre, ağır, orta ve hafif işlerde çalışanların tüketimlerinin hesapladığını anımsatarak, bu sene verileri alarak kendilerinin hesaplama yaptıklarını söyledi.
Hacettepe Üniversitesince verilen parametrelerle rakamları bir araya getirip karşılaştırdıklarını anlatan Önder, şu bilgileri verdi: "Bu, Hacettepe Üniversitesinin beslenme kalıplarına göre yapılan bir parametre, Komisyondan aldığımız onlarca parametreden biri. Bu rakamlara göre, Türk-İş ile TİSK arasında belli itirazları var. Türk-İş, 'Bu hesaplar kalori hesabına göre yapılıyor, bunların fiyatları fark ediyor, biz daha farklı kalıba göre daha farklı ücretler belirliyoruz.', TİSK ise 'İşçiler sadece ağır işlerde çalışmıyor, Türkiye ortalamasının alınması gerekiyor.' dedi. Buradaki parametreleri esas alarak belirli hesaplar yaptık. Eski formüle göre hesapladığımızda, 2 bin 979 ile 3 bin 567 lira arasında değişiyor. TİSK, bu rakamı ortalama 3 bin 100 lira olarak buluyor. Türk-İş, 'Daha farklı besin kaynakları ve ürünleri hesaba katarım, böylece bu rakam 3 bin 900 liranın altına düşmez.' dedi."
İşçi ve işveren kesiminin bazı konularda mutabakat sağlarken, bazı hususlarda farklı görüşte olduğunu belirten Önder, şöyle konuştu: "Özellikle işçi SGK primleri, vergi dilimleri, asgari ücret teşviki konusunda işçi ve işveren tarafı belirli konularda komisyon öneri sunmakta mutabık kaldı. TİSK, 'Beklenen enflasyonu öneriyorduk, bu sefer gerçekleşen enflasyonu öneriyoruz. Bunu esas alalım.' görüşünü dile getirdi. Türk-İş, 'Enflasyonun üzerine refah payı ilave edelim.' dedi. Bu konuda iki tarafın farklı görüşleri oldu. Bunları değerlendireceğiz, teknik çalışmalarımızı da yapacağız. Son toplantımızda, asgari ücretin ne olacağına karar vereceğiz."
"İŞÇİ VE İŞVEREN OLARAK ÜÇ KONUDA MUTABAKATA VARDIK"
TİSK Genel Sekreteri Koç da asgari ücret görüşmelerinin başından beri, çalışanları enflasyona karşı koruyacakları yönünde görüş bildirdiklerini anımsatarak, "Komisyonda, 3 bin 100 lira gibi resmi bir teklifimiz söz konusu değil. Umarım, dengeli, adil ve doğru bir asgari ücreti tespit ederiz. Çalışanları enflasyona karşı koruyacağız, onun üzerine müzakerelerimiz devam ediyor." dedi.
Toplantıda, Türk-İş ve TİSK heyetlerinin belirli konularda mutabakat sağladığını vurgulayan Koç, "Üç konuda mutabakata vardık. Bunlardan ilki, işverenlere sağlanan 5 puanlık işveren desteğinin çalışanlara da sağlanması. İkincisi, birinci vergi diliminin yıllık brüt asgari ücret rakamına çekilmesi, üçüncüsü ise 5 yıldır uygulanan asgari ücret işveren desteğinin toplu sözleşmeli yerlerde ilk yıl olduğu gibi yüzde 6, toplu sözleşme olmayan yerlerde yüzde 3 uygulanmasıdır." ifadelerini kullandı.
"ÇALIŞANLARIN GÜLÜMSEYECEĞİ BİR ASGARİ ÜCRETİ HENÜZ BULAMADIK"
Türk-İş Genel Eğitim Sekreteri Irgat ise asgari ücret görüşmelerine, yaşanılan ekonomik süreçlerin dikkate alındığı, asgari ücretlilerin sıkıntıların giderilebileceği bir rakam belirleme ümidiyle başladıklarını söyledi.
Irgat, "İşverenlerle aynı noktada değiliz. İşveren kesimiyle uyuşmazlıklarımızı maalesef şu anda gideremedik. Dolayısıyla Komisyonun sağlıklı bir karar vermesi söz konusu olamadı. Türk-İş'in 3 bin 900 lira gibi bir talebi olmamıştır. Bu rakam kasım ayında bir kişinin yaşam maliyetidir." diye konuştu.
TÜİK'in açıkladığı enflasyon ile çarşı ve pazarın enflasyonu arasında büyük fark olduğunu ifade eden Irgat, şunları kaydetti: "Yılbaşından beri Türk lirası döviz kurları karşısında yaklaşık yüzde 85 değer yitirdi. Son 1,5 ayda anormal şekilde artan enflasyon, insanların alım gücünün düşmesi, fiyatların değişmesi, dar gelirlileri daha da zora soktu. Biz çarşı ve pazar enflasyonu ve büyümeden de refah payı alacak oranda bir asgari ücretin tespitini bekliyoruz. Geldiğimiz noktada bunu sağlayamadık. Çalışanların gülümseyeceği, çalışanların refah seviyesinin artacağı bir asgari ücreti henüz bulamadık."
TİSK'TEN YAZILI AÇIKLAMA
Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda asgari ücrete ilişkin hiçbir teklif veya rakam dile getirilmediğini belirterek Konfederasyonun asgari ücretin 3 bin 100 lira olarak belirlenmesi yönünde bir önerisinin olmadığını duyurdu.
TİSK'ten yapılan yazılı açıklamada, Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun bugünkü toplantısının ardından basında bazı hatalı rakamların yer aldığı vurgulanarak şunlar kaydedildi: "Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantısında asgari ücrete ilişkin hiçbir teklif veya rakam dile getirilmemiştir. Toplantıda TÜİK tarafından sağlanan parametreler ve Hacettepe Üniversitesi beslenme kalıbı referanslarına göre asgari geçim tutarına ilişkin hesaplamalar yapılmıştır. Geçtiğimiz yıllarda kullanılan formüller, hesaplamalar, varsayımlar ve yaklaşımlar üzerinden yapılan çalışmada, asgari geçim tutarına ilişkin belli bir bant aralığında sonuçlara ulaşılmış ve komisyon çalışmalarında değerlendirilecek göstergelerden biri olarak değerlendirmeye sunulmuştur. Bu rakamlar kesinlikle herhangi bir tarafın asgari ücret önerisini içermemektedir. Bu kapsamda TİSK'in asgari ücretin 3 bin 100 lira olarak belirlenmesi yönünde bir önerisi olmamıştır."
Açıklamada, toplantının ardından TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç'un toplantıda herhangi bir rakamsal öneri sunulmadığı yönündeki beyanları anımsatılarak "Asgari ücretli çalışanları enflasyona karşı koruyacak ve tüm tarafların üzerinde anlaşabileceği ortak bir rakam tespit edilmesi için çalışmalar devam etmektedir. Çalışanlarımızla birlikte büyümeyi benimsemiş bir kuruluş olarak çalışanlarımıza, işletmelerimize ve ülkemize fayda sağlayacak her kararın altına imza atacağımızı bir kez daha vurgulamak isteriz." ifadesine yer verildi.
ASGARİ ÜCRET NASIL BELİRLENİYOR?
Asgari ücreti, yasa gereği işçi, işveren ve hükümetten 5'er temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor.
Komisyon, yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında dört kez toplanıyor. Bakanlıktaki ilk toplantının ardından Komisyon, işçi, işveren ev sahipliğindeki toplantıların ardından son toplantısını tekrar bakanlıkta yapıyor.
Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp, oy çokluğuyla karar veriyor.
Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.
ASGARİ ÜCRET ZAM GÖRÜŞMELERİNDE BUGÜNE KADAR NELER OLDU?
AGİ'DE VERGİ KAYBINA FORMÜL
Türk-İş ev sahipliğinde 2.5 saat süren ikinci toplantının en önemli başlığı 2022 Asgari Geçim İndirimi (AGİ) üzerindeki vergi yükünün hafifletilmesine yönelik formül arayışı oldu.
İŞÇİ TARAFI AGİ'DE KAYBIN ÖNLENMESİNİ İSTEDİ
Gelen son haberlere göre, işçi tarafı, 20 milyona yakın çalışanı ilgilendiren AGİ'deki vergi kaybının önlenmesini istedi. Yapılan hesaplamaya göre evli eşi çalışmayan üç çocukluda bu tutar 152 lirayı buluyor.
ASGARİ ÜCRET VE AGİ KARARINDA TÜİK TESPİTİ ETKİLİ OLACAK
Görüşmelerde enflasyon oranları ve TÜİK tespitleri de etkili olacak. Zam pazarlığı öncesi peş peşe gelen "Asgari ücretliden AGİ vergi yükü kaldırılsın" çağrıları gelirken Türk-İş vergi düzenlemesi yapılmasını, bunun da çalışanların maaşına ilave zam olarak yansımasını istiyor.
2022 ASGARİ ÜCRET VE AGİ HESABINDA VERGİ DETAYI
Önceki gün Türk-İş ev sahipliğinde yapılan toplantıda da AGİ'de oluşan vergi kaybına dikkat çekildi. İşçi tarafı asgari ücretin net olarak açıklanmasını isterken, yapılacak vergi, sosyal güvenlik gibi kesintilerin net tutarın üzerine ilave edilmesini ve yıl boyunca net ücretin altına düşmemesini talep ediyor. AGİ'nin de işçinin medeni durumuna göre ayrıca ilave edilmesini istiyor.
YENİ AGİ'LER KAÇ TL OLACAK? İŞTE ESKİ VE YENİ AGİ TABLOLARI
Türk-İş mevcut uygulama ile ailenin korunmadığı, evli, eşi çalışmayan, çocuklu bir işçinin asgari ücretinin yılbaşında aldığı net ücretine değil, bekâr işçinin aldığı net asgari ücret tutarına yükseldiğine dikkat çekiyor. Buna göre, bekâr çalışan 268 lira AGİ alırken, evli, eşi çalışmayanda 53,67 lira, evli, çalışmayan 1 çocukluda 93,91 lira, evli eşi çalışmayan iki çocukluda 134,16 lira, evli eşi çalışmayan üç çocukluda 152 lira vergi kaybı oluşuyor.
FORMÜL UYGULANABİLİRSE YÜZDE 30 ARTIŞA GÖRE AGİ 348 LİRA OLACAK
Asgari ücrette yüzde 30 artış formülüne göre bu yıl bekâr bir işçi için asgari geçim indirimi 268 liradan 348.80 liraya, evli eşi çalışmayan ve çocuksuz için 322 liradan 419 liraya, evli eşi çalışmayan bir çocukluda 362 liradan 471 liraya çıkacak. Evli eşi çalışmayan, 2 çocukluda 402 liradan 523 liraya, üç çocukta 456 liradan 592 liraya, dört ve beş çocukta 456 liradan 593 liraya yükselecek.
AGİ çalışanın medeni durumu ve çocuk sayısına göre değişirken, bilgilerin güncellenmemesi halinde eksik hesaplama söz konusu olabiliyor.
Bu nedenle mutlaka bordroların kontrol edilmesi gerekiyor. Evli eşi çalışan ve çocuksuz 268 liradan 348 liraya, evli eşi çalışan ve 1 çocuklu 308 liradan 401 liraya, evli eşi çalışan ve 2 çocuklu 348.81 liradan 453.45 liraya, evli eşi çalışan ve 3 çocuklu 402.47 liradan 523.21 liraya, evli eşi çalışan ve 4 çocuklu 429 liradan 558 liraya, evli eşi çalışan ve 5 çocuklu 456 liradan 593 liraya çıkacak.
AGİ ASGARİ ÜCRETTE BRÜT MAAŞ ÜZERİNDEN HESAPLANIYOR
AGİ çalışanların brüt maaşı üzerinden hesaplanır, medeni durum ile sahip olunan çocuk sayısına göre farklı miktarda ödenir. Ücretsiz izne ayrılanlar asgari geçim indiriminden yararlanamıyor. Raporlu ve izinli olunan dönemde de ücret alınması ve bu ücretten gelir vergisi kesilmesi halinde asgari geçim indiriminden yararlanılabilir.
Yıl içinde işyeri ve işvereni değişen ücretliler, yeni işyerlerinde veya işverenleri nezdinde çalışmaya başladıkları aydan itibaren asgari geçim indiriminden yararlanmaya devam edebilir.
İŞTE ARTIŞ UYGULANIRSA YÜZDE 30 FORMÜLÜNE GÖRE AGİ 2022 TABLOSU
............2021.................................2022 (yüzde 30 zamlı)...
BEKAR AGİ ÜCRETİ
Bekâr 268,31TL..................................348,80......
EVLİ EŞİ ÇALIŞMAYANLAR
Evli eşi çalışmayan 321,98 TL..................418,57....
Evli eşi çalışmayan 1 çocuklu 362,22 TL......470,88....
Evli eşi çalışmayan 2 çocuklu 402,47 TL......523,21.....
Evli eşi çalışmayan 3 çocuklu 456,13 TL.......592,96....
Evli eşi çalışmayan 4 çocuklu 456,13 TL.......592,96....
Evli eşi çalışmayan 5 çocuklu 456,13 TL........592,96...
EVLİ EŞİ ÇALIŞAN AGİ TABLOSU (ESKİ-YENİ)
Evli eşi çalışan: 268,162 TL......................348,80...
Evli eşi çalışan 1 çocuklu: 308,55 TL...........401,12....
Evli eşi çalışan 2 çocuklu: 348,80...............453,45...
Evli eşi çalışan 3 çocuklu: 402,47 TL..........523,21....
Evli eşi çalışan 4 çocuklu: 429,30 TL...........558,09...
Evli eşi çalışan 5 çocuklu: 456,12 TL.........592,96.....
ASGARİ ÜCRETTE ÖNEMLİ VERİLER
BRÜT ASGARİ ÜCRET 3.577,50
SGK PRİMİ % 14 500,85
İŞSİZLİK SİG. PRİMİ % 1 35,78
GELİR VERGİSİ % 15 187,82
ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ 268,31
DAMGA VERGİSİ % 0,759 27,15
KESİNTİLER TOPLAMI 751,60
NET ASGARİ ÜCRET 2.825,90
ASGARİ ÜCRETİN İŞVERENE MALİYETİ
BRÜT ASGARİ ÜCRET 3.577,50
SGK PRİMİ % 15.5 554,51
İŞVEREN İŞSİZLİK SİGORTA PRİMİ % 2 71,55
İŞVERENE TOPLAM MALİYETİ 4.203,56