Borsa İstanbul Genel Müdürü Korkmaz Ergun, 2021 yılını değerlendirdi. 2021 yılının birçok açıdan başarılı bir yıl olduğunu ifade eden Ergun, "Halka arz sayılarının, işlem hacimlerinin, endekslerin ve yatırımcı sayılarının rekorlar kırdığı 2021 yılı, sermaye piyasaları açısından başarılı bir yıl oldu. Salgın sürecine rağmen tüm hizmetlerin kesintisiz bir şekilde sunulması sağlandı, piyasanın ihtiyaçlarına göre yeni finansal ürün ve hizmet geliştirme çalışmalarına hız kesmeden devam edildi. Sektör olarak aslında çok ciddi bir sınavdan geçildi, değişen koşullara hızlı bir şekilde ayak uydurulması başarıyla sağlandı. Tüm sektör paydaşlarıyla iş birliği içerisinde özveriyle çalışıldı" dedi.
HALKA ARZLARDA VE YATIRIMCI SAYISINDA REKORLAR
Ergun, Borsa olarak bu sene iş yapma modellerinde bir dönüşümü gerçekleştirdiklerine işaret ederek şunları söyledi: "Sadece, Şirketlerin işlem görme başvurusundan sonra bu başvuruyu değerlendiren bir borsa değiliz artık. Başvuru öncesi, karar aşamasında ve hazırlık aşamasında şirketlerimizin varsa sorunlarını çözen, destek olan ve yol gösteren bir borsaya dönüştük. Şirketlerimizi ziyaret ederek, halka arzın ve sermaye piyasasının ekonominin vazgeçilmez bir ayağı olduğunu aktarmaya çalışıyoruz. Sanayi ve ticaret odalarımızla iş birliği yapıyoruz. Önümüzdeki dönemlerde de buna devam edeceğiz.
2021 yılında elde ettiğimiz en önemli rekor halka arz sayısında oldu. Halka arz edilen 52 şirket ile halka arz sayısında rekor kırıldı. 21,6 milyar TL büyüklüğünde halka arz gerçekleştirildi. 2020 yılında ise 8 şirket ile 1,1 milyar TL tutarında halka arz gerçekleştirilmişti. Bundan önceki rekor 35 şirket ile 1990 yılındaydı. Böylece, Dünya borsaları arasında, halka arz sayısı bakımından Borsa İstanbul 14 basamak birden yükselerek 13'üncü sıraya yerleşti. İstanbul, Ankara, Aydın, Balıkesir, Denizli, Erzurum, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Kütahya, Manisa, Rize gibi ülkemizin farklı şehirlerinde faaliyet gösteren birçok sektörden şirket bu yıl aramıza katıldı. Şirketlerimizin ihtiyaç duyduğu uzun vadeli finansmana erişmelerine destek olduk. Şirketlerin öz sermayelerini güçlendirmeyi hedefliyoruz. Amacımız; her sene, ülkemizin büyümesine katkı sağlayan çok sayıda şirketimizin yatırımlarını halka arz aracılığı ile finanse etmelerini sağlamaktır. Çünkü şirketlerimizin yatırımları için ihtiyaç duydukları "uzun vadeli TL" sadece sermaye piyasalarında ve Borsa'da mevcuttur. 2021'de aynı zamanda borçlanma aracı ihraçlarıyla 258,5 milyar TL kaynak sermaye piyasaları aracılığıyla sağlanmış oldu. Ülkemizin büyümesinin temel dinamosu olan, üretim yapan, yatırım yapan, ihracat yapan ve istihdam oluşturan şirketlerimizi, yatırımlarını ve büyümelerini sermaye piyasaları yoluyla finanse etmeleri için borsaya davet ediyoruz."
Ergun, "2020 yılı başında 1,2 milyon vatandaşımız pay senedi sahibi iken, bu sayı 2021 yılında 2,4 milyona kadar yükseldi. Bireysel yatırımcı sayısındaki artışın, sorumluluklarımızı artırdığı bilinciyle hareket ediyoruz. Yatırımcılarımızı finansal okuryazarlık konularında bilgilendirmeye yönelik adımlar atıyoruz ve yatırımcı menfaatlerinin korunması amacıyla tedbirler alıyoruz" dedi.
ARTAN PİYASA İŞLEM HACİMLERİ
Ergun, 2021 yılında Pay Piyasası'nda 91,2 milyar TL ile, Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası'nda 69,4 milyar TL ile günlük işlem hacmi rekorları kırıldığına dikkat çekerek, Pay Piyasası'ndaki 2021 günlük ortalama işlem hacminin 30,2 milyar TL gerçekleşerek, 26,2 milyar TL'lik günlük ortalama işlem hacmine sahip olan 2020'ye kıyasla arttığını, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nın da 2021'de çok ilgi gördüğünü belirtti.
PİYASA DOSTU VE YENİLİKÇİ ADIMLAR
Ergun, 2021 yılında hayata geçirilen finansal ürün ve hizmetler ile ilgili olarak şu bilgileri verdi: "Sermaye piyasalarının derinliğini artıran ve yatırımcılara çeşitli yatırım fırsatları sağlayan finansal ürünlerimiz, ülkemizin kalkınmasına destek olmaktadır. Bu bakış açısıyla, piyasaların büyümesine ve derinleşmesine odaklanarak piyasa dostu, yenilikçi adımlar atıldı.
Uluslararası standartlarda bir kıymetli maden antreposu hizmete açılarak, uluslararası yatırımcılara saklama hizmeti verilmeye başlandı. BIST Spot Altın Endeksi, BIST Altın Tahvil Endeksi ve BIST Altına Dayalı Kira Sertifikası Endeksi olmak üzere altına dayalı üç yeni endeks 7 Temmuz'da hesaplanmaya başlandı. Böylece, Hazinemizin ihraç ettiği Altın Tahvili ve Altına Dayalı Kira Sertifikalarına kurumsal yatırımcılarımızın daha fazla yatırım yapmalarına imkân sağlandı.
Ürün çeşitliliğini artırmak adına, altın ve gümüşün yanı sıra farklı kıymetli madenlerin türev piyasalarda işlem görmesine yönelik olarak, Platin ve Paladyum Vadeli İşlem Sözleşmeleri de 17 Eylül'de işleme açıldı.
Sürdürülebilirlik Endeksimizin metodolojisi, şirketlerimizin sürdürülebilirlik kriterlerine uyumunun daha etkin olmasını teşvik edecek şekilde 1 Ekim tarihinde yenilendi.
19 Ekim'de, kurucu üyeleri arasında yer aldığımız Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Borsalar Girişimi tarafından oluşturulan Türev Borsaları Ağı'nın da 11 kurucu üyesinden biri olduk.
Reel sektör ve dış ticaret şirketleri başta olmak üzere, bilançosunda yabancı para pozisyonu taşıyan şirketlerin kur risklerini daha iyi yönetebilmelerine yardımcı olmak amacıyla Fiziki Teslimatlı Dolar/TL Sözleşmeleri 22 Ekim'de işleme açıldı.
Katılım finansı esaslarına göre yatırım yapmak isteyen yatırımcılara yönelik olarak, katılım esaslarına uygun faaliyet gösteren şirketlerden oluşan 5 adet Katılım Endeksini; BİST Katılım Tüm, BİST Katılım 100, BİST Katılım 50, BİST Katılım 30, BİST Sürdürülebilirlik Katılım Endekslerini 12 Kasım'da hesaplamaya başladık. Katılım finansı kriterlerine uyumlu olarak faaliyet gösteren şirketler, böylece daha geniş bir yatırımcı kitlesine erişme imkânına sahip oldu.
16 Aralık'ta, Devlet İç Borçlanma Senedi Vadeli İşlem Sözleşmelerini devreye almak için gerekli çalışmalar tamamlandı. Bu sözleşmeler özellikle finans sektörünün ve kurumsal yatırımcıların faiz risklerini daha etkin bir şekilde yönetmelerine, spot ile vadeli piyasalar arasındaki akışkanlığı sağlayarak, tahvil ve bono piyasasındaki derinliğin artmasına ve daha etkin fiyat oluşumuna imkân verecektir.
Hesaplanan endekslerin standartlarını yükseltmek ve uluslararası geçerliliğini artırmak amacıyla endekslerin Uluslararası Menkul Kıymetler Komisyonları Örgütü (IOSCO) Prensiplerine uyumuna yönelik hazırlık çalışmaları 27 Aralık'ta tamamlandı."
ULUSLARARASI KURULUŞLARDA AKTİF OLARAK GÖREVLER ALINDI
Eylül ayında Dünya Borsalar Federasyonu (WFE) Yönetim Kurulu üyeliğine seçilen Ergun, uluslararası alanda yaptıkları çalışmalarla ilgili olarak, "Uluslararası platformlarda daha etkin olabilmek için çalışmalar gerçekleştirdik. Dünya Borsalar Federasyonu (WFE) Yönetim Kurulunda ve WFE'nin tüm alt çalışma komitelerinde aktif olarak görev aldık. Ayrıca diğer borsaların genel müdürleri ve ekipleri ile toplantılar yapıldı,iş birliği olanakları geliştirilmeye başlandı.
Genel Sekreteryası Borsa İstanbul tarafından yürütülen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Borsalar Forumu kapsamında gerçekleştirilen faaliyetler ile İslam ülkeleri borsalarıyla iletişim güçlendirilmeye ve ortak projeler geliştirilmeye devam edildi. S&P/OIC COMCEC 50 Shariah Index üzerine bir yatırım fonu çıkarılmasına yönelik çalışmalar tamamlandı ve ilk yatırımlar yapılmaya başlandı. Fonun 2022 yılı içerisinde tüm İİT ülkelerinde tanıtılması ve daha geniş yatırımcı kitlelerine ulaştırılmasını hedefliyoruz.
Sosyal bilimler alanında en üst standart olan Social Science Citation Index'inde (SSCI) taranan, finans alanında makalelerin yer aldığı hakemli uluslararası akademik dergimiz Borsa İstanbul Review, 2021 yılında finans kategorisinde yer alan 108 dergi arasında 31. sıraya yükseldi. 2021 yılında Borsa İstanbul Review dergisi için 1000'e yakın makale incelenerek 5 sayı çıkarıldı.
OECD Sorumlu Tedarik Zinciri Rehberi ışığında altın tedariğinde yeni düzenlemeler hazırlanarak dünya standartlarında altın ithalatının yapılabilmesi için gerekli yasal altyapı oluşturuldu" dedi.
Bir dönüşümü de teknoloji alanında başardıklarını vurgulayan Ergun, şunları ifade etti: "Dünya Borsalar Federasyonu'nun verilerine göre, dünyanın en likit borsasıyız. Borsa İstanbul piyasaları, uçtan uca tek bir platform üzerinde entegre bir şekilde faaliyet göstermektedir. Teknolojik altyapımız yani BISTECH, hız ve erişilebilirlik açısından dünyanın en önde gelen sistemlerinden biridir. Yatırımcılarına hızlı ve güvenli piyasa erişimini sağlayacak şekilde veri merkezinin genişletildiği, farklı ihtiyaçlara göre alternatif erişim imkânları sunan ve uluslararası standartlarda hizmet veren bir Borsayız.
Borsa İstanbul piyasalarının ve sistemlerinin ihtiyaçlarına binaen yeni teknoloji servis hizmetleri sürümleri 2021 yılı içinde başarıyla geliştirilerek devreye alındı. Yeni sürümler birçok yeniliği getirirken özellikle OTASS Sistemi ile entegre olarak çalışan BAP Tescil sisteminin BISTECH Sistemi'ne entegre olarak devreye alınması, tescil bildiriminin üyelerce tek seferde yapılabilmesi ve günlük raporlamanın buna uygun hale getirilmesini sağladı. Yine OTASS Sistemi'nde işletilen Para Swap Pazarı ile Kıymetli Madenler Swap Pazarı'nın yer aldığı Swap Piyasası'nın BISTECH Sistemi'ne taşınması piyasaların bütünlüğü açısından kayda değer bir gelişme oldu."
Ayrıca Ergun, yeni veri paketleriyle veri ürün yelpazelerini de genişletmeye devam ettiklerini vurguladı.
Ergun, toplumsal fayda oluşturmak ve finansal bilincin gelişmesi için her geçen gün artan bir ivmeyle finansal okuryazarlık konusuna da odaklandıklarını ve bu konuda yayınlar, webinarlar ve zirveler düzenlediklerini, ayrıca sosyal medya üzerinden görsel ve yazılı yayınlarla etkin çalışmalar yaptıklarını belirtti.
ÜSTÜN FİNANSAL PERFORMANS
Ergun, Borsa İstanbul'un finansal performasıyla ilgili olarak da, "2021 yılında işlem hacimlerinin yükselmesiyle işlem bazlı gelirler, sunduğumuz yeni finansal hizmet ve ürünler, veri ve teknoloji gelirleri ve halka arzların artması sayesinde Borsa İstanbul'un finansal performansı da geçen yıla oranla daha da güçlendi. 2021 yılı sonunda net kârımız % 44 artarak 2,07 milyar TL oldu" dedi.
OPERASYONEL VE FİNANSAL BAŞARILAR VE PİYASA YENİLİKLERİYLE DOLU BİR YIL
Ergun, son olarak şunları belirtti: "2021 yılı özetle operasyonel ve finansal başarılarla, piyasa yenilikleriyle dolu bir yıldı. Aynı zamanda paydaşlarımızla iletişimin ve etkileşimin güçlendiği bir dönem oldu. 2021 yılındaki operasyonel ve finansal başarımızda emeği geçen paydaşlarımıza ve özellikle tüm çalışma arkadaşlarıma teşekkürlerimi sunuyorum.
Önümüzdeki dönemde de sermaye piyasamızı güçlendirici adımlar atmaya, paydaşlarımızın desteğiyle, gerek yatırımcılara gerek şirketlere ihtiyaçlarına uygun ürünler ve hizmetler sunmaya devam edeceğiz. Tüm yatırımcılar için güvenilir, şeffaf, etkin, adil, yenilikçi, rekabetçi ve sürdürülebilir bir işlem platformu sağlama misyonumuzla sermaye piyasamızın sunduğu fırsatları artırmak, kalkınmanın da anahtarıdır. Bu bakışla, arz tarafında daha fazla şirketin çeşitli kaynak temini imkânına kavuştuğu, talep tarafında ise daha geniş bir yatırımcı tabanına ulaşıldığı, piyasa ihtiyaçlarına göre yeni finansal ürün ve hizmetlerin geliştirildiği, özetle piyasaların büyümesine odaklandığımız bir hedef ile, Sayın Cumhurbaşkanımızın vizyonu çerçevesinde oluşturulan İstanbul'un uluslararası bir finans merkezi olması için çalışmaya ve sermaye piyasamızı geliştirmeye önümüzdeki dönemde de devam edeceğiz."