EYT'DE YASALAŞMA AŞAMASI
Bütün çalışmalar tamamlandıktan sonra programın başlayabilmesi amacıyla meşru çalışmanın da yapılması gerekiyor. Bunun amacıyla de bir taslak yazının oluşturulması ve bunun TBMM gündemine gelmesi gerekiyor.
Burada milletvekillerinin de itiraz ve katkıları olacaktır. Bu süreçte yasa tasarısı Meclis'ten atlattıktan sonra uygulanması amacıyla de yönetmeliklerin çıkartılması gerekiyor.
EYT'DE KISMİ EMEKLİLİK
9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar 10 yıl prim ödeyerek emekli olabiliyor. Buna kısmi emeklilik deniliyor. EYT kapsamında 3600 günü olanlar için kadınsa 50, erkekse 55 yaşını tamamlayanların emekli edilmeleri bir formül olarak duruyor.
EYT'DE SÜRENİN TAMAMLANMASI
Bu formülde ise 99 öncesindeki emeklilik şartları dikkate alınıyor. Yani kadınlarda 20 yıllık (7200 gün), erkeklerde ise 25 yıllık (9 bin gün) sigortalılık süresini tamamlayanların yaş şartına bakılmadan emekli olması durumu ortaya çıkıyor.
2021 yılından 25 yıl geriye gittiğimizde 1996 yılı ve öncesinde sigortalı olanlar bu kapsama giriyor. Kadınlarda ise süre tamamlandı.
EYT'DE PRİMİN TAMAMLANMASI
Buna göre 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenler için ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5000 ile 5975 gün arasında prim gerekiyor. Burada primini tamamlayanların yaşına bakmadan emekli olması gündemde.
EYT'DE ALMANYA SİSTEMİ
Almanya'da daha önce uygulanan formüle göre sigortalıya bir teklif sunuluyor. Emekliliğine kaç yıl kalmışsa her yıl için kesinti yapılıyor. Burada kesinti oranı yıllık yüzde 2 oluyor. Emekliliğine 4 yıl kalmış birisinden %8 kesiliyor. Daha az maaşla daha erken emeklilik sağlanıyor.
EYT'DE FİNLANDİYA SİSTEMİ
Burada da Alman sisteminde olduğu gibi belli oranda kesinti belirleniyor. Sigortalı kesintiyle erken emekli oluyor. Ancak yasanın söylediği yaşa gelip emeklilik şartları oluşunca kesinti ortadan kalkıyor.
EYT'DE YAŞA TAKILANLAR İÇİN HİZMET TESPİT UYARISI!
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenleme beklentisi taşırken, geçmişte sigortasız çalışması bulunanların bunları tespit ettirmesi de emeklilik yolunu açabiliyor. Hizmet tespiti başlangıç tarihini geri çekebileceği gibi, prim sayısını da artırabiliyor. Sigortasız çalışmalarını hizmet tespiti ile saydıran pek çok kişi, EYT kapsamında yer alacak düzenlemeden de yararlanabilecek.
EYT'DE HİZMET TESPİTİ DAVASI HANGİ DURUMLARDA AÇILIR?
Hizmetin davacı çalışan tarafından sigortasız olarak görülmüş olması ve bu durumun SGK tarafından daha önce tespit edilmemiş olması gerekiyor.
EYT'DE KİMLER, NE ZAMAN AÇABİLİR?
Hizmet tespit davasını kişinin kendisi veya vefat durumunda mirasçıları açabilir. Hizmet tespitine konu işyerinde hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içinde mahkemeye başvurulabilir. Örneğin bir işyerinde 2 yıl sigortasız çalıştıktan sonra işten çıkarılan personel için 5 yıllık hak düşürücü süre işten tarihten ayrıldığı günden itibaren başlar. Diğer yandan 2 yıl sigortasız çalıştırıldıktan sonra sigortası yapılıp 10 yıl daha çalıştırılan kişi 2021'de işten çıktıysa 2026'nın sonuna kadar sigortasız çalıştırıldığı dönem için dava açabilir. Kesintisiz çalışmanın bittiği yılın sonu başlangıç kabul edilir.
EYT'DE DAVA ÇALIŞAN LEHİNE SONUÇLANIRSA PRİMİ KİM YATIRIR?
Davanın kişi lehine sonuçlanması durumunda, talep edilen yıllar içindeki sigorta primleri işveren tarafından ödenir. Sigorta primleriyle birlikte bu süre içinde geçen yasal faiz de işverence karşılanır.
