Ticaret Bakanlığına son dönemde internet üzerinden yapılan alışverişlere ilişkin çok sayıda şikâyet ulaşırken, bu şikâyetler arasında bedelinin tahsil edilmesine karşın ürünün gönderilmemesi ya da satıcı tarafından sipariş iptali öne çıkıyor. Özellikle, satılan ve parası tahsil edilen ürünün fiyatında maliyetlerdeki artış gibi gerekçelerle sonradan artış yapmak isteyen satıcılar, "stok bulunmadığı" gerekçesiyle ürünleri göndermiyor ya da siparişi iptal yoluna gidiyor. Aynı satıcının aynı ürünü daha yüksek fiyatla satışa devam ettiği de görülüyor.
Tüketici mevzuatına göre, stok gerekçesiyle mağdur edilen vatandaşların haklarını arama imkânı mevcut. Ticaret Bakanlığının Mesafeli Satış Yönetmeliğine göre malın stokta bulunmaması durumu, mal ediminin yerine getirilmesinin imkânsızlaşması olarak kabul edilmiyor.
14 GÜNDE PARA İADESİ GEREKİYOR
Yönetmeliğe göre, sipariş konusu mal ya da hizmet ediminin yerine getirilmesinin imkânsızlaştığı hâllerde ise satıcının bu durumu öğrendiği tarihten itibaren 3 gün içinde tüketiciye yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bildirmesi ve varsa teslimat masrafları da dâhil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri bildirim tarihinden itibaren en geç 14 gün içinde iade etmesi gerekiyor. Bu durumda aynı ürünün aynı satıcı tarafından daha yüksek fiyattan satıldığını görmesi hâlinde tüketicinin tüketici hakem heyetlerine başvurma hakkı bulunuyor. Tüketici bu şekilde aynı ürünü daha yüksek bedelle alması hâlinde doğacak zararı tazmin edebilecek.
BÖYLE DAVRANAN 3 TİP SATICI VAR
Tüketici Dernekleri Federasyonu Genel Başkanı Aziz Koçal, stokta olmayan bir ürünün satışa sunulamayacağını belirterek "Stokta olan bir ürünün de satışından kaçınılamaz. Bir ürün internette görseli var ve satışa sunulmuş ise stokta var demektir" dedi. Bu kapsamda üç grup satıcı bulunduğunu söyleyen Koçal, nadir de olsa birden fazla platformdan ürün satan satıcıların gerçekten stok sorunu yaşayabileceğini dile getirdi. Koçal, ikinci grup satıcıların ise 'stokta kalmadı' diyerek tüketicinin yapmış olduğu ödemeyi ucuz faizsiz kredi gibi kullanarak 3-4 ay sonra tüketiciye iade ettiğini belirterek "Bunlar tüketiciyi istismar eden satıcılardır" dedi. Koçal, üçüncü grup satıcıların ise ürün stokta olduğu hâlde döviz kurlarındaki ya da perakende satış fiyatlarındaki değişiklik nedeniyle satıştan kaçınıp, 'stokta kalmadı' diyerek aynı ürünü birkaç gün sonra daha yüksek fiyattan internet sitesine koyan satıcılar olduğunu söyledi.
ESKİ FİYATIN EKRAN RESMİ ALINSIN
Sorunun giderilmesi için satış platformlarının bu gibi gerekçelerle şikâyet edilen firmaları platformlardan çıkarmalarını öneren Koçal, şunları kaydetti: Tüketici bu gibi durumlarda satıcı firma 'stokta kalmadı' deyip daha sonra sitesine yüksek fiyattan ürünü koymuş ise her iki ekran görüntüsünü alarak, yüksek fiyattan ürününü alıp ilk siparişi ile son sipariş arasındaki fiyat farkının talebi için tüketici hakem heyetlerine başvurabilir. Bunun için ilk sipariş ile son sipariş arasında fazla zaman farkı olmaması gerekir. Aynı zamanda tüketici o ekran görüntüleri ile Ticaret Bakanlığı Reklam Kuruluna da şikâyette bulunarak firma hakkında inceleme başlatabilir.