Bütün dünyada piyasalar bu akşam ABD Merkez Bankası FED'in vereceği faiz kararına kilitlenmiş durumda. Piyasa aktörlerinin beklentileri FED'in 2008 yılından sonra ilk kez faiz artıracağı yönünde. Son 40 yılın zirvesine çıkmış ABD enflasyonu neticesinde bu yıl faiz artırma kararları alan FED'in ilk artırımı bu akşam yapacağı bekleniyor. Başkan Jerome Powell'ın bu ay başında faiz artışı sinyali vermesi de bu yöndeki beklentileri artırıyor.
Piyasada beklenti 25 baz puanlık bir artışın yapılacak olması yönünde. Ancak Rusya – Ukrayna savaşı sebebiyle oluşan risklerden dolayı FED'in bu toplantıyı pas geçme ihtimali de bulunuyor. Alınacak faiz kararından çok FED Başkanı'nın vereceği mesajlar da merakla bekleniyor. Özellikle yüksek enflasyona karşı alınacak tedbirler önümüzdeki dönemdeki faiz kararlarını da belirleyecek.
FED'in 8,9 trilyon dolarlık bilançosunun küçültülmesiyle ilgili de bu akşam detayları açıklaması bekleniyor. Böylece piyasaya sürdüğü para miktarının azaltılması ile ilgili de planı ortaya çıkacak. Bütün bu kararlar ve açıklamalar piyasaları nasıl etkileyecek, bizim için ne anlam ifade edecek ona da bakalım...
NE DERSE NE OLUR?
FED aslında yapacağı açıklamalarda faiz, varlık alımı, enflasyon ve istihdam gibi konularla ilgili beklentilerini açıklıyor. Bu konularda kararlar alıyor. O kararlar da küresel piyasaları etkiliyor. Bu akşam Powel bütün bunların yanında Rusya-Ukrayna savaşının emtia ve enerji fiyatlarına olan etkisini de gündeme alacak. Bugün Powel'in kullanacağı terimlerin anlamları ve etkileri ise şöyle olacak:
VARLIK ALIMI: Parasal genişleme olarak da söylenen varlık alımı programı ile ekonomiyi canlandırmak ve harcamaların artmasını sağlamak için para musluklarını açmak anlamına geliyor. ABD Merkez Bankası her ay 120 milyar dolarlık hazine bonosu alarak pandemi döneminde piyasayı fonlamıştı. Ancak bu yıldan itibaren bu alımları azaltarak piyasadaki para miktarını azaltma kararı da almıştı.
VARLIK ALIMINI AZALTMAK (TAPERİNG): FED başkanı bu akşam varlık alımını azaltacakları yönünde. Bir mesaj verirse bu durumda piyasaya her ay verdikleri bu 120 milyar doların kademeli olarak düşürüleceği anlamı çıkıyor. Buna da Tapering deniliyor. Bu durum faizlerin artacağı beklentisi oluşuyor. Bu yılki beklentiler enflasyon kadar bu sebeple de oluşuyor. Kademeli olduğu için de doların değerinde hızlı bir artış olmuyor.
FAİZ ARTIRMAK: FED faiz artırmadan bahsediyorsa bu durum dünya piyasalarını etkileyecektir. Burada tüm FED başkanlarının faiz ortalamaları alınarak belirleniyor. Eğer faiz artırımı mesajı verilir ve beklendiği gibi 25 baz puanlık artış olursa doların değerleneceği, altın fiyatlarının düşeceği gibi gelişmeler beklenir. Burada dolar tüm dünya para birimleri karşısında değerlenirken, bizim gibi gelişmekte olan ülke piyasalarında dalgalanma olacaktır.
FAİZ İNDİRMEK: Kısa ve orta vadede beklenmese de faiz indirimi de bir seçenek olarak duruyor. FED faiz indirirse bu durumda doların değeri düşmeye, altının değeri artmaya başlayacaktır. Sadece altın değil diğer yatırım araçları da yükselecektir. Bu durum yine bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde piyasaları olumlu etkiler.
ORTALAMA ENFLASYON: Verilecek mesajda ortalama enflasyondan da bahsedilirse burada yüzde 2.5'luk bir oran kast ediliyor demektir. FED aylık belirlenen enflasyon oranına bakmıyor. 6 aylık ya da 1 yıllık enflasyon ortalamasına bakıyor. Bu ortalama yüzde 2.5'in üstüne çıkmışsa faiz artırırım diyor. Bu seviyeye kadar faiz artırmıyor. Son dönemde ABD'de enflasyon 40 yılın zirvesine çıkmış durumda. Bu da faiz artırımını destekliyor.
FİNANSAL İSTİKRAR: FED para ve sermaye piyasalarında dalgalanmanın kontrollü ilerlemesini sağlamak ister.
İSTİHDAM PİYASASI: FED işsizliği salgın öncesi seviyeye inmesini istiyor, 5 milyon kişilik iş kaybının geri döndürmek istiyor.