Hükümet, kiralardaki artışların ardından hem kiracıları hem de ev sahiplerini koruyan düzenleme için harekete geçti. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, fahiş kiralara karşı kiracıların haklarını koruyacak düzenlemeler için sektör temsilcilerinden de görüş istedi.
KİRACI HAKLARI KORUNACAK
Çevre Bakanlığı'nca hazırlanan fahiş kiralara karşı kiracıların haklarını koruyacak düzenlemeler haziran başında tamamlanacak. Hazine ve Maliye Bakanlığı da uyanık ev sahiplerini izahata davet ederken, internetteki ilan sitelerine de düzenli bilgi verme zorunluluğu getirmeye hazırlanıyor. Bakanlık, ev-dükkan alım satımı, tapu harcı ödemeleri, düşük bedel göstermekten kaynaklanan vergi kaybı, düşük ekspertiz başta olmak üzere tapu işlemlerini incelemeye aldı. Kredi tutarıyla konut satış bedeli arasında 40 kata ulaşan farklar belirlenirken, 7 bine yakın mükellef izahata davet edildi.
OFİS ALANINA 25 BİN KONUT
Yüksek kira artışının önüne geçmek için Bakanlıkla önerilerini paylaşan Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Ali Güvenç Kiraz, "Kira sınırlaması çalışması geçici olmalıdır, kalıcı düzenleme mal sahipleri içinde ciddi sorun oluşturabilir. TÜFE 12 aylık değişim oranı sabit oranda tutulabilir. Bölge kira rayici belirlenebilir. Kiralama şartlı olarak ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına kiraya verilmesi şartı ile ofis alanlarının konuta dönüştürülmesi çalışması yapılarak 25 bin konut üretilebilir. Bu konuda yasal çalışma yapılmalıdır. TOKİ satmak üzerine değil, kiralama eksenli sosyal konut üretmelidir" dedi.
YASAL SINIRIN ÜZERİNDE ARTIŞ İSTENEMEZ
Ev sahiplerinin kira artışına esas olan 12 aylık TÜFE değişim oranı üzerinde artış isteyemeyeceğini belirten Güvenç, "TÜFE oranı ile yıllık değişimi karıştırılmamalı. TÜFE yıllık değişim oranı 34.46. Bu beşinci yılın sonuna kadar uygulanması zorunlu orandır. Bunun üzerinde artış ya da ara zam talep edilemez. Borçlar Kanunu'na göre oran budur. Sözleşmedeki hüküm, mal sahibinin bunun üzerinde yaptığı talep geçersizdir" dedi.
SÖZLEŞME İMZALARKEN DİKKAT
Kira sözleşmesinde TÜFE aylık değişim oranı üzerinde bir tutarın belirtilemeyeceğini ifade eden Güvenç, "Kiracıya emlak vergisi öde denemez. Taşınmaz ayıplı hale geldi çıkamazsın denilemez. 'Bir aylık kira ödenmezse tüm kiralar ödenecektir, erken tahliye durumunda 8-10 kira ödeyeceksiniz' gibi hükümler getirilemez. Erken tahliye edersen 8-10 y kira ödeyeceksin' denilemez" diye konuştu. Kira sözleşmesi beş yılı dolanların durumunu değerlendiren Kiraz, "Beş yıl dolduğu için ev sahibi rayiç bedel arttı diyerek ekstra artışa girebilir. Bunun için de kira bedeli tespiti için mahkemeye başvurabilir. Davalar yaklaşık 2.5 yıl sürüyor. Hâkimler artış oranını hakkaniyet oranında yapıyor. Rayiç sözleşmelere bakıyor, 10 yıldan az oturanlarda yüzde 10, fazla oturanda yüzde 20 artışa gidiyor" değerlendirmesini yaptı.
İLAN SİTELERİNE BİLGİ VERME ZORUNLULUĞU
İnternet ilanlarındaki fahiş artırımın ardından yeni bir uygulamaya gidiliyor. Sabah'ta yer alan habere göre, bu kapsamda internet ilan sitelerine bilgi verme zorunluluğu getiriliyor. Bakanlık internet sitelerinden bilgi alınmasına ilişkin ayrıntıları tebliğle duyuracak. Bu düzenlemeyle menkul ve gayrimenkullerin satışı veya kiralanması için internet sitelerine verilen ilanlara ilişkin bu sitelerden kapsamlı bilgi alınacak.