Hayaldi, Berat Albayrak mimarlığında gerçeğe döndü! Türkiye bor ile yeni bir lige çıkıyor: %73 rezerv, yıllık 800 ton üretim

"TÜRKİYE ARTIK BAŞKA BİR LİGE ÇIKIYOR BUNU GÖRMEMİZ LAZIM"
Borun, Türkiye için çok önemli bir ihracat kalemi olduğunu ifade eden Albayrak, "Türkiye artık başka bir lige çıkıyor. Bunu görmemiz lazım. Bizim yolumuz, Türkiye'nin yolu, teknoloji yolu. Bizim yolumuz, dünya ile en ileri teknolojilerde rekabet ederek bir üst lige çıkma yolu. Bu hedefleri, bu projeleri milletimize armağan ve emanet ediyoruz." diye konuşmuştu.

'BOR'DA HAYALLER GERÇEĞE DÖNÜŞTÜ
Eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, 2022'de kaleme aldığı Burası Çok Önemli isimli kitapta, 'bor'un önemine dikkat çekmiş, Türkiye'nin hayallerinin gerçeğe dönüşeceğini söylemişti.

Albayrak'ın kaleme aldığı 'Burası Çok Önemli'de bor ile ilgili yer alan detaylar şöyle;

Maden alanında ne kadar doğru planlama yapar, modern üretim teknikleri kullanır, uç ürüne ne kadar yaklaşırsanız elde ettiğiniz katma değeri de o oranda artırırsınız.

Ülkemiz birçok madende üretici konumunda olmasına rağmen bunların büyük kısmını ham ya da konsantre haliyle yurt dışına ihraç ettiğinden yıllarca düşük kazançlar elde ediyorduk.

Bakır, krom, kurşun-çinko ve mermer gibi madenlerimiz maalesef genelde bu şekilde ihraç edildi. Mesela şu anda konsantre ham bakırın tonu 2 bin dolara ihraç edilirken, ara ürünü olan metal katot bakır 10.000 doların üzerinde işlem görüyor. Yani bizim ihraç ettiğimiz bakır cevheri yurt dışında işleniyor ve biz bu işlenen ürünü metal bakır olarak ithal ediyoruz.

Aynı durum krım madeninde de var. Biz kromun konsantresinin tonunu 250 - 275 dolara ihraç ediyoruz. Oysa ürün oalrak ferrokromun tonu yurt dışı piyasada 2 bin 500 dolara alıcı bulabiliyor.

Sadece rezerv zengini, maden üreticisi bir ülke olmanın yeterli olmadığını deneyimleyerek öğrendiğimizden, maden sahalarından kazanacağımız ihale bedelinin çok ötesinde ekonomik fayda ve istihdamı hedefledik. Sahaları "ürün üretimi" ile yani nihai ürüne dönüştürerek fabrika kurulumu şartı ile ihale edecek altyapıyı oluşturduk.

Ortaya koyduğumuz bu model ile cari açığın düşmesine ve istihdamın artmasına çok önemli katkı yapacak bir yol haritası ve uygulama planı ortaya koyduk. Mesela Türkiye krom zengini bir ülke olduğu için, kamu ve özel sektör iş birlikleri ile bölgesel ferrokrom tesisleri kurulabileceğini değerlendirdik ve tüm altyapı hazırlıklarımızı bu istikamette yaptık.

Bor konusunda ise dünya bor rezervlerinin yüzde 73'üne sahip bir ülke olarak, bordan katma değerli uç ürünler eki etme amacıyla, elmastan sonra mukavemeti en yüksek ve hafif olan bor karbür üretim tesisinin temellerinin atılmasını sağladık. Tesis üretime geçtiğinde savunma ve uzay sanayi alanında kullanılacak katma değeri çok yüksek nihai ürünler elde etme imkanımız olacak. Örneğin, çelik vesair ağır zırhlann yerini hem çok daha hafif hem de daha dayanıklı olan bordan üretilmiş malzemeler alacaktır.

Bildiğiniz üzere, yurt dışı piyasada tonu 200 dolar olan bor, borik aside dönüitüğünde 600 dolar, bor karbüre dönüştüğünde ise 40 bin dolar seviyesine çıkıyor. Hele bir de bu bor karbür zırh vb. uç ürünlere dönüitüğünde rakam 400-500 bin dolara kadar çıkıyor ve stratejik bir nitelik kazanıyor. Tabii bununla da yetinmedik, borun kullanım alanlarını çeşitlendirmek üzere araştırma enstitüleri vasıtasıyla yoğun çalışmalar başlattık.

Örneğin ferro bor ve bor nitrür alanlarında çalışmalar yürütüldü. Ferro bor yüksek kalitede manyetik malzeme üretimi ve yüksel dayanıklılıkta çelik üretimini sağlarken bor nitrür ise yüksek sıcaklığa dayanıklılık ve yüksek elektrik yalıtkanlığı özelliğiyle atom reaktörlen, uçak ve roket motorları gibi çok önemli alanlarda kullanılabiliyor.

Çok yakın bir zamanda Türkiye bu teknolojilerin üretim merkezi olacak ve bor efsanesi hak ettiği katma değeri Türk milletine sunacak.

Balıkesir'deki bor karbür fabrikasının temeli atıldı, inşasına başlandı. Çin ile yapılan anlaşma kapsamında teknoloji transfefi mümkün hale geldi ve pandemi nedeniyle bazı gecikmeler yaşansa da 2022 yılı bitmeden tamamlanacak olan bu fabrika bor endüstrisindeki en önemli üretim tesislerinden biri haline gelecek. İkinci fabrikayı da Kütahya için planlamıştık. Onunla ilgili çalışmaların da en kısa sürede başlayacağına inanıyorum. "