Önce koronavirüs salgını sonrasında Rusya Ukrayna savaşı ile başlayan ekonomik kriz Almanya'yı sarstı.
Yıllık enflasyon, yüksek enerji ve gıda fiyatlarının etkisiyle eylülde yüzde 7,9'dan yüzde 10'a çıktı.
Almanya Federal İstatistik Ofisi (Destatis), fiyat artışlarına ilişkin eylül ayı öncü verilerini açıkladı.
71 YILIN EN YÜKSEK ENFLASYON RAKAMI
Buna göre, ağustosta yüzde 7,9 olan yıllık enflasyon, eylülde yüzde 10'a çıkarak Aralık 1951'den bu yana en yüksek orana ulaştı. Enflasyon, Aralık 1951'de yüzde 10,5 olarak kayıtlara geçmişti.
Enflasyona ilişkin beklenti, eylülde yüzde 9,4'e yükselmesi yönündeydi. Almanya'da yıllık enflasyonun avro döneminde ilk defa çift haneye çıkması dikkati çekti.
Ülkede enflasyon, aylık bazda ise yüzde 1,9 yükseldi.
ENERJİ FİYATLARI YÜZDE 43,9 ARTTI
Enerji fiyatlarının yıllık bazda yüzde 43,9 artması dikkati çekerken, yıllık artış gıda fiyatlarında yüzde 18,7 ile ortalamanın üzerinde gerçekleşti. Hizmetlerde artış yüzde 3,6 oldu.
AB uyumlu TÜFE de eylülde aylık bazda yüzde 2,2 ve yıllık bazda yüzde 10,9 yükseldi.
"ENDİŞE VERİCİ"
Destatis açıklamasında, rekor enflasyonun, Rusya-Ukrayna savaşı ve artan enerji fiyatlarından kaynaklandığı belirtilerek, "Özellikle enerji fiyatları, Ukrayna'da savaşın başlamasından bu yana önemli ölçüde arttı ve yüksek enflasyon oranı üzerinde önemli bir etkisi oldu." denildi.
Açıklamada, toplu taşımada aylık 9 avroluk bilet ve yakıtta vergi indirimi uygulamasının ağustosta sona ermesinin enflasyonun artmasında etkili olduğu kaydedildi.
Commerzbank Başekonomisti Jörg Kramer, konuya ilişkin değerlendirmesinde, 1970'lerde bile enflasyon oranının bu kadar yüksek olmadığını belirterek, "Fiyatlar ayrıca enerji fiyatlarının ötesinde daha hızlı yükseliyor. Bu endişe verici." ifadelerini kullandı.
Yüksek enflasyonun tüketicilerin satın alma gücünü azalttığını ve onları tasarruf etmeye zorladığını aktaran Kramer, yüksek enerji fiyatları nedeniyle birçok ticari faaliyetin karsız hale geldiğini vurguladı.
Almanya, Moskova'nın Kuzey Akım 1 doğal gaz boru hattı üzerinden gaz akışını durdurma kararının tetiklediği sarmal bir enerji kriziyle karşı karşıya. Bölgede savaşa ilişkin endişeler enerji kaynakları üzerinde baskı oluşturmaya devam ederken, Alman hükümeti de bu kış sanayinin çarklarının dönmesi, ışıkların açık, evlerin sıcak kalmasını sağlamak için çabalıyor.
Enerjideki yüksek fiyatlar, tüketicilerin satın alma gücünün düşmesine ve üretimin birçok şirket için karsız hale gelmesine de neden oluyor.
Ülkede enerjiyi yoğun şekilde kullanan şirketler, üretimlerini şubat ayından bu yana yüzde 7 azalttı.
Alman Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Birliği'nin (BVMW) 1.100 şirketle yaptığı ankete göre, ülkede şirketlerin yüzde 52'si yüksek enerji fiyatları nedeniyle ekonomik varlıklarını tehdit altında hissediyor.
Öte yandan, fiyat artışları Almanya'da hem siyasi hem de ekonomik olarak giderek büyüyen bir sorun haline geliyor. Doğu Almanya'nın bazı şehirlerinde bu hafta başı binlerce kişi yüksek enflasyona karşı gösteri yaptı.
Almanya Merkez Bankası (Bundesbank), 19 Eylül'de ekonomiye ilişkin yayımladığı raporda, enerji krizi nedeniyle Alman ekonomisinin resesyona girdiğine ilişkin işaretlerin giderek arttığını ve enflasyonun gelecek aylarda çift hanelere ulaşabileceğini belirtmişti.
BİR REKOR DA BELÇİKA'DA!
Belçika'da enflasyon, eylülde yüzde 11,27 ile 1975 yılından beri ölçülen en yüksek seviyeye çıktı.
Belçika İstatistik Kurumu (Statbel), ülkenin eylül ayı enflasyon verilerini yayımladı.
Verilere göre, Belçika'da ağustos ayında yüzde 9,94 olan enflasyon, eylülde 11,27'ye çıktı. Böylece ülkede enflasyon, Ağustos 1975'ten bu yanan ölçülen en yüksek seviyeyi gördü.
Belçika'da en son 47 yıl önce enflasyon yüzde 11,42 seviyesinde ölçülmüştü.
Ülkede, çekirdek enflasyon ise eylülde yüzde 6,21'e yükseldi.
Eylül ayında en önemli fiyat artışları elektrik, doğal gaz, giyim, alkollü içecekler, kalorifer yakıtı, kafe ve restoran, seyahat, araç alımı ve kiralarda gerçekleşti.
Ülkede enflasyondaki yükselişin ana nedeni ise enerji oldu. Enerji ürünlerindeki fiyat artışı yüzde 60,54'ü buldu. Enerji ürünlerinin eylül ayı enflasyonuna katkısı yüzde 5,39 düzeyinde gerçekleşti.
Belçika'da eylül ayında 1 yıl öncesine kıyasla doğal gaz fiyatı yüzde 134,9, elektrik fiyatı yüzde 81,3 ve kalorifer yakıtı fiyatı da yüzde 56,3 arttı.
ABD EKONOMİSİ DARALDI
ABD ekonomisi, bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 0,6 daraldı.
ABD Ticaret Bakanlığı, nisan-haziran dönemine ait Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) verisine ilişkin nihai tahminlerini açıkladı.
Buna göre, ABD'de GSYH yılın ikinci çeyreğinde yıllıklandırılmış olarak yüzde 0,6 azaldı.
Söz konusu dönemde GSYH verisi beklentilerle paralel bir seyir izledi.
Ülkenin GSYH verisine ilişkin temmuz ayında yayımlanan öncü verilerde, ekonominin yılın ikinci çeyreğinde yüzde 0,9 daraldığı, ağustos ayında yayımlanan ikinci tahminlerde ise yüzde 0,6 küçüldüğü kaydedilmişti.
EKONOMİ TEKNİK OLARAK RESESYONDA
ABD ekonomisi yılın ilk çeyreğinde de yüzde 1,6'lık küçülme kaydetmişti. Ülke ekonomisi, bu yılın ilk çeyreğinin ardından ikinci çeyrekte de daralma göstererek teknik olarak resesyona girdi.
Bu dönemde ABD ekonomisindeki daralmada, özel stok yatırımları, konut sabit yatırımları, federal kamu harcamaları ve eyalet ile yerel kamu harcamalarındaki azalma etkili oldu. Aynı dönemde, ihracat ve kişisel tüketim harcamaları arttı.
İkinci çeyreğe ait nihai verilerde, tüketici harcamaları yukarı yönlü revize edilirken, ihracat verisinde aşağı yönlü revizyona gidildi.
Kişisel tüketim harcamalarındaki artış bu dönemde yüzde 1,5'den yüzde 2'ye revize edildi.
Yılın ikinci çeyreğinde kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksindeki artış ise yüzde 7,1'den yüzde 7,3'e çıkarıldı. Gıda ve enerji harcamalarının hesaplama dışı tutulduğu çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksindeki artış ise yüzde 4,4'den yüzde 4,7'ye revize edildi.
GEÇEN YILA AİT BÜYÜME VERİSİNDE YUKARI YÖNLÜ REVİZYON
Öte yandan, ABD ekonomisinin 2021 yılı büyüme verisi ise yüzde 5,7'den yüzde 5,9'a yükseltildi.
Söz konusu revizyonla, ülke ekonomisi Kovid-19 salgınından daha önce açıklanandan çok daha güçlü bir toparlanma gösterdi.
Ayrıca, daha önce Kovid-19 salgının etkisiyle 2020'de yüzde 3,4 daraldığı açıklanan ABD ekonomisinin söz konusu yılda yüzde 2,8 küçüldüğü belirlendi.
İNGİLTERE'DE STERLİN KRİZİ
Öte yandan İngiltere'de Strelin büyük bir çakılma yaşadı. İngiliz hükümetinin 45 milyar sterlin hacmindeki vergi indirim paketinin duyurmasının ardından İngiliz sterlini, dolar karşısında 1,0350 ile tüm zamanların en düşük seviyesini gördü.
Dün İngiltere Merkez Bankası uzun vadeli tahvillerde 65 milyar sterlinlik geçici alım müdahalesini açıkladı. BBC'de yer alan habere göre İngiliz gazetelerinin gündemi 'Sterlin' oldu.
'İngiltere Arafta' manşetiyle çıkan The Mirror gazetesi İngiltere Başbakanı Liz Truss'ın soyadına gönderme yaparak 'Acemi Destek' başlığına yer verdi.
Gazete, İngiltere Merkez Bankası'nın Çarşamba günü başlattığı 65 milyar sterlinlik tahvil alım programının ülkenin emeklilik fonlarının "çöküşünü" durdurduğunu ancak yaşananların İngiltere'yi "arafta" bıraktığını söylüyor.
Financial Times gazetesi ise 'İngiltere Merkez Bankası'ndan tahvil piyasasında krizi önlemek için 65 milyar sterlinlik müdahale' manşetini attı.
Gazete yorumunda, bankanın ekonomiye yeni basılan milyarlarca sterlinlik para sürdüğü programın, emeklilik fonlarının alacaklılarına ödemek için ellerinde tuttuğu bonoları satmak zorunda kalıp fiyatları aşağı çektiği ve bunun da daha fazla satışa neden olduğu olası bir kısır döngüyü önlemeyi amaçladığını söylüyor.
Gazetenin alıntı yaptığı kıdemli bir bankacı, "Çarşamba gününün sonun başlangıcı olduğundan endişeliydim. Tam olarak bir Lehman faciası değildi. Ama ona yakındı." diyor.
The Sun gazetesi yaşanan türbülansı 'Bozuk Fon Zamanı' manşetiyle gördü ve Çarşamba günü emeklilik fonlarından yaklaşık 1,000,000,000,000 sterlinlik kaybın yaşanmak üzere olduğunu söyledi.
'Emeklilik fonları krizi Merkez Bankası'nın 65 milyar dolarlık müdahaleye zorladı' manşetiyle çıkan The Telegraph gazetesi, krizin Muhafazakar Parti'nin özel ve kamu destekçileri arasında alarma yol açtığını ancak Downing Street'in başbakanın istifa etmesi gerektiği yönündeki her türlü öneriyi reddettiğini söylüyor.
Gazete, Başbakan Truss'ın gayri resmi danışmanı ekonomist Gerard Lyons'tan alıntı yaparak, hem başbakanı hem de maliye bakanını "piyasaların hükümetin adımlarını tam olarak anladığından emin olmaları ve piyasaları korkutmamaları gerektiği konusunda" uyardığını söylüyor.
The Guardian gazetesinin bugünkü manşeti ise "Merkez Bankası'nın finansal krizi 65 milyar sterlinlik önleme çabası.' Gazete, Başbakan Truss'ın milletvekillerinden maliye bakanını görevden alması ve 150 bin sterlinin üzerindeki en yüksek gelir grubunun vergisinin yüzde 45'ten yüzde 40'a indirilmesi kararının geri çekilmesi için baskı altında olduğunu yazdı. The Guardian'a göre bunun sebebi kararın seçmenler açısından destek görmemesi. Gazete, İşçi Partisi lideri Keir Starmer'ın hükümeti "ekonomide iplerin kontrolünü yitirdiği" sözlerine ve bu hafta sonu yapılacak Muhafazakar Parti konferansı öncesi parlamentoya olağanüstü toplanma çağrısına yer verdi.