Emeklilikte yaşa takılanlara yönelik yasal çalışmada sona yaklaşılırken, 'tarih, prim, yıl, başvuru, tazminat, aylık' konusunda ayrıntılar Aralık'ta netleşecek. İlk etapta 1.5 milyon kişi emekli olurken, işten ayrılanlar kıdem tazminatını da alabilecek. 1 Ocak'ta maaşlara yapılacak zamlar da tazminat tutarını artıracak. İşte merak edilen soruların yanıtları şöyle:
EYT KAPSAMINDA EMEKLİ OLAN HERKES KIDEM TAZMİNATI ALABİLECEK Mİ?
Emeklilik nedeniyle işten ayrılan herkesin kıdem tazminatı hakkı bulunuyor. Ancak aynı işyerinde en az 1 yıl çalışma zorunluluğu bulunuyor. Ayrıca biriken ücretleri varsa yıllık izin gibi haklarını da alarak işten ayrılabilirler.
KIDEM TAZMİNATI YENİ YILDA NE KADAR ARTACAK, EK ÖDEMELER DâHİL EDİLECEK Mİ?
Tazminat son brüt ücret üzerinden hesaplanıyor. Son brüt maaş hesabındaki kazancın yanı sıra yıl içinde yapılan tüm ödemelere de bakılıyor. Ocak, çok sayıda çalışan için zam ayı olacak. Maaşlarda yapılacak artışlar tazminata da yansıyacak. Asgari ücretlinin kıdem tazminatı asgari ücretteki artışla yükselecek. Örneğin; asgari ücrete yüzde 40-50 zam gelirse, her yıl için yapılacak ödeme de bu tutarda artacak. Kıdem tazminatı tavanı ise memur maaş katsayısında yaşanacak artışla yükselecek.
FAZLA MESAİ, YILLIK İZİN ÜCRETİ KIDEM HESAPLAMASINA DâHİL EDİLECEK Mİ?
Fazla mesai, doğum, evlenme yardımı, ölüm yardımı gibi bir defaya mahsus verilen yardımlar kıdem tazminatına esas ücrete dahil edilmiyor. İşçinin düzenli olarak aldığı teşvik primi ve telif ödemeleri ise hesaplamada dikkate alınıyor. Burada düzenli ödemeler hesaba katılıyor.
EMEKLİ OLUP ÇALIŞMAYA DEVAM EDENLERİN KIDEM TAZMİNATI HAKKI BULUNUYOR MU?
Emeklilik nedeniyle tazminatını alıp ayrılan kıdem hakkını sıfırlar. Yeniden aynı işyerinde çalışan için yeni bir çalışma dönemi başlar. Ancak kıdem tazminatını almadan çalışmaya devam edenler ayrılırken tazminatını alabilir.
ASGARİ ÜCRETİN ÜZERİNDEKİ GELİRİN BİR KISMININ ELDEN VERİLMESİ KIDEMİ DÜŞÜRÜR MÜ?
Emekli aylığını, kıdemi yükseltmenin yolu ortalama kazancın yüksek olmasıdır. Prime esas kazanç ne kadar yüksekse emekli aylığı ve kıdem o kadar yükselir. Ücretlerin asgari ücret kadarını banka yoluyla, üzerini elden alan çalışanın hem emekli aylığı hem de kıdem tazminatı düşük olur.
YAŞI BEKLİYORUM. İŞTEN AYRILSAM KIDEMİMİ ALABİLİR MİYİM?
Kıdem tazminatının verilmesi için iş sözleşmesinin yasada belirlenen şartlarda feshi zorunlu. Ancak, İş Kanunu'na göre yaşlılık aylığı almak için yaş dışındaki sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayılarını tamamlayarak kendi isteğiyle işten ayrılan işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
EYT KAPSAMINDA EMEKLİ OLAN ÇALIŞMAYA DEVAM EDEBİLİR Mİ, TAZMİNAT ÖDEMELERİNDE İŞVERENE KOLAYLIK OLACAK MI?
İşveren, emekli olan personelini bir sonraki ayın başı itibariyle sigortalı olarak işe alabilir. Emekli olduktan sonra çalışmaya devam edenlerin maaşları düşmez. Ancak burada işverenin giriş ve çıkış kodlarına dikkat etmesi gerekiyor. İş dünyası kıdem tazminatları konusunda kendilerine kolaylık sağlanmasını istiyor. Tazminatların taksitle ödenmesi gibi kolaylıklar sağlanabilir.