Kimler emekli olabilecek?
SSK'lıların emekliliğinde Eylül 1999 öncesindeki şartlara göre 5000 prim günü ve kadınlarda 20, erkeklerde 25 yılı tamamlamak gerekiyor. Emekli Sandığı ve Bağ-Kur'da ise kadınlarda 20 tam yıl (7200 gün), erkeklerde 25 tam yıl (9000 gün) hizmeti tamamlamak şart. EYT yasası 8 Eylül 1999 öncesi şartlara dönülmesini sağladığında prim ve yıl şartı bu şekilde olacak.
Kısmi emeklilik de kolaylaşacak mı?
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan SSK'lılarda 3600, Bağ-Kur'lularda ise 5400 prim gün ile kısmi emeklilik mümkün. Ancak burada kadınlarda 58'e, erkeklerde 60'a varan yaş şartları söz konusu oluyor. Bu yaş şartında da eğer 8 Eylül 1999 öncesi şartlara dönülürse SSK'lılardan 3600, Bağ-Kur'lulardan 5400 prim günü bulunanlar, kadınsa 50, erkekse 55 yaşında emekli olabilecek.
Emekli olanlar çalışacak mı?
Emekli olanlar aynı işyerinde devam edebileceği gibi, başka bir yerde de çalışabilecek. Emekli olarak işten ayrılanlar kıdem tazminatı alabilecek.
Eksik primler nasıl tamamlanacak?
Prim günleri eksik olanlar şartları uyuyorsa borçlanma yapabiliyor. Doğum, askerlik, doktora veya uzmanlık öğrenim dönemi, avukatlık stajı, yurt dışındaki görev, grev ve lokavtta geçen süreler de borçlanılabiliyor. Geçmişte dondurulan hizmet süresi olan Bağ- Kur'lular ise bunların tamamını ihya ile canlandırabiliyor. İsteğe bağlı sigorta ile de primler tamamlanabiliyor. Ancak bu yöntemde aydan aya ödeme yapmak gerektiği için süreç uzuyor.
Borçlanma tarihi geriye çeker mi?
Mevcut yasaya göre, sigortalı olmadan önce askerlik yapanlar, avukatlık stajı yapanlar, stajdan sonra doğum yapanlar bu süreleri borçlanabiliyor. Borçlanma, sigorta başlangıç tarihini borçlanma yapılan gün sayısı kadar geriye çekiyor. Yıpranma payı da başlangıcı geriye çekmede etkili oluyor. Ancak bu yollarla sigorta başlangıcını geriye çekenlerin EYT düzenlemesinden yararlanıp yararlanamayacağı düzenlemenin Meclis'e sevk edilmesiyle belli olacak.
EYT'liler ne zaman başvuracak?
Düzenleme Ocak'ta uygulamaya alınırsa, aynı ay başvurular başlayacak.
Maaş gecikirse kayıp olur mu?
Ocak'ta başvurulursa ilk maaş da 1 Şubat'ta hesaplanmaya başlayacak. İşlemler bittiğinde Ocak ayında başvuranların hesabına 1 Şubat'tan itibaren biriken maaşı yatırılacak.
5 puanlık destek ne sağlayacak?
Emekli çalışan için işverenin ödediği prim tutarı normal çalışandan daha fazla. İşverenin ödeyeceği primden 5 puanlık indirim yapılarak EYT'lilerin çalışmaya devam edebilmesi desteklenecek.
Emeklilik süreci ne zaman başlayacak?
Yasa tasarısının Aralık'ta Meclis'e taşınması, Ocak'ta da yürürlüğe alınması bekleniyor. Düzenleme Meclis'e geldiğinde yürürlük tarihi de belli olacak.
Kıdem tazminatını taksitle ödeme mümkün mü?
Kıdem tazminatının peşin ödenmesi esas. Ancak çalışan onay verirse işveren kıdem tazminatını taksitle ödeyebilecek.