Yaşa takılanlara yönelik uzun süredir yürütülen çalışmalarda artık son viraja girildi. Düzenlemenin detaylarının bu ay içerisinde açıklanıp Meclis'e sevk edilmesi, yeni yıldan itibaren de emeklilik yolunun açılması bekleniyor. Ancak şartlara ve emeklilik sürecine ilişkin pek çok soru geliyor.
İşte merak edilen soruların yanıtları…
PRİM VE YIL ŞARTLARI NELER?
8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlara emeklilik yolu açılacak. Ancak şartların nasıl olacağı yasal düzenlemeyle belli olacak. SSK'lıların emekliliğinde Eylül 1999 öncesindeki şartlara göre 5000 prim günü ve kadınlarda 20, erkeklerde 25 yılı tamamlamak gerekiyor. Emekli Sandığı ve Bağ-Kur'da ise kadınlarda 20 tam yıl (7200 gün), erkeklerde 25 tam yıl (9000 gün) hizmeti tamamlamak şart. Çıkarılacak yasada farklı bir düzenleme getirilmezse bu prim ve yıllar yeterli olacak?
YAŞ SINIRI GELİR Mİ?
Yaşa takılanlara emeklilik için bir yaş sınırı getirilip getirilmeyeceği düzenlemenin kamuoyuna duyurulmasıyla belli olacak. Henüz bu yönde bir açıklama yapılmadı. Ancak kadınlar için 48, erkekler için 50 veya kadınlar için 50, erkekler için 52 gibi yaş sınırları gündeme geldi. Düzenleme kapsamında kimlerin, nasıl emekli olacağı çalışma tamamlanınca belli olacak.
DÜZENLEME GECİKİR Mİ?
EYT düzenlemesinin bu ay Meclis'e sevk edilmesi, Ocak ayından itibaren de uygulamaya alınması planlanıyor. Bu çerçevede bu ay yasalaşırsa Ocak ayında dilekçeyi verenlerin emekli aylığı 1 Şubat'tan geçerli olmak üzere bağlanacak. Düzenleme Ocak ayının ortasında bile yürürlüğe girse emeklilik tarihi değişmeyecek.
BAŞVURU NASIL YAPILACAK?
SSK ve Bağ-Kur'dan emekli olacaklar SGK müdürlüklerine giderek ya da e-Devlet üzerinden başvuruda bulunabilecek. Emekli Sandığı'ndan emekli olacaklar çalıştığı kuruma dilekçe verecek.
BAŞVURU SIRASINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Tarih açısından ayın 1'i ile 30'u açısından bir fark yok. Örneğin; Ocak ayında başvuracaksanız 1'inde de başvursanız, 30'unda da başvursanız Şubat'tan itibaren emekli aylığına hak kazanılır. Emekli dilekçesi verirken tahsis formunda bakmakla yükümlü olunan kişi hanesine 'eş' ve 'çocuk' gibi yakınlar eklenilmeli. Bu, maaş hesaplanırken aylık bağlama oranını etkileyen önemli bir unsur. Ayrıca eğer promosyonun nereden alınacağına karar verilmişse emekli aylığı başvurusu sırasında banka seçimi yapılabilir.
MAAŞ ÖDEMELERİ GECİKİRSE KAYIP OLUR MU?
Sosyal Güvenlik Kurumu sıkışıklık yaşanmasını önlemek için altyapısını güçlendirdi. İşlemler bittiğinde Ocak ayında başvuranların hesabına 1 Şubat'tan itibaren biriken maaşı yatırılacak. Yani Nisan'da bile ödense Şubat itibariyle biriken maaş verilecek. Bir kayıp yaşanmayacak.
PROMOSYON NE ZAMAN ALINACAK?
Eğer başvuru emeklilik işlemleri sırasında yapılmışsa hızla ödemeyi alma imkanı var. Yeni emekli olanların promosyon ödemeleri ilk maaş ödemesini takiben 3 iş günü içerisinde gerçekleştirilecek.
PRİM GÜNLERİNİ ARTIRMAK İÇİN NE ZAMAN BORÇLANMA YAPILMALI?
Borçlanmanın gerekip gerekmediğini görmek için bu ay düzenlemenin detaylarının açıklanması beklenebilir. Başvuru bu ay yapılırsa ödenecek tutar mevcut asgari ücret üzerinden hesaplanır. Yeni yılda başvuru yapılırsa yeni asgari ücret üzerinden hesap olacağından ödenecek tutar artar.
BORÇLANMA YAPTIM ANCAK İHTİYACIM OLMADIĞI ORTAYA ÇIKARSA NE OLACAK?
Aylık bağlanmamış olması şartıyla borçlanma tutarının tamamı sigortalının talebi halinde bir sınırlama olmaksızın iade ediliyor. Yeniden borçlanmak istenilmesi halinde yeni talep alınarak borç tutarı hesaplanıyor.
EYT DÜZENLEMESİ İLE EMEKLİ OLANLAR ÇALIŞABİLECEK Mİ?
Emekli olanlar aynı işyerinde devam edebileceği gibi, başka bir yerde de çalışabilecek. Emekli olarak işten ayrılanlar kıdem tazminatı alabilecek. Aynı işyerinde devam edenler için ise 2 formül söz konusu. Ya işveren çalışanın tazminatını ödeyerek sıfırlayacak ya da çalışan tazminatını almadan devam edecek, ayrılırken de parasını alacak. Ayrıca emekli çalışan ile normal çalışan arasındaki prim farkı 5 puanlık indirimle giderilirken, kıdem tazminatları için işverenlere uygun kredi imkanı sağlanacak.