Emeklilikte yaşa takılanlara ilişkin düzenleme heyecanla beklenirken, çalışanlar gibi işveren ve devlet de planlamalarını yapıyor. İlk yıl emekli olması beklenenlerin sayısı toplam çalışanların yüzde 6'sını oluşturuyor.
Kıdem tazminatı işyerlerinde ana gündem maddesi olurken, Hazine garantisiyle düşük faizli kredi desteği nefes aldıracak. EYT kapsamında emekli olup çalışmaya devam edecekler için öncelikle işten çıkış yapılacak. Çıkışla birlikte kıdem hakkı da otomatik olarak doğacak.
İşte merak edilen bazı soruların yanıtları:
■ EYT kapsamında emeklilikte kıdem tazminatı almak için kaç yıl çalışmak gerekiyor?
Yasayla beraber emeklilik dilekçesi verip istifa eden çalışanlar kıdem tazminatını mevcut çalışanlar gibi alabilecek. Aynı iş yerinde veya aynı işverene bağlı iş yerlerinde bir yıllık çalışma süresi olan kıdeme hak kazanıyor. Son iş yerinde ister 1 yıl ister 10 yıl çalışsın, EYT kapsamında emekli olacak bütün çalışanların kıdem tazminatı hakkı korunacak.
■ Kıdem tazminatı nasıl hesaplanacak?
Kıdem tazminatı hesaplanırken, son brüt maaş hesabındaki kazancın yanı sıra yıl içinde ödenen tüm nakit paralara bakılacak. İkramiye, yemek parası, kıyafet parası, görev tazminatı, kasa tazminatı gibi düzenli ödemeler brüt ücrete eklenecek. Fazla mesai, yıllık izin ücreti, doğum, evlenme yardımı kıdem tazminatına esas ücrete dahil edilmiyor. İşçinin düzenli olarak aldığı teşvik primi ve telif ödemeleri ise hesaplamada dikkate alınıyor.
■ Kıdem tazminatında bir tavan olacak mı?
Kıdem tazminatı memur maaş katsayısına göre hesaplanıyor. Ocak ayı itibariyle yeni kıdem tazminatı tavanı üzerinden hesaplama yapılacak. Bugün itibariyle bu tavan 15 bin 371 lira. EYT kapsamında emeklilikte de bu geçerli olacak.
■ Emekli olup çalışmaya devam edecekler için süreç nasıl işleyecek?
İşveren, emekli olan personelini bir sonraki ayın başı itibariyle sigortalı olarak işe alabiliyor. Emekli olduktan sonra çalışmaya devam edenlerin maaşları düşmeyecek. Kıdemin tamamı ya da taksitle ödenmesi konusunda çalışan ve işveren arasında mutabakat sağlanması gerekiyor. Kıdem tazminatını almadan emekli olup çalışmaya devam edenler ayrılırken tazminatını alabiliyor.
■ İşverene kıdem desteğinden bütün işletmeler yararlanabilecek mi?
EYT'li olup da çalışmaya devam edenler için de normal çalışanlarda olduğu gibi 5 puanlık prim desteği verilecek. Bu indirimle işverenin maliyeti yüzde 19.5'a inecek. İşverenlere kıdem tazminatı ödeme konusunda Kredi Garanti Fonu aracılığıyla kredi desteği sağlanacak. Burada işletme sınırlaması söz konusu olmayacak. Kredinin kıdem tazminatı ödemelerinde kullanılması için iş yerinde EYT nedeniyle istifa edip ayrılan bulunması koşulu aranacak.
■ Sigortasız çalıştırıldığım yıllar için kıdem tazminatı talep edebilir miyim?
Sigortasız çalışmaların belgelerle kanıtlanması durumunda geriye dönük olarak sigortalılık sağlanacağı gibi, kıdem tazminatı alma hakkı da doğacak. Belgeyle kanıtlama imkanı olmayanların da 5 yıl içinde iş mahkemesine başvurarak hizmet tespit davası açması gerekiyor. Sigortalının vefatı durumunda mirasçılar sigortalının ölüm tarihinden itibaren hizmet tespit davası açabilir.