Başkan Recep Tayyip Erdoğan, dün akşam saatlerinde yaptığı açıklamayla milyonların sabırsızlıkla beklediği EYT düzenlemesinde nihai haline kavuşan tasarıyı kamuoyuna duyurdu. Türkiye'de emekli olabilmek için üç şartı; prim ödeme gün sayısını, sigortalılık süresini ve yaşı tamamlamak gerektiğini hatırlatan Erdoğan, "Yaptığımız düzenleme, şartlardan ilk ikisini tamamlamış olup da sadece yaş sebebiyle emeklilik bekleyenleri kapsıyor. Yaş şartı olmadan emekliliğe imkan sağlayan düzenlemeyi eski sistemdeki SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın mevcut yapıdaki herkes için geçerli kılıyoruz." dedi.
EYT'DE EN NET CEVAPLAR
Açıklamanın ardından sevince boğulan milyonlarca vatandaş sabah erken saatlerinde düzenlemeden faydalanabilmek adına SGK binaları önünde kuyruğa girdi. Vatandaşların kafasındaki sorular cevabını beklerken A Haber canlı yayınında açıklamalarda bulunan Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem, düzenlemeyle ilgili önemi açıklamalarda bulundu.
90'lı yılları hatırlarsak; popülist söylemler etkin oldu. Süper emeklilik, genç yaşta emeklilik gibi popülist hamleler ortaya çıktı. Kılıçdaroğlu, "Emeklilik yaşını 60'a çekmezsek sigorta sistemi çökecek" raporu hazırlamış. Rapor ve IMF baskısıyla emeklik yaşı yükseltilmiş.
Yeni düzenlemeyle 8 Eylüly 1999'dan önce emekli olmuş 12 milyon insan var. Yeni düzenleme 8 Eylüly 1999'u milat kabul ediyor. Bu tarih ve öncesinde sigortalı olmuş herkes EYT'li. 20 yıl ve 5000 gün dolduran kadınlar ve 25 yıl ve 5000 prim günü dolduran erkekler emekli olacak.
Başkan Erdoğan'ın açıklamalarının ardından prim günleri eşitlenecek mi akıllara geldi. 7200 gün ve prim devam edecek. Ancak Bilgin aradaki haksızlığı giderecek bir adım atılacağının sinyalini verdi. İlk etapta 2 milyon 250 bin sonrasında 4-4,5 milyon kişi emekli olacak.
8 Eylül 1999'dan sonra olanlar kaç kişi?
31 milyon çalışanımız var. Rakamlar hızla güncelleniyor.
Askerlik borçlanması nasıl yapılır?
Yedek subaylık hizmet süresi devlet hizmeti kabul edilecek. Ancak 2005 sigorta girişliyse askerliğini borçlanarak sadece 1,5 yıl geriye gider ve EYT'den yararlanamaz.7 Mart 2001 ve öncesinde askerlik yapanlar borçlanarak EYT düzenlemesinde faydalanabilirler.
Staj borçlanması yapılacak mı?
Staj girişleri için Bakan Bilgin kabul edilmeyeceğini duyurdu. Staj mağduriyeti de çalışma konuları arasında.
İki kurumda da çalıştım Bağ-Kur'dan mı SSK'dan mı emekli olacağım?
Bağ-Kur'da kalırsa 9000 günü düşünmek zorundayız. Son 7 sene içerisinde birden çok kurum arasında gidip gelmişse son 7 yılda en çoğuna bakılır. İki kurum arasındaysa ya en fazla ödenene o da olmazsa ikisi eşitse en son ödenene bakılır. 2015 ile 2023 arasındaki SSK'sı 1261 günden fazla ise emekli olabiliyor ama 2015 ile 2023 arasındaki SSK'sı 500 gün ise 1260 güne tamamlaması gerekir.
1700'ün üzerine 2 çocuktan 1400 gün aldım. İki çocuk borçlanmasıyla nasıl emekli olabilirim?
Sayın Cumhurbaşkanımızın müjdesinde kısmi aylıkla bir açıklama yok. 5000 ve 9000 üzerinden yürüyor düzenleme. Düzenlemede kısmı aylıkla ilgili bir düzenleme çıkarsa 77 doğumlu hanımefendi 50 yaşını doldurduğu an 2027 yılında 3600 günle emekli olabilir diyebiliriz eski hükümle. Ancak mevcut durumda 5000 güne 2550 gün eksik, 7 yıl çalırsa emekli olabilir.
Yurt dışı borçlanması için anlaşmalı olmayanlar ülkeler dahil edilecek mi?
Türk vatandaşı olan kişi hangi ülkede olur olsa olsun borçlanabilir. 2019'da gelen mevuzat her türlüyurt dışı borçlanma Bağ-Kur müfredatıdır. Kadınlar için 20 yıl 7200, erkekler için 9000 güne çıkmış oldu.
25 yıl kesintisiz çalışmak mı gerekiyor? Ara ara çalışarak 5000 gün prim doluyor. Ama kesintili 1997 yılında başlıyor?
Burada prim gününe bakılır. Bu bir matematik. İşe girdiğiniz tarih 1996 mı artı 25 yapacaksınız. Çalışmak ya da çalışmama önemli değil, 5000 günü nasıl istiyorsanız tamamlayabilirsiniz.
Sigorta girişim 1995, 14 yıl 4-A'dan sigorta ödenmiş. 2009'ın 1. ayında sigorta başlangıç, 14 yıldan bugüne Bağ-Kur'um var. Toplam 8300 gün primim var. EYT'den yaralanabilir miyim?
En son Bağ-kur kapsamında 9000 gün. Ama Bağ-Kur'da bu 14 yıl ödenmemişse, parası yatırılmamışsa. Primi ödenmeyen günler silindiğinde, geriye kalan parası ödenmiş süre 1260 günden az ise SSK'dan 5000 günle emekli oalbilir. Ama Bağ-Kur parası ödenmiş süre 3.5 yıldan fazlaysa o zaman 9000 güne gidecek. 7000 gün var, askerliğini satın alarak kalan süreyi 9000'e tamamlayarak emekli olabilir.
5.6.2000 tarihinde memurluğa başlayan, 98-99 tarihinde askerlik yapmış ve e-devlet çalışma hayatında uzun vade başlangıç 16.12.98 olan birinin EYT durumu nedir?
98'de uzun vadeli sigorta kulvarına başlamışsa EYT'li olacak. Ama memurlarda askerlik borçlanması işe girişi geri çekmiyor. Böyle talepler de var dile getirmiş olalım. Bu arkadaşımızın 98 sigorta başlanmgıç olduğu için emekli olabilir.
10 bin 600 günüm var. Fazla ödenen prim günleri maaşa yansıyacak mı? Yoksa prim iadesi olacak mı?
Emekli maaşı hesaplanırken prim günü elbette etkili oluyor. Esas etkili olan kazanç. Prime esas kazanç dediğimiz brüt maaş.
Asgari ücretten gösterilip elden maaş veriliyor. Hep asgari ücret ödenmişse düşük ücret alacak. Prim iadesi olmuyor emekli maaşına yansıyacak.
1988 SSK başlangıç tarihim, 5400 SSK günüm var, 1750 gün Bağ-Kur var, son 1 yıldır SSK yatırıyorum, 1260 günü beklemem gerekir mi?
Beklemesi lazım gözüküyor. Bağ-Kur daha fazla gözüküyor. Mevcut yasaya göre; en az 5000 prim gününü tamamlamak gerekiyor.
1998 2. ayı 16'sı sigorta girişim var. Şu an 5200 günüm toplamda var. Ne zaman emekli olurum?
Yasa çıkınca. Prim tamam yıl tamam yasa çıkınca emekli olabilir. Tam EYT'li hanımefendi.