Bu yılın ilk yarısında kıdem tazminatı tavanı 19 bin 983 lira uygulanacak. İşverenin istemesi durumunda tavan miktarı üzerinde tazminat ödenmesinde bir engel bulunmuyor. Basın İş Kanunu'na tabi çalışanlarda tavan sınırı bulunmuyor. Devlet herhangi bir sosyal güvencesi olmayan, çalışma gücü azalan 65 yaş ve üstü, maddi durumu kötü olan vatandaşa verilen 65 yaş aylığı 2 bin liraya yaklaşırken, engelli yakınlarına da 1594 lira destek verilecek.
Memur ve emekliye yeni zamlar, kıdem tazminatı, sosyal destekler, merak edilen soruların yanıtları şöyle:
1- Asgari ücret ve üzerinde maaş alanlar için kıdem tazminatı tavanı ne kadar uygulanacak?
Bu yıl asgari ücrete yüzde 54.66 zam yapılmasıyla birlikte brüt asgari ücret 10 bin 8 lira oldu. Yeni kıdem tazminatı tavanı da bu tutarda olurken, yaklaşık 10 yıldır aynı işyerinde çalışan ücretli 100 bin liranın üzerinde kıdem tazminatı alabilecek. (Bu hesapta özlük hakları, ihbar, damga vergisi dikkate alınmamıştır) Memur ve emekliye yüzde 30 zamla birlikte bütün çalışanları ilgilendiren kıdem tazminatı tavanı 15 bin 371 liradan 19 bin 983 liraya çıktı. Buna göre 10 yıl aynı işyerinde çalışan personel yaklaşık 200 bin lira kıdeme hak kazanacak. Basın iş kolunda tavan sınırı bulunmuyor.
2- İşveren kıdem tazminatı tavanı üzerinde ödeme yapabilir mi?
Emekli olmayı düşünenler başta olmak üzere çalışanlar için alacakları kıdem tazminatının en fazla ne kadar olacağı bu tavan üzerinden hesaplanıyor. Memurlara toplu sözleşme ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatının yıllık miktarı Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemiyor. İşverenin istemesi durumunda tavan miktarı üzerinde tazminat ödenmesinde bir engel bulunmuyor. Sabah'ta yer alan habere göre, Sadece tavana kadar olan kısmı için damga vergisi kesintisi yapılıyor. İşveren tavan üzerinde kıdem tazminatı ödemeye zorlanamaz.
3- Yüzde 30 zamla 65 yaş aylığı da yükselecek mi, kimler yararlanabilecek?
Memur ve emekliye zamla birlikte geçen yıl bin 537 lira olarak ödenen yaşlı aylığı bu yıl için yaklaşık 1998 lira olarak ödenecek. Devlet herhangi bir sosyal güvencesi olmayan, çalışma gücü azalan 65 yaş ve üstü, maddi durumu kötü olan vatandaşlara yaşlılık aylığı bağlıyor. Yaşlılık aylığı, kendisine yasal olarak bakmakla mükellef kimsesi olmayan, sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birinden gelir veya aylık almayan, nafaka bağlanmayan Türk vatandaşlarına hayatları boyunca veriliyor.
4- Engelli ve yakınlarına verilen yardım tutarları yükseldi mi?
Yüzde 40-69 engeli olan vatandaşlara 1226 lira olarak ödenen engelli aylığı 2 bin 392 lira, yüzde 70 ve üstü olana da 1840 liradan 2 bin 392 liraya çıkacak. Engelli yakınlarında ödenen tutar da bin 595 liraya çıktı. Kronik hastalara devlet yardımı tutarları da yükseldi. Buna göre hafif silikozis (yüzde 15-yüzde 34) hastalarına 3 bin 446 lira, orta silikozis (yüzde 35-54) 3 bin 938, ağır olanlara da (Yüzde 55 üzeri) 4 bin 388 lira yardım yapılacak.
5- Sosyal ve ekonomik destek altında çocukların eğitimi için verilen yardım tutarı ne kadar olacak?
Yasal düzenlemenin Meclis'ten çıkmasıyla netleşecek katsayılara göre kesinleşecek olan sosyal ve ekonomik destek ödemeleri de 1650 lirayla 3 bin 700 lira aralığında olacak. Okul öncesi çocuk için verilecek sosyal destek tutarı 2 bin 60 lira, ilköğretimde 3 bin 90 lira, yükseköğretim döneminde de 3 bin 700 lirayı geçecek.
6- Yüzde 30 zamla birlikte emekliye her ay ödenen ek ödeme tutarı da yükselecek mi?
Emeklilere her ay ödenen ek ödeme tutarı da yükselecek. SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı, tarım emeklileri, dul ve yetim aylığı alanlara ek ödeme yapılıyor. Geçen yıl 10 bin lira emekli aylığı alan memurun geliri 3 bin lira artarken, ek ödemesi 500 liraya yakın artacak. Böylece eline geçen tutar 13 bin 500 liraya yakın olacak.
7- Ek gösterge düzenlemesiyle aylık, ikramiyedeki artıştan mevcut emekliler de yararlanabilecek mi?
Yüzde 30 zamla birlikte ek gösterge düzenlemesi de maaş, aylıkları artıracak. Bu artıştan son 3 ayda yaş haddi, kadrosuzluk nedeniyle emekli edilenler, vazife malulleri ve ölüm aylığı bağlananlar ek gösterge artışı ve Ocak ayındaki memur maaş katsayısı artışından kaynaklı emekli ikramiyesi farkı alabilecek.
Salgın nedeniyle kısa çalışma ödemelerinde hatalı işlemlerden dolayı hizmetleri Sosyal Güvenlik Kurumu'na eksik bildirilen sigortalıların hizmetleri fiili duruma getirilecek.