Çarşamba günü verilen aranın ardından bugün işlemlerin tekrar başlayacağı Borsa İstanbul'da, piyasanın sağlıklı işleyişi, panik satışların karşılanması ve küçük yatırımcının mağdur olmaması için önemli destek paketleri devreye alındı.
Hisse geri alımlarında stopajın sıfırlanmasından Bireysel Emeklilik Sistemi'nde hisse senedi ağırlığını artıran düzenlemeye, Türkiye Varlık Fonu'nun sahaya inmesinden deprem bölgesinde zorunlu temerrüt satışlarının önlenmesine kadar birçok tedbir uygulanacak.
GERİ ALIMDA STOPAJ SIFIRLANDI
Borsada destek kapsamında gündeme gelen hisse geri alımlarına yönelik vergi muafiyeti Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Daha önce yüzde 15 olan vergi sıfırlandı.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) da hisse geri alımlarında genel kurul aranması şartını yürürlükten kaldırdı. Ayrıca geri alınan payların, geri alındığı tarihten itibaren 30 günlük süre boyunca satılamamasına karar verildi. Borsa İstanbul da geri alım yapan şirketler üzerine yeni bir endeks hesaplanmasına karar verdi.
ZORUNLU SATIŞ ÖNLENDİ
SPK, olası yatırımcı mağduriyetlerinin önüne geçilmesi için önemli kararlar aldı. 10 Nisan 2023 tarihine kadar aracı kurumlarca portföy büyüklüğü 1 milyon lira ve altında olan müşterilere uygulanacak azami kredi ve temerrüt faiz oranının, sermaye piyasasına olan algıyı olumsuz etkileyecek ve güveni zedeleyecek uygulamalardan kaçınılarak makul seviyede belirlenmesi istendi.
Ayrıca deprem bölgesinde ikâmetgahı bulunan müşterilerin temerrüt durumlarında 30 Haziran 2023 tarihine kadar işlem tesis edilmemesi, temerrüde ve sonucuna bağlı işlemlerin yapılmaması tavsiye edildi. Böylece deprem bölgesinde oluşan temerrüt durumlarında aracı kurumların zorunlu satış yapması önlenmiş oldu.
EMİR İPTALİNE İZİN YOK
Borsa İstanbul da dün piyasanın sağlıklı işlemesi için önemli kararları yürürlüğe koydu. Pay piyasasında açılış seansında emir iptali, fiyat kötüleştirme ve miktar azaltımına izin verilmeyecek.
Ayrıca küçük yatırımcının şikayet ettiği robotları da frenleyecek önemli bir karar alındı. Buna göre pay piyasası ile VİOP'ta emir işlem oranının 15:1'den 5:1'e düşürülmesine, eşik değer aşım ücretinin de 0.03 kuruştan 25 kuruşa çıkarılmasına karar verildi.
Pay Piyasasında Emir İptali, Fiyat Kötüleştirme ve Miktar Azaltımı (İAK) ücret kalemlerinin yüzde 20 oranında artırılmasına ve VİOP'ta yüz binde 1 olarak uygulanan iradi emir iptal ücreti oranının yüzde 20 oranında artırılarak yüz binde 1.2 olarak belirlenmesine karar verildi.
VİOP ve Pay Piyasası seans sonu saatlerinin uyumlaştırılması amacı ile VİOP'ta işlem gören tüm vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin seans sonu zamanı 5 dakika kısaltılarak tam iş günlerinde 18.10, yarım işgünlerinde 12.40 olarak belirlendi.
Hâlihazırda devam etmekte olan yatırım aracı bazındaki tüm tedbirler kaldırıldı. Ayrıca, VİOP'ta Pay ve Endeks Türev Pazarlarında yer alan sözleşmelerdeki bekleyen İptale Kadar Geçerli (İKG) ve Tarihli (TAR) emirler borsa tarafından iptal edildi.
DEPREM BÖLGESİNE AYRICALIK
SPK'NIN yeni düzenlemesi ile 30 Haziran 2023 tarihine kadar, aracı kurumların hazırladığı sermaye yeterliliği tablolarında, kendi portföylerine alınan pay senetlerine ilişkin pozisyon riski oranının yüzde 10 yerine 3 üzerinden, kredi hesabı altında izlenen "Diğer müşteriler" için pozisyon riski oranının ise yüzde 8 yerine yüzde 4 üzerinden hesaplanmasına karar verildi.
Kredili işlemlerde genel sınırın hesaplanmasında, deprem bölgesinde ikâmetgahı bulunan müşterilerin kullandığı krediler dikkate alınmayacak. Diğer önemli düzenleme de başlangıç özkaynak koruma oranının yüzde 35'ten 20'ye indirilmesi oldu. Bu kararın sistemik riski azaltarak piyasayı rahatlatacağı belirtildi.
VARLIK FONU SAHAYA İNİYOR
Türkiye Varlık Fonu (TVF) yatırımcı güveninin sarsılmaması için sahaya iniyor. Kamu bankaları, varlık fonu şirketleri ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun (TMSF), Türkiye Varlık Fonu bünyesindeki Fiyat İstikrarı Fonu'na sermaye koyması planlanıyor. Bu fon da oluşturulan bu sermaye ile borsada oynaklığın yüksek olduğu dönemlerde hisse alımı gerçekleştirecek.
10 MİLYARLIK BES KATKISI
Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelik değişikliği ile Bireysel Emeklilik Sistemi'nde devlet katkısının (tasarruf için yatırılan her 100 liraya karşı devletin yatırdığı 30 TL) yatırıldığı fonların borsaya yatırılabilecek kısmı yüzde 10'dan 30'a çıkarıldı.
Tek hisseye yatırım tavanı yüzde 1'den yüzde 5'e çıktı. Buna karşın devlet tahviline yatırım tutarı yüzde 70'ten yüzde 50'ye çekildi.
Yeni yönetmelik gereği 10 gün içinde portföyler güncellenecek. Şu anda Hazine tarafından ödenen devlet katkısı tutarı 50 milyar lira düzeyinde. Borsaya yatırılacak tutarın yüzde 10'dan 30'a çıkarılmasıyla, 10 milyar liralık bir tutar devlet tahvilinden borsaya kaydırılacak.