Türkiye'nin ekonomi belirlediği rotada yerli ve yabancı yatırımcıların ilgisini katlanarak artıyor. Türkiye'nin finansal varlıklarının büyüklüğü milli geliri aştı. Borsa İstanbul'da yabancılar arasında en uzun alım serisi kayıtlara geçti.
MİLLİ GELİRİ AŞAN BÜYÜKLÜK
Hisse senedi piyasasındaki yükseliş ve TL mevduata ilginin artması Türkiye'deki finansal varlıkların büyüklüğünün, bu yılın ilk yarısında milli geliri aşmasını sağladı.
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'nin verilerine göre, 2022'nin ilk yarısında 11 trilyon 155 milyar lira olan finansal varlıkların büyüklüğü, bu yılın aynı döneminde yüzde 75.2 artarak 19 trilyon 552 milyar liraya ulaştı. Hisse senedi piyasasında yaşanan yükseliş ve artan yabancı ilgisinin etkisiyle, finansal varlıkların temmuzda 22 trilyon liraya ulaşması bekleniyor.
TÜRK LİRASI YATIRIMI ÖNE ÇIKTI
Sabah gazetesinin haberine göre; Yurtiçi yerleşiklerin finansal varlıkları, haziran sonu itibarıyla son 1 yılda yüzde 67 oranında artarak 17 trilyon 967 milyar liraya çıktı. Kur korumalı mevduat (KKM) uygulamasının etkisiyle TL mevduat son 1 yılda yüzde 120.6 büyüme ile 6 trilyon 344 milyar liraya çıkarken, döviz tevdiat hesapları ise yüzde 17.3 artarak 4 trilyon 346 milyar lira olarak gerçekleşti.
2022'nin haziran sonunda TL mevduatın yurtiçi yerleşiklerin toplam varlıkları içerisindeki payı yüzde 26.7 iken, bu oran bu yılın aynı döneminde yüzde 35.3'e yükseldi. Döviz hesaplarının payı ise yüzde 34.4'ten 24.2'ye geriledi.
KKM'YE İLGİ KESİLMEDİ
Mevduatta TL'nin payının artmasında özellikle son dönemde hızla büyüyen kur korumalı mevduat hesapları etkili oldu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun haftalık verilerine göre, KKM'nin 2022 sonunda 1 trilyon 415 milyar lira olan büyüklüğü 21 Temmuz 2023 itibarıyla 3 trilyon 74 milyar lira ile tarihi zirveye ulaştı.
Kur korumalı mevduatta 21 Şubat'tan bu yana yüzde 100'ün üzerinde büyüme yaşandı. Nisan sonundan bu yana ise artış 1 trilyon lirayı geçti. BDDK verilerine göre 21 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla kur korumalı mevduat, 12.4 trilyon lira olan toplam mevduatın yüzde 25'ini, 7 trilyon 42 milyar lira olan TL mevduatın ise yüzde 44'ünü oluşturuyor.
HİSSE SENEDİNE HÜCUM
Yurtiçi yerleşiklerin finansal varlıklarında en çarpıcı büyüme, hisse senedinde yaşandı. Yatırımcı sayısının 5 milyonu geçtiği, halka arzlarda rekorların kırıldığı, endeksin de tarihi zirve yaptığı son dönemde, yerli yatırımcılar adeta borsaya hücum etti.
Endeksteki yükselişin de etkisiyle, 2022'nin haziran sonunda 756 milyar lira olan yurtiçi yerleşiklerin hisse senedi portföyünün büyüklüğü, 2023'ün aynı döneminde yüzde 156 artarak 1 trilyon 936 milyar liraya çıktı.
Hisse senedi piyasasında temmuzda yaşanan yükselişle birlikte portföyün temmuzda 2.2 trilyona ulaştığı tahmin ediliyor. Hisse senedi yatırımlarının yurtiçi yerleşiklerin toplam varlıkları içerisindeki payı da yüzde 7'den 11'e çıktı.
YABANCILAR DA TL'YE GEÇTİ
Ekonomi yönetiminde yapılan değişiklikler ve para politikasındaki normalleşme sinyalleri ile temmuzda rotayı Türkiye'ye çeviren yabancılar da TL varlıklara ilgi gösterdi. Yurtdışı yerleşiklerin finansal varlıkları haziran sonu itibarıyla son 1 yılda yüzde 99 büyüyerek 1 trilyon 586 milyar liraya ulaştı.
Yabancıların TL mevduatları yüzde 188.5 artarak 61 milyar liradan 176 milyar liraya çıkarken, döviz tevdiatları ise yüzde 79'luk artışla 583 milyar lira olarak gerçekleşti. TL mevduatın yabancıların varlıkları içerisindeki payı yüzde 7.6'dan 11'e çıktı.
Döviz tevdiatın payı ise yüzde 40.8'den 36.7'ye indi. Yabancının hisse senedi portföyü yüzde 95 artarak 784 milyara çıkarken, kıymetli maden hesapları da yüzde 111'lik büyüme ile 9 milyar liradan 19 milyara çıktı.
ROTAYI TÜRKİYE'YE ÇEVİRDİLER
Ekonomi yönetimindeki değişiklik, Merkez Bankası'na yapılan atamalar ve para politikasındaki normalleşme hamleleri, yabancı yatırımcıların uzun yıllar sonra rotayı Türkiye'ye çevirmesini sağladı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek önceki gün yaptığı açıklamada, Türk varlıklarına yabancı ilgisinden memnuniyet duyduğunu ifade ederken, bu ilgi rakamlara da yansıyor.
7 HAFTA KESİNTİSİZ ALIM
Yabancı yatırımcılar hisse senedi piyasasında alım serisini yedinci haftada da sürdürerek 14-21 Temmuz haftasında da 128.4 milyon dolarlık net alım yaptı. Böylelikle 7 haftalık dönemde net hisse alım miktarı toplam 1 milyar 610 milyon dolar oldu. Bununla birlikte 7 haftalık alım dönemi yabancıların 1 Nisan 2016 haftasından beri gerçekleştirdiği en uzun alım serisi oldu.
Artan yabancı ilgisi ile birlikte Türkiye'nin risk primi 400 puanın altına inerek 2 yılın dibine geriledi.
YERLİLER DE GELİYOR
Öte yandan yerli yatırımcıların da borsaya ilgisi rekor seviyeye ulaştı. 21-28 Temmuz tarihleri arasındaki bir haftalık dönemde borsaya yeni gelen yerli yatırımcı sayısı 680 bin 178 oldu. Böylece yatırımcı sayısı 5 milyon 82 bine çıktı. Yerli yatırımcı sayısında geçen hafta yaşanan artışta son 3 halka arz etkili oldu. Atakey'in 1.1 milyar lira büyüklüğündeki halka arzına 5.5 milyar TL talep gelirken, 1 milyon 665 bin yatırımcı hisse aldı.
Kalesaramik'in 2.7 milyar liralık halka arzına 9.1 milyar lira talep geldi. Bu halka arzda 1 milyon 919 bin yatırımcıya hisse satıldı. Fuzul GYO'nun da 817.6 milyon liralık halka arzına, 2.4 milyar lira talep geldi ve 1 milyon 326 binh yatırımcıya hisse satıldı.
ENDEKS % 59.7 YÜKSELDİ
Geçen haftanın son işlem gününde 7.067 puanla kapanış rekoru kıran Borsa İstanbul'da, endeks 24 Mayıs'tan bu yana yüzde 59.7 yükseldi.
Şirketlerin piyasa değeri de 4.9 trilyon liradan 7.8 trilyon liraya çıktı. Bu süreçte BIST-30 Endeksi yüzde 58.7 yükselirken, sanayi endeksi yüzde 51.8, bankacılık endeksi yüzde 69.1, hizmetler endeksi ise yüzde 67.4 prim yaptı.
Türk Hava Yolları ve Pegasus'u bünyesinde bulunduran ulaştırma endeksindeki yükseliş ise yüzde 81.9 oldu. Borsa İstanbul son 1 ayda yüzde 22.7 ile dünyanın en fazla yükselen piyasası oldu.
ENDEKSTE YENI HEDEF 8.400
ATA Yatırım, Temmuz 2023 Strateji Raporu'nda, 12 aylık BIST-100 endeks hedefini yüzde 27 yukarı yönlü potansiyele işaret eden 6.800 seviyesinden 8.400'e revize etti. Ata Yatırım'ın raporunda, 2023'te kârlılık büyümesinin normalleşeceğine, Türkiye'nin daha fazla değerlenebilmesi açısından uzun vadeli makro dengesizliklerini gidermesi için sıkı para ve maliye politikalarına bağlı kalması gerektiğine dikkat çekildi.
Ata Yatırım Araştırmadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Cemal Demirtaş, Gayri safi yurt içi hasılanın, hâlâ cazip değerlemelere işaret ettiğinin altını çizdi.