Emeklilikte ikramiye, işsizlikte güvence olan kıdem tazminatı milyonlarca çalışanı doğrudan ilgilendiriyor.
Sayıştay bu konuda ilgilendiren önemli bir karara imza attı. Sayıştay, görevini yerine getirmediği içinden çıkarılan personele kıdem tazminatı ödenmesinin kamu zararı olduğuna hükmetti. İş Kanunu'na göre de, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık nedeniyle yapılan işten çıkarmalarda işçiye kıdem tazminatı ödenmiyor. İş sözleşmesi feshedilen çalışana son ücret üzerinden ödeme yapılırken ücret dışındaki yan ödemeler de buna dâhil ediliyor.
Kıdem tazminatına ilişkin merak edilen soruların yanıtları şöyle:
EYT KAPSAMINDA MAYIS'TA EMEKLİ OLDUM, KIDEMİMİ ALMADAN ÇALIŞMAYA DEVAM EDİYORUM. İKİ YIL SONRA İŞTEN AYRILDIĞIMDA KIDEM TAZMİNATI ALACAK MIYIM?
Kıdem tazminatı hesabında memur maaş katsayısındaki artış dikkate alınıyor. Kıdem tazminatı yılsonuna kadar tavanı 23 bin 490 lira uygulanacak. İki yıl sonra işten ayrıldığınızda da memur katsayısına göre güncellenen tutar üzerinden kıdeme hak kazanırsınız.
KIDEM ÖDENMESİ İÇİN İŞYERİNDEN ÇIKIŞ YAPILMA ZORUNLULUĞU VAR MI?
Kıdem tazminatı ödenebilmesi için işten çıkış ardından yeniden giriş işleminin yapılması gerekiyor. Çıkış işlemi gerçekleştirilmeden yapılan ödeme ücret olarak kabul edilir. Bu durumda da gelir vergisi kesintisine gidilir. Kıdem tazminatını alıp aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin yeniden tazminata hak kazanabilmesi için haklı bir nedenle iş akdinin feshi, işverenin işten çıkarması ya da emekli olunması gerekiyor.
KIDEM TAZMİNATI ALDIKTAN SONRA ÇALIŞABİLİR MİYİM?
Yaş dışındaki emeklilik şartları olan 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günüyle kıdem tazminatına hak kazananlar aynı ya da başka işyerinden yeniden çalışabilir. Yargıtay'ın tazminatını alarak işten ayrılarak çalışmaya devam etmelerinin yasaklanamayacağı yönünde kararları bulunuyor.
İŞVEREN HANGİ DURUMDA KIDEM TAZMİNATI ÖDEMEDEN İŞTEN ÇIKARABİLİR?
Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık nedeniyle yapılan işten çıkarmalarda işçiye kıdem tazminatı ödenmiyor. Uyarı almasına karşın işini yapmamakta ısrar ettiği için işten çıkarılan kıdem tazminatı hakkını kaybediyor.
EYT KAPSAMINDA EMEKLİ AYLIĞINA BAĞLANANLARIN İHBAR TAZMİNATI, İZİN ÜCRETİ GİBİ HAKLARI VAR MI?
İş Kanunu'na göre emekli olduktan sonra çalışmaya devam edenlerin mevcut çalışanlardan bir farkı bulunmuyor. Emekli çalışan da kıdem, ihbar, yılık izin gibi haklara sahip oluyor.
İŞVEREN KIDEMİ PEŞİN ÖDEMEK ZORUNDA MI?
İş Kanunu'na göre kıdem tazminatı peşin ödenmek zorunda, taksitli ödeme için çalışanın onayı gerekiyor.
MEVCUT İŞYERİMDE 2.5 YIL SİGORTASIZ ÇALIŞTIM, O DÖNEME İLİŞKİN KIDEM TAZMİNATI TALEP EDEBİLİR MİYİM?
Belgelerle kanıtlamanız durumunda geriye dönük sigortalılık sağlanacaktır ve kıdem hakkı da doğacaktır.
DOĞUM VE HAMİLELİK TAZMİNAT SEBEBİ MİDİR?
Her iki nedenle işten ayrılma halinde kıdem tazminat hakkı doğmaz. Evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde sözleşmesini fesheden kadın çalışan ise kıdemini alabilir. Malullük aylığı almak için işten ayrılan ise kıdemini alabilir. Emeklilik için yaş dışındaki şartları tamamlayanlar da tazminat alır.
KADIN ÇALIŞANLAR İKİNCİ EVLİLİĞİNDE DE KIDEM TAZMİNATINI ALARAK AYRILABİLİR Mİ?
Kadın çalışanlar ister iki ister üçüncü evliliğini yapsın işten ayrılırken hak kazandığı kıdeme alabilir. Ancak ikinci evliliği eski eşiyle yapması durumunda bu haktan yararlanamıyor. Emekli çalışanlar sağlık sorunlarını gerekçe göstererek kıdem tazminatı alma hakkına sahip bulunuyor.