Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla başlatılan çalışmayla vatandaş yüksek kiraya mahkûm edilmeyecek, tahliye zorbalığı son bulacak. Yüksek kiraya 'haksız kazanç' cezası için çalışma başlatılırken, 1 Eylül'den itibaren hem kiracı hem ev sahipleri arabulucuya gidebilecek. Kiracıların, ev sahiplerinin haklarına ilişkin merak edilen soruların yanıtları şöyle:
KİRACI KONTRAT BİTMEDEN ÇIKARILIR MI?
Mülk sahibinin yasaya göre haklı bir nedeni yoksa kontrat süresi dolmadan tahliye mümkün değil. Kiranın ödenmemesi durumunda noterden ödeme için ihtar gönderilerek 30 gün beklenir.
Bu sürenin sonunda tahliye davası veya icra takibi yoluyla tahliye talep edilebilir. 1 Eylül itibariyle dava açmadan tahliye talebiyle de arabulucuya gidilebilecek. Ev sahibinin bilgisi dışında yıkım, esaslı tadilat, tamirat, sözleşmeye esaslı bir aykırılık varsa süre dolmadan tahliye istenebilir. Senesi dolan sözleşme otomatik olarak yenilenir.
EVİMDE 22 YILDIR OTURAN, SON ARTIŞLA BİRLİKTE 3 BİN LİRA VEREN KİRACIMI TAHLİYE ETMEK İÇİN DAVA AÇMAK ZORUNDA MIYIM?
Borçlar Kanunu'na göre sözleşme uzama süresi en fazla 10 yıl olarak kabul ediliyor. Bu sürenin sonunda mal sahibinin haklı bir gerekçe sunmasına gerek olmadan kiracısını tahliye hakkı bulunuyor. Tahliye davası gerekmiyor. 3 ay önceden ihtarname gönderilmesi yeterli oluyor. Kira tespiti ise 5 yıl dolunca istenebiliyor.
EV SAHİBİ, SÖZLEŞME SÜRERKEN KONUTU BOŞALTAN KİRACIDAN TAZMİNAT İSTEYEBİLİR Mİ?
Herhangi bir sorun yaşanmadığı halde evden çıkılması durumunda mal sahibinin 3 ay daha kira bedeli talep etme hakkı bulunuyor. Bu tutarı talep edebilmesi için de 3 aylık sürede yeni kiracı bulmamış olması gerekiyor. Eğer ev hemen kiraya verilirse kiracıdan tazminat talep edilemiyor. Ev ilk ayın sonunda kiraya verilirse tazminat da bir aylık ödeniyor.
1 YIL ÖNCE EVİ KİRALADIĞIM EMLAKÇI, EV SAHİBİM ADINA ARADIĞINI SÖYLEYİP BÖLGEDEKİ ARTIŞLARI GEREKÇE GÖSTEREREK EVİ BOŞALTMAM KONUSUNDA BASKI YAPIYOR. NE YAPABİLİRİM?
Yetki belgeli emlak işletmeleri hizmet verdiği kişilere yasa dışı, etik olmayan uygulamalarla baskı yapamaz. Taşınmaz Ticareti Bilgi Sistemi üzerinden, Ticaret Bakanlığı'na, CİMER'e de şikâyet edebilirsiniz.
FAHİŞ ARTIŞLARA KARŞI YENİ ÖNLEMLER DEVREYE GİRECEK Mİ?
Bu konuda Türk Ceza Kanunu'nda düzenleme yapılacak. Kiraları piyasa ortalamasının üzerinde artıranlara yönelik para cezasıyla birlikte bir yıldan 3 yıla kadar hapis cezası uygulanması öngörülüyor. Kiracıya zorbalık yapan, 'haksız kazanç elde eden' ev sahipleri mahkeme takdiriyle tutuklu da yargılanabilecek.
DEPOZİTO TALEBİNDE BİR SINIR VAR MI?
Depozito 3 aylık kiradan fazla olamaz, bu tutar da kiracı tarafından bir banka hesabına yatırılarak ev sahibinin onayı olmadan çekilemez. Ayrıca şerh düşülerek paranın vadeli hesaba yatırılması gerek. Kiracının depozito bedelini tam alması için borcu kalmaması, evde olağan eskime dışında bir hasar olmaması şart.
EV SAHİBİNDEN BASKI GÖREN KİRACI DA ARABULUCUYA GİDEBİLECEK Mİ?
Kira tespit, tahliye, uyarlama, kontrat kaynaklı sorunlar, taşınmaz paylaşımı, kat mülkiyetinden kaynaklı uyuşmazlıklar, aidata ilişkin davalar zorunlu arabuluculuk sürecine tabi olacak. İhtilafların tamamı önce arabulucuya gitmek zorunda olup daha sonra dava açılabilecek.
EV SAHİBİM KİRADA OTURUYOR. OTURDUĞUM EVE TAŞINMAYI PLANLIYOR. ARABULUCU LEHİNE KARAR VERİR Mİ?
Ev sahibinin kendisi oturacaksa çıkartma hakkı bulunuyor. Arabulucu ihtiyacın gerçek olduğu kanaatine varırsa ev sahibinin lehine karar verebilir. Oğlu ya da kızının oturacağını gerekçe göstererek kiracıyı çıkaran ev sahibi daireyi başkasına 3 yıl boyunca kiraya veremiyor. Aksi halde kiracıya tazminat ödemek durumunda kalıyor.
KİRA SÖZLEŞMESİ İMZALARKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Yazılı kontrat yapılmalı. Taşınmaza ilişkin abonelik hizmetleri kiracı üzerinden yapılmalı. Kiracı asla boş tahliye taahhüdü düzenlememeli. Emlak işletmeleriyle yapılan sözleşmelerde 'kiralamaya aracılık sözleşmesi' yapılması ihmal edilmemeli.
KİRACI İÇİNDEYKEN SATIN ALINAN KONUTTA TAHLİYE SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
Yeni mal sahibi kiracıya 1 ay içinde ihtar göndererek tahliye talep edebiliyor. Satın alma tarihinden itibaren 6'ncı ayın sonuna kadar kiracı oturmaya devam edebiliyor. Bu sürenin sonunda ev boşaltılmazsa arabulucuya gidilebiliyor.