2024-2026 dönemine ilişkin enflasyon, istihdam, büyüme, ihracat, cari açık gibi temel makro gösterge hedeflerinin belirleneceği OVP (Orta Vadeli Program) belli oldu.
Orta Vadeli Program'ın (OVP) önceki metinlerden belirgin farkı yapısal reform ajandasının ana başlıklarını ve uygulama takvimini paylaşması oldu. Programda Türkiye Yüzyılı Vizyonu'na uygun olarak 7 önemli reform alanı belirlendi.
Yatırım yeri envanteri çıkarılmasından, ikinci basamak emeklilik sistemine, afet sigortasından dar gelirliye konut seferberliğine kadar toplumun tüm kesimlerini kapsayan adımlar atılacak. Öncelikli reform alanlarına yönelik düzenlemeler "Büyüme ve ticaret, beşeri sermaye ve istihdam, fiyat istikrarı ve finansal istikrar, kamu maliyesi, afet yönetimi, yeşil ve dijital dönüşüm, iş ve yatırım ortamı" başlıklı 7 temel eksenden oluştu. Üç yıllık dönemde atılacak reform adımları şöyle:
1-) BÜYÜME VE TİCARET
SANAYİDE TEKNOLOJİK DÖNÜŞÜM: Sanayide yerli üretim ve ürün bazlı teknolojik dönüşüm sağlanacak. Sanayi alanları genişletilecek. Türkiye Varlık Fonu ve özel sektör tarafından gübre ve petrokimya başta olmak üzere sanayinin ihtiyaç duyduğu yeni yatırımlar hayata geçirilecek. Dijital ve yeşil dönüşüm kapsamında ithalata bağımlılığı azaltmaya ve arz güvenliğini temine yönelik ulusal kritik hammaddeler stratejisi hazırlanacak.
PLANLI TARIMSAL ÜRETİM: Ürün ve tarım parseli bazında üretim alanları belirlenecek, çiftçi başvuruları, üretim izinleri ve ekim kontrolünün çerçevesi ortaya konulacak. Gıda fiyatlarında istikrarı ve arz güvenliğini sağlamak için stratejik tarım ürünlerinde yeterlilik oranları belirlenecek ve üretim planlaması yapılacak.
DİZİ FİLMLERE DESTEK: Turizm, taşımacılık, eğitim, sağlık, dizi, film ve animasyon başta olmak üzere kültür endüstrileri, yurtdışı müteahhitlik ve teknik müşavirlik alanlarında verimlilik ve rekabet gücünü esas alan döviz kazandırıcı hizmet ticareti desteklenecek.
2-) BEŞERİ SERMAYE VE İSTİHDAM
İŞGÜCÜNDE GÜVENCELİ ESNEKLİK:
Uzaktan, kısmi ve geçici süreli çalışma ile platform çalışması gibi yeni nesil esnek çalışma modellerinde yaşanan gelişmeler doğrultusunda iş dünyasının ihtiyaçları ve iş-özel yaşam dengesi gözetilerek mevzuat düzenlemeleri hızlı ve etkili bir biçimde hayata geçirilecek. İş Kanunu'nda sosyal taraflarla diyalogla yapılacak değişiklikler ve bu doğrultuda gerçekleştirilecek ikincil mevzuat çalışmaları ile işgücü piyasalarında güvenceli esneklik sağlanacak.
GENÇ VE KADINLARA YENİ İŞ:
Gençlerin kariyer yönetimine yönelik geleceğin meslekleri de dâhil olmak üzere bilinç düzeyini artıracak faaliyetler yaygınlaştırılacak. Girişim şirketlerinin nitelikli personel istihdam etmeleri kolaylaştırılacak, başta kadınlar olmak üzere girişimcilik programları yaygınlaştırılacak.
KREDİYE ULAŞIM KOLAYLAŞACAK:
Girişimci ve KOBİ'lerin krediye ulaşım şartları kolaylaştırılacak, kurumsal ve bireysel girişim sermayesi, kitle fonlaması, melek yatırımcılık gibi alternatif ve yenilikçi finansman imkânları artırılacak ve kullanımları yaygınlaştırılacak. Nitelikli akredite danışman ve mentor havuzu oluşturulacak. Öncelikli sektörlerde danışmanlık merkezleri ve platformlar aracılığıyla birebir danışmanlık mekanizmalar geliştirilecek.
3-) FİYAT VE FİNANSAL İSTİKRAR
TÜKETİM ARTIŞINA TEDBİR:
Fiyatlar geçmiş enflasyona endeksleme davranışının azaltılmasına yardımcı olacak şekilde belirlenecek. Yatırım, istihdam, üretim ve ihracata dayalı büyüme politikalarıyla fiyat istikrarı odaklı olarak reel sektörü destekleyen finansman imkânı sağlanacak. Enflasyonu besleyen tüketim artışını önleyecek tedbirler alınacak.
DAR GELİRLİYE KONUT: Kira ve konut fiyatlarındaki gelişmeleri de göz önünde bulundurarak, daralan konut arzının hızla artırılmasına, depremin oluşturduğu konut stokundaki kayıpların telafisine yönelik yeni sosyal konut projeleri geliştirilerek dar gelirli vatandaşların konuta erişim imkânı arttırılacak.
KKM'NİN AĞIRLIĞI AZALACAK: Kur korumalı mevduat hesabının mevduat içindeki ağırlığının azalmasını teminen finansal kuruluşlara yönelik makroihtiyati tedbirler sadeleşecek.
DİJİTAL TL YAYGINLAŞACAK: MB Dijital Türk Lirası Araştırma Geliştirme Projesi'nin ikinci faz pilot bulguları doğrultusunda, dijital Türk Lirası'nın yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar yürütülecek.
İKİNCİ BASAMAK EMEKLİLİK: İkinci basamak emeklilik sistemi devreye alınacak. Otomatik Katılım Sistemi'nin işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacak.
4-) KAMU MALİYESİ
FAYDA ÜRETEN YATIRIMA ÖNCELİK: Kamu yatırım programında rasyonelleştirme çalışmaları yapılmak suretiyle kısa sürede tamamlanarak ekonomik ve sosyal fayda üretecek yatırımlara öncelik verilecek. Kamu özel işbirliği projeleri, makroekonomik politikalar, kamu yükümlülükleri ve bütçe dengeleri dikkate alınarak ve dengeli bir risk paylaşımı ile maliyet etkinliği gözetilerek planlanacak.
VERGİDE ADALET SAĞLANACAK:
Gelir, kurumlar, katma değer vergileri kanunları ile vergi usul kanununun, vergilemede adalet, eşitlik, öngörülebilirlik ve şeffaflık ilkeleri temelinde, vergi tabanının genişletilmesi ve gönüllü uyumun artırılması, sade ve kolay uygulanabilir bir yapı oluşturulması amacıyla güncellenmesi yönünde düzenlemeler hayata geçirilecek, orta vadede doğrudan vergilerin payı artırılacak.
ESNEK ÇALIŞMA MODELLERİ GELİYOR: Kadın, gençler, engelliler başta olmak üzere çalışma hayatına kalıcı katılımı sağlamayı teminen esnek çalışma biçimleri yaygınlaştırılacak. Sosyal güvenlik mevzuatı ve uygulamaları değişen işgücü piyasası koşullarına ve yeni nesil esnek çalışma şekillerine daha uyumlu hale getirilecek.
SOSYAL YARDIM ALANA İŞTE ÖNCELİK: Sosyal yardım sistemi gözden geçirilecek, işgücüne katılıma mani olmayacak şekilde bütünleşik bir yapıda aile odaklı ve fert başına asgari bir geliri garanti edecek şekilde yeniden kurgulanarak Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu kaynaklarının daha etkin kullanımı sağlanacak.
5-) AFET YÖNETİMİ
AFET SİGORTA MEKANİZMASI GELİYOR: Kentsel dönüşüm hızlandırılacak. Afet konut üretiminde hak sahipliği süreçleri iyileştirilecek, maliyet etkin afet konut üretimi sağlanacak ve geri ödeme sistemleri gözden geçirilecek. Sosyal konut üretiminde afet riski yüksek olan bölgelere öncelik verilecek. Tüm afet tehlikelerini kapsayacak afet sigortası geliştirilerek yaygınlaştırılacak, zorunlu deprem sigortasının beyanı ve ödemesinin etkin takibi sağlanacak.
6-) YEŞİL VE DİJİTAL DÖNÜŞÜM YEŞİL FİNANSMAN EKOSİSTEMİ:
Uluslararası sınıflama sistemi ile uyumlu ve Türkiye'nin özgün ihtiyaçlarını gözeten Ulusal Yeşil Taksonomi oluşturulacak. Sürdürülebilir finans konusundaki kurumsal kapasite artırılarak yeşil finansman ekosistemi geliştirilecek. Bankaların iklime bağlantılı finansal risklerinin analizine ve çevresel hedeflere olan katkılarının ölçülmesine ilişkin gerekli mevzuat altyapısı oluşturulacak.
DİJİTAL STRATEJİ EYLEM PLANI: Dijital Devlet Stratejisi İdari Düzenleme Strateji ve Eylem Planı hazırlanarak uygulamaya konulacak. Siber Güvenlik Stratejisi İdari Düzenleme Strateji ve Eylem Planı hazırlanarak uygulamaya konulacak. Elektronik Veri Araştırma Merkezi projesi hayata geçirilecek.
7-) İŞ VE YATIRIM ORTAMI
YATIRIM ORTAMINA HUKUKİ GÜVENCE: İş ve yatırım ortamının dijital dönüşümünde karşılıklı işlerlik, emniyet, veri koruma, kapsayıcılık, sürdürülebilirlik ve uluslararası işbirliği ilkelerine dayanarak belirlenecek. Yargılama süreçleri etkinleştirilecek, alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri daha da güçlendirilmesi sağlanacak. Yatırımcıların yararlanması
Başkan Erdoğan'ın konuşmasından öne çıkan başlıklar şu şekildeydi:
Kırklareli ve İstanbul'da yaşanan sellerde hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet niyaz ediyorum. OVP'nin hayırlara vesile olmasını diliyorum. Türkiye'nin başta yönetimde istikrar olmak üzere nasıl büyük kazanımlar elde ettiğini her gün çok daha iyi görüyor ve idrak ediyoruz. Sadece Türk siyasi tarihine değil dünya literatürüne de geçen seçimleri hamdolsun tam bir demokratik olgunluk içinde tamamladık. Sandıkların açılmasıyla birlikte belirsizlikler ortadan kalktı, Türkiye'yi kimin yöneteceği belli oldu.
Seçimlerin üzerinden henüz bir hafta bile geçmeden kabinemizi açıkladık, ekonomide kurmay kadromuzu kurduk, yolculuğumuza süratle yeniden başladık. Eski Türkiye'nin alışkanlıklarından kendini kurtaramayanların durumunu içimiz acıyarak izliyoruz. 102 güne rağmen birileri hala kavga ve iç çekişmelerinden başını kaldıramazken biz işimizi yapıyoruz.
Mevcut belirsizliklere yenilerinin eklediği zor bir denklemde krizleri ülkemiz için fırsata çevirmek için çalışıyoruz. Biz Türkiye için en doğrusunu yapmanın peşindeyiz. Siyaseti de ikbal vasıtası olarak değil millete hizmet aracı olarak görüyoruz. Hiç kimseye ön yargıyla yaklaşmıyoruz. Ülkemizin faydasına olacak her türlü öneriyi değerlendirmeye hazırız.
Muhalefetin de geçmiş hatalarından ders alarak OVP gibi ülkemizin hayrına olan işlerde bize destek vermesini bekliyoruz.
Ekonomiyle ilgili planlarımızda 6 Şubat'ta meydana gelen ve 11 ilimizde yaşayan 14 milyonu etkileyen depremi asla göz ardı etmiyoruz. Ülke ekonomisine maliyeti 104 milyar doları bulan deprem felaketi yükümüzü ağırlaştırmaktadır. Küresel sorunlara ilaveten asrın felaketinin yol açtığı sıkıntılarla Türkiye mücadele etmektedir. 8 aya dair veriler bu gerçeği ortaya koyuyor. 3,9 büyüme kaydederek büyüme performansını 12 çeyreğe çıkardık. Bu dönemde ekonomimizi yıllıklandırılmış olarak 1 trilyon doları aşan ekonomik büyüklüğe ulaştırmayı başardık. Depremin iktisadi faaliyetler üzerindeki olumsuz etkilerinin sınırlı kalmasını temin ettik.
"FİYAT KÖPÜĞÜNÜN İNDİĞİNE ŞAHİT OLUYORUZ"
Turizmde önceki seneye göre çok daha iyi bir sezon geçiriyoruz. İstihdamda da herhangi bir kaybımız söz konusu değil. Net 220 bin istihdam artışı sağladık. 60-70 yılın zirvelerine çıkan enflasyon doğal olarak bizim de sorunumuzdur. Enerji fiyatlarında hayata geçirdiğimiz sübvansiyonlar ve kiralara tavan uygulamasının yanında ilave tedbirler aldık. Fırsatçı ve açgözlülere yönelik denetimlerimiz devam ediyor. Fiyat köpüğünün indiğine şahit oluyoruz. Sermaye piyasalarımızın arz ve talep tarafında gelişimi devam ediyor.
Hanehalkı borçluluğunda ülkemiz gelişmekte olan ülkelere göre düşük riskliliğe sahiptir. Program aynı zamanda 2024-2026 döneminde Türk ekonomisi için kapsamlı bir yol haritası teşkil edecektir. OVP ile Türkiye Yüzyılı vizyonumuzun ekonomik perspektifini yerli ve yabancılarla paylaşmış oluyoruz. Hükümet olarak OVP'ye desteğimizin tam olduğunu ifade etmek istiyorum.
"7 TEMEL ALANDA REFORMLAR BELİRLENDİ"
Daha güçlü, güvenli, müreffeh Türkiye hedefi doğrultusunda OVP ile ortaya koyuyoruz. Yeni programda yapısal reformlara özel başlık açtık. Büyüme ve ticaretten fiyat istikrarı ve finansal istikrara, afet yönetiminden kamu maliyesine kadar 7 temel alanda öncelikli reform adımlarını belirledik. Ekonomi büyümeden kesinlikle taviz vermeyeceğiz. Sıkı para politikasının desteğiyle enflasyonu yeniden tek haneye düşürecek, cari işlemler dengesini iyileştireceğiz.
"DEPREM BÖLGESİNE 3 TRİLYON LİRA KAYNAK AKTARILACAK"
Depremzedelerimizi sırf oy tercihlerinden dolayı onları kapı dışarı eden zihniyetin insafına bırakmamakta kararlıyız. Programın ilk yılında tüm kaynaklarımızı deprem bölgesinin ihya ve inşasına göre yaptık. 2024 yılında deprem bölgesi için 1 trilyon liralık kaynak ayıracağız. 3 trilyon kaynak, deprem bölgesi için kullanılmış olacaktır.
"KİŞİ BAŞI GELİR 14 BİN 855 DOLARA ÇIKACAK"
3 yıllık dönemde enflasyonla mücadele sürecini destekleyici süreçte ekonomik büyümede dengelenmeyi, özel sektör yatırımlarının öncülüğünde yüzde 4,5 oranında büyümeyi hedefliyoruz. Tarihimizde ilk kez 1,3 trilyon doları aşan ekonomik büyüklük ve kişi başına 14 bin 855 Dolar yüksek gelir grubuna sahip ülkeler listesine girmeyi hedefliyoruz öngörüyoruz.
Para maliye ve gelirler politikalarını tüm araçlarıyla uygulayarak enflasyonu artıran yapısal unsurları ortadan kaldıracağız.
"İHRACAT 300 MİLYAR DOLARIN ÜZERİNDE ÇIKACAK"
Program döneminde istihdamın yıllık ortalama 909 bin kişi, toplamda da 2,7 milyon kişi artmasını ve işsizlik oranının program döneminin sonunda tek hanede gerçekleşmesini hedefliyoruz. İhracatımızı 300 milyar doların, turizm gelirlerimizi 70 milyar doların üzerine çıkararak tarihi yüksek seviyelere ulaştıracağız.
Ataşehir'deki İFM aynı zamanda bizim enerji hubımız haline getireceğiz. Burada doğal gaz da bütün madenler de bunlar burada değerlendirilmesi yapılacak, dünya buradan bunları takip edecek.
Soçi ziyaretinde de Putin'le görüşmemizde Trakya doğal gaz hubı olarak o da planlaması içinde ayrıca yürüyecek.
Cari işlemler açığının yüzde 4'ten yüzde 2'ye inmesini öngörüyoruz. İleride cari işlemler fazlasına da ulaşacağız. OVP'de uygulayacağımız politika sepetiyle enflasyon sorununu ülkemizin gündeminden kaldıracağız. Para maliye ve gelirler politikalarında enflasyon ataletini gidermeye yönelik adımlar atacağız. Enflasyonu besleyen tüketim anlayışlarını engelleyeceğiz.
Sera organize tarım bölgesi kurulmasına yönelik yatırımları hızlandırıyoruz. Yeni sera kurulumu ile sera yenileme yatırımlarını daha fazla destekliyoruz. Soçi'de 500 bin ton domates biz sadece Rusya'ya göndermiş olduk. Aramızdaki dayanışmanın nereden nereye vardığını göstermesi açısında bu çok çok önemli.
"KKM GÖREVİNİ YERİNE GETİRDİ"
Sosyal konut projeleri geliştirerek konuta erişim imkanlarını artıracağız. KKM sistemi görevini yerine getirmiş, kur istikrarını sağlamada önemli görev sağlamıştır. TL mevduatlara dönüşmenin yolunu açacağız. MB yeni şartlara göre güncelleyeceğimiz yatırım taahhütlü avans kredisiyle PPK'nın duruşundan taviz vermeden yatırımları destekleyecektir. Finans ve finansla ilgili danışmanlık hizmetleriyle ülkemize Döviz girdisi sağlayacağız.
Dijital TL ile ilgili çalışmalar devam ediyor, takvimi paylaşacağız. Katılım finans sektörünü sigortacılık dahil tüm alanlarıyla gelişmesi için destek vereceğiz.
Program döneminde başta deprem kaynaklı harcamalar olmak üzere gerekli ihtiyaçlar karşılanırken ekonomide güven ve istikrarın sigortası olarak gördüğümüz mali disiplini koruyup güçlendireceğiz.
"ENFLASYONİST BASKILARDAN KAÇINACAĞIZ"
Temel vergilerde adil vergi sistemi oluşturmaya yönelik düzenlemeler yapacağız. Kayıt dışılıkla her alanda mücadele edeceğiz. Hedef odaklı ve seçici yaklaşımla finansmana erişimi kolaylaştırırken enflasyonist baskılardan kaçınacağız. Turizm ve taşımacılık gibi döviz kazandırıcı hizmet ticaretini destekleyeceğiz. AB ile ticaretimize yeni boyut kazandırmak üzere gümrük birliğinin güncellenmesine yönelik çalışmaları hızlandıracağız.
Mesleki ve teknik eğitimde müfredatın güncellenmesinin yaygınlaştırılması sağlanacak. Kuracağımız aile ve gençlik bankası ile girişimcilik desteklenecek. Doğrudan yatırımları ülkemize çekmeyi hedefliyoruz. Ekim'de Meclis'e sunacağımız 5 yıllık Kalkınma Planı ve Program dönemini de içeren bir atılım sürecini başlatacağız.
TÜRK EKONOMİSİNİN YOL HARİTASI
Orta Vadeli Programda hangi hedefler neler? Uzman konuklar A Haber'de değerlendirdi.
İşte o açıklamalardan satır başları;
VATANDAŞA NASIL YANSIYACAK?
A Para Yayın Koordinatörü Özlem Doğaner: İlk bakışta oldukça rasyonel ve rakamlar gerçekçi. Bunda sonraki süreçte ne yapılması ne planlanması gerekiyorsa altı çizilerek önemli bir noktaya gidilmesi gerekiyor. Vatandaşa nasıl yansıyacak? Aslında 14 bin dolarların üzerinde kişi başı gelirle yüksek seviyeli ülkeler statüsüne yükselmek gibi bir noktaya gelmiş olacak Türkiye. Bu program uygulandığı süre boyunca ve programın en önemli hedeflerinden biri bu.
ANA HEDEF ENFLASYON
Baktığımız zaman enflasyonun tek haneye düşmesi yani enflasyonla mücadele ana hedef. Aynı zamanda büyümeden taviz verilmeyen yüzde 4'lük bir büyüme hedefinin altına düşmeden aynı zaman bu 3 yıllık program dahilinde yaklaşık 2,7 milyon istihdam sağlayarak bundan da taviz vermeden yola gidiş var. İhracatın yükseldiği, turizmin büyüdüğü bir süreçten söz ediliyor.
PROGRAMIN HALKA DÖNÜŞÜ
Bu program aslında bize şunu gösteriyor; Türkiye ekonomisi bundan sonraki dönemde cari açığını azaltarak cari fazlaya doğru ilerleyecek ve bundan sonraki süreçte daha refah ve daha adil bir paylaşımın olduğu bir ülke konumuna doğru ilerliyoruz. Afetle ilgili de önemli adımların atılması program kapsamında yer alıyor. Aslında bütçe giderlerinin de önemli noktalarında bir tanesi. 7 temel eksene oturmuş durumda ve yapısal reformlarda bunun içinde yer alıyor.
Program kapsamında ortalama olarak yüzde 4,5'luk bir büyümeden söz ediyoruz. Zaten dünya ekonomisine baktığımız zaman 20 yılda dünya ekonomisinden 2 puan daha fazla büyüyen bir ekonomiden bahsediyoruz.
Büyüme denildiği zaman dünyanın özellikle pandemiden sonra yakalayamadığı bir seviyedir bu. Son yıllarda pandemiden sonra da bütün sıkıntılara rağmen dünya ortalamalarının üzerinde bir büyüme gerçekleştirdik. Genelde dünyanın en hızlı büyüyen ilk 3 ülkesinden biriyiz. Bu yıl sonunda turizm ve ihracat etkisiyle daha hızlı bir büyüme bekleniyor. MB'nin yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 55'di ancak burada bir değişim oldu ve beklentiler yüzde 65'e çıktı. 2026 yılı için hedef yüzde 8,5.
Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem: STK'ların yöneticileri yapılan toplantıya katıldı. Kabine program kapsamında hazır bulundu. Doğalgaz fiyatlarının belirlenmesi için Finans Merkezi'nde yer ayrılacak. Hollanda'da belirlenen doğalgaz ve maden fiyatları artık Türkiye'de belirlenecek. OVP'ye baktığımız zaman 85 milyona dokunacak. Yapılacak işler sırlanmış ve herkese dokunan bir ekonomik plan var.
Hedefler konulmuş ama bu hedeflere nasıl ulaşılacağı da çok net ve açık şekilde tek tek sıralanmış. Ayağa yere basan üzerinde çalışılmış gerçekçi bir program olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla piyasalar bunu olumlu karşılayacaktır. Hem borsada hem de para piyasalarında olumlu bir hava esmeye başladı. Afet meselesi çok öne çıktı. Asrın felaketini yaşadığımız bir dönemde geçtik ve afet hep 1. madde oldu. Yapılacak bütün yatırımlar ve tasarruflar afet dışında düşünülmüş. Afete ayrı bir yer ayrılmış.
Enflasyon OVP'de öne çıkan bir başlıktı. Onunla ilgili de bazı yapısal reformlar yapılacak. Yapısal reformların eklendiği ilk OVP oldu. Hem fiyatlama alışkanlıklarına atıf var hem de iç talebin biraz kısalacağının mesajı verildi. Mali disiplinin devam edeceğinin altı çizildi. İthalata yönelik harcamaların azaltılması yönünde adımlar var. Burada dikkat çeken bir hususta istihdam hedefleridir. Türkiye'de iş gücüne katılım oranları giderek artıyor. Türkiye'nin yılda en az 1 milyon insana iş bulması lazım. Bu da zaten yüzde 4,5 büyümeyle gerçekleşecek. Büyüme hedeflerinde de bu var.
KATILIMCI ESASLI BİR OVP
Sabah Gazetesi Ekonomi Müdürü Dilek Güngör: Öncesinde program açıklanmadan önce hazırlanırken Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz hem sanayicilerle, ihracatçılarla, finans sektörüyle sık sık bir araya geldi onların beklentilerini önümüzdeki dönemdeki hedeflerini aldı. Dolayısıyla katılımcı esaslı bir OVP hazırlandı.
Bunun dışında özellikle yabancı yatırımcıların Türkiye'ye seçimden sonra bir belge niteliğinde olacak ve yabancı yatırımcıların Türkiye'deki yatırımcıların öngörülebilirliğini önümüzdeki dönemde makro-ekonomik hedeflerde Türkiye'nin nereye gideceğini bu programla beraber herkes görmüş olacak. Programın hedeflerinin özellikle işsizlik, cari açık, büyüme, enflasyon gibi bir takım rakamları biz bugün göreceğiz. 3 yıllık perspektifini Türkiye'nin göreceğiz.
NOT ARTIŞLARI OLACAK
Bu rakamlar ne kadar gerçekçi ve öngörülebilir olursa yatırımcıların da Türkiye'ye yatırım yapması daha kolay olacak. Bu belge Cuma günü Fitch'in bir değerlendirmesi olacak 29'unda S&P'nin bir değerlendirmesi olacak ben gerçekçi rakamların olması durumunda özellikle uluslararası derecelenme kuruluşlarının da not artışlarıyla ilgili adımları önümüzdeki dönemde atabileceğini düşünüyorum.
Çünkü Moody's'in de daha önce bir açıklaması olmuştu. Bu piyasada nasıl algılanacak, bu hedefler veriler nasıl gelecek bunu ilerleyen saatlerde göreceğiz.
BAŞKAN ERDOĞAN VE BAKAN ŞİMŞEK'İN ABD TEMASLARI
Eğer bu hedefler gerçekçi bulunursa bizim Türkiye'de de yatırım yapan özellikle borsaya da çok olumlu olarak yansımasını ben bekliyorum. Bakan Mehmet Şimşek'in 19 Eylül'de Goldman Sachs ile ABD'de bir yatırımcı konferansı olacak. Sayın Cumhurbaşkanının da ABD temasları olacak. Bu Türkiye'nin önümüzdeki 3 yıla ilişkin hedeflerinin ve yeni bir hikayenin anlatılacağı bir belge niteliğinde olacak. Bu belgeyle aslında yurt dışında yabancı yatırımcılara Türkiye hikayesini anlatacak hem Sayın Bakan hem Cumhurbaşkanı.
OVP'de özellikle yerli üretim ve Türkiye'nin ihracata dayalı bir büyüme stratejisi uyguluyor bu konudaki adımlar muhtemelen bu programın içerisinde olacak. Cari açığı azaltıcı hedefleri biz bu programda göreceğiz. Kamuda tasarrufla ilgili bir takım açıklamalar da olmuştu bunlar olabilir programın içeriğinde. Dolaylı vergilerle ilgili bir takım maddeleri göreceğimizi düşünüyorum. En önemlisi de enflasyon. Muhtemelen bugün enflasyonla mücadelede Türkiye'nin son dönemde kararlılıkla uyguladığı konuda ne tür adımlar atılacağı özellikle tarım ve gıda konusunda bir takım maddelerin de OVP'de yer almasını bekliyorum.
HERKESİN GÖZÜ BURADA
Akademisyen Prof. Dr. Abdulkadir Develi: Son yıllarda beklenen en heyecanlı OVP'lerden biri. Lansman şeklinde bir heyecan vardı. İçerideki yatırımcılar dışarıdaki yatırımcıların uluslararası kuruluşların gözü hepsi burada. Bu bir yol haritası olacak. Bu birçok şeyi etkileyecektir.
Bir sadeleşme durumu söz konusu olacak. Diğer taraftan da bir büyüme modeli. Sürdürülebilir ve sağlıklı büyüme modelini fiyat istikrarı ile beraber yapılacağını düşünüyorum.
85 MİLYONA DOKUNAN BİR OVP
Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem: Toplumun hemen her kesimiyle temas edildi. Bu 85 milyona dokunan bir OVP olacak.
BORSA NASIL TEPKİ VERİR?
A Para Araştırma Müdürü Erdoğan Turan: Borsa sakin değil seçim sonuçlarından bu yana tam bir ralli yaşanıyor. Hızının kesilmesinden ziyade hızlanmasının belki bir sonraki aşamasını bugün görebileceğiz. Çünkü OVP en azından önümüzdeki 2 yıl Türkiye ekonomisinin nereye gideceğini gösterecek. Borsa İstanbul'da bunun karşılığı olacaktır.
OVP NEDİR?
5018 sayılı Kanunun 16'ncı maddesi uyarınca, çok yıllı bütçe hazırlık süreci Bakanlar Kurulunun en geç Eylül ayının ilk haftası sonuna kadar makro politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri de kapsayacak şekilde Kalkınma Bakanlığınca hazırlanan orta vadeli programı kabul etmesiyle başlamaktadır.
Orta Vadeli Program, bütçe sürecini başlatarak stratejik amaçlar temelinde kamu politikaları ve uygulamalarını şekillendirecek ve kaynak tahsisini bu çerçevede yönlendirecektir. Aynı zamanda, kamu ve özel kesim için öngörülebilirliği artıracak bir yol haritası niteliğinde olan bu Program, son yıllarda sosyal ve ekonomik alanda sağlanan gelişmelerin daha sağlam bir zeminde sürdürülmesi suretiyle güven ve istikrara katkıda bulunacaktır.
Çeşitli alanlarda birbirleriyle tutarlı bir amaç, politika ve öncelikler seti sunan Orta Vadeli Program, makro politikaların yanı sıra, temel gelişme eksenlerini ve ana sektörleri kapsamaktadır.
Bakanlık ve kurum bütçelerinin hazırlanmasında, idari ve yasal düzenlemelerin gerçekleştirilmesinde, kurumların karar alma ve uygulama süreçlerinde Programın amaç ve öncelikleri esas alınacaktır.
Dinamik bir yapı arz eden ve üç yıllık perspektife sahip olan Program, yıllık uygulamaların sonuçları ve genel şartlardaki değişmeler dikkate alınarak, her yıl yenilenmektedir. Bu kapsamda, Program uygulamaları ile Programı etkileyebilecek dışsal gelişmeler etkili bir şekilde izlenecek ve değerlendirilecektir. Programda yer alan amaç ve öncelikler bakımından uygulamanın izlenmesi, değerlendirilmesi ve Bakanlar Kuruluna bilgi sunulmasından Kalkınma Bakanlığı sorumludur.
ORTA VADELİ PROGRAM İÇERİĞİ;
– Kamu ve özel kesim için öngörülebilirliği artıracak bir yol haritası niteliğindedir.
– Çeşitli alanlarda birbirleriyle tutarlı bir amaç, politika ve öncelikler seti sunmaktadır.
– Makro politikaların yanı sıra, temel gelişme eksenlerini ve ana sektörleri kapsar.
– Uzun vadeli amaçlara katkıda bulunacak şekilde, üç yıllık dönemde üzerinde yoğunlaşılacak öncelikleri tespit eder.
– Uygulamaların sonuçları ve genel şartlardaki değişmeler dikkate alınarak, her yıl yenilenecek dinamik bir yapı arzeder.
– Üç yıllık perspektife sahiptir.
