Türkiye'de yaklaşık olarak 860 bin kişiye, asgari ücrete endeksli olarak aylık 2 bin 348 lira yaşlılık aylığı ödeniyor. Bu aylık, yaşlı vatandaşların temel ihtiyaçlarını karşılamalarına destek oluyor. Özellikle emeklilik sonrası gelir elde etmekte zorlanan bireyler için önemli bir kaynak olan yaşlılık aylığı, son dönemde bir değişikliğe uğradı. İşte konu hakkında merak edilenler...
Eylül ayında 1.8 milyar liralık ödeme ile yıllık 21.6 milyar liralık yaşlılık ödemesi gerçekleşiyor. Yaşlılık aylığı, asgari ücrete endeksli olarak hesaplanıyor ve artık çocuğu veya torunu işe giren kişilerin aylıkları kesilmiyor. Bu aylığa hak kazanmak için kişinin ve eşinin geliri, asgari ücretin net tutarının üçte birinden az olmalıdır ve diğer hanedeki fertlerin geliri dikkate alınmamaktadır. 65 yaş aylığından yararlanmak için kişinin emekli aylığı almıyor, uzun vadeli sigorta kollarına tabi çalışmıyor olması gerekmektedir.
Ayrıca emekli aylığı alanlar, nafaka, dul ve yetim aylığı alanlar, sosyal hizmetlerden ödenek alanlar, muhtaçlık sınırının üzerinde geliri olanlar ya da başka bir geliri olanlar bu destekten yararlanamamaktadır. Bu aylık sadece 65 yaş üstü vatandaşlar için değil, aynı zamanda muhtaç, kimsesiz, 18 yaşından büyük engelliler ve bakmakla yükümlü olunan 18 yaşını tamamlamış yakınları için de engelli aylığı adı altında muhtaçlık maaşı ödenmektedir.
Memur maaş katsayısındaki artışla birlikte 1.997 liradan 2 bin 348 liraya çıkan 65 yaş aylığında merak edilen soruların yanıtları şöyle:
İKİ YILDIR 65 YAŞ AYLIĞI ALIYORUM, ARKADAŞIMIN MAĞAZASINDA İŞE BAŞLADIĞIM İÇİN KESİLİR Mİ?
Yaşlılık aylığı (65 yaş aylığı) hiçbir geliri, güvencesi olmayan, ekonomik durumu yetersiz, 65 yaşına dolduran vatandaşlara veriliyor. Uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak maaş alınması durumunda 65 yaş aylığı kesilir. Mağazada sigortalı, maaşlı çalışmanız durumunda geliriniz olacağı için devletten aylık alamazsınız.
65 YAŞINI DOLDURUP DA YÜZDE 70 VE ÜZERİ ENGELİ OLAN ENGELLİ Mİ 65 YAŞ AYLIĞI MI ALIR?
Yaşlılık aylığı bağlananlar arasında yüzde 70 ve üzeri engelli olanlar kişi başına düşen gelir şartını sağlaması halinde maaşları engelli aylığına dönüştürülüyor. 65 yaşını doldurup da yüzde 70 ve üzeri engelli olanlar engelli aylığı için başvurabilir. Yüzde 40 ile yüzde 70 arası oranda engeli olup da 65 yaşını doldurmuş olanlara sadece yaşlılık aylığı bağlanıyor. 65 yaş öncesinde engelli aylığı bağlanmış olanlar aylıkları ödenmeye devam ediyor.
AYLIK ALIRKEN SOSYAL YARDIM BAŞVURUSUNDA BULUNDUM, HEM AYLIK HEM DE NAKDİ DESTEK ALABİLİR MİYİM?
Bu aylık SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı gibi sosyal güvencesi olmayan, 65 yaş üstü kadın, erkeklere veriliyor. Sosyal hizmetlerden nakdi destek alınması, muhtaçlık sınırının üzerinde kira ya da başka gelirlerinin olması, dul, yetim aylığı alınması durumlarında 65 yaş aylığı kesilir.
YAŞLILIK AYLIĞI İÇİN NEREYE BAŞVURMAK GEREKİYOR?
Vatandaşların kimlik, 2 adet vesikalık fotoğraf, fakirlik durum belgesi, maaş almadığınızı gösteren resmi belge, mal bildirimi, sağlık kurulundan alınan rapor ve başvuru dilekçesi gerekiyor. İkamet adresinizin bağlı olduğu kaymakamlık içindeki sosyal yardımlaşma vakfına başvuruda bulunabilirsiniz. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın internet sitesinden başvuru formları alınabilir. Başvuruda bulunanların hiçbir sosyal güvencesinin olmaması gerekiyor.
ERKEN YAŞLANANLAR KAÇ YAŞINDA EMEKLİLİĞE HAK KAZANIR?
Gerek hizmet akdi ile çalışan sigortalılara gerekse kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan sigortalıların erken yaşlandığının Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu'nca tespit edilmesi gerekiyor. Erken yaşlanmanın raporlanması halinde 55 yaşını dolduran ve en az 5400 gün prim ödemesi bulunması koşuluyla emekli aylığına hak kazanır.
AYLIĞA HAK KAZANIP DA ALMAYI UNUTANLARIN HAKLARI KAYBOLUR MU?
65 yaş aylığına ve engelli aylığına hak kazananlar 10 ay boyunca maaşlarını almazlarsa hakları kaybolacak ve maaş ödemeleri durdurulur.
AYLIK BAĞLANMASI İÇİN ZORUNLU OLAN MUHTAÇLIK SINIRI NASIL BELİRLENİYOR?
Sabah'ta yer alan habere göre, aylık bağlamada hanede yaşayan tüm bireylerin gelirine bakılmıyor. 2018 yılından önce bütün bireylerin geliri dikkate alınıyordu. Aylık bağlanacak kişi ve eşinin gelirinin asgari ücretin net tutarının üçte birinden düşük olanlara aylık bağlanıyor. Bugün itibarıyla net asgari ücretin 11 bin 402 lira olduğu dikkate alındığında eve giren gelirin 3 bin 800 lirayı geçmemesi gerekiyor. Evde yaşayan çocuk ya da torunun maaşlı çalışması aylık bağlanmasını engellemiyor.
BAĞ-KURLU OLUP ÇALIŞTIĞI İŞTEN AYRILAN, İŞYERİNİ KAPATAN DA TOPTAN ÖDEME İÇİN SGK'YA BAŞVURABİLİR Mİ?
Kadınlar için 58, erkekler için 60 yaşı doldurup yaşlılık, malullük aylığına hak kazanamayanlar bu haktan yararlanabilir. Bu kapsamda işten ayrılan, işyeri kapanan da toptan ödeme alabilir. Kendi adına çalışan sigortalılar işyerini kapattıktan sonra il müdürlüklerine başvuruda bulunabilir.