Bağ-Kur emeklilik için gereken prim gün sayısı 9 binden 7 bin 200'e düşürülüyor. Bu düzenleme sayesinde, 10 veya daha az çalışanı olan işletmelerde emeklilik için ödenmesi gereken prim gün sayısı bin 800 gün azaltılarak, emeklilik yaşı öne çekilebilecek. İşte erken emeklilik hakkında merak edilenler...
Yasal düzenlemeyle 10 ve altında personel çalıştıran işletmelerde bin 800 gün daha az primle 5 yıl erken emekli olmak mümkün olacak. Prim reformuyla emekli aylığı da yüzde 20 artacak. Meclis'in 1 Ekim'de açılmasıyla birlikte çalışma hayatı ve sosyal güvenlik alanında reform adımları devreye girecek.
4A olarak tanımlanan işçi, 4C olarak tanımlanan memurlar için prim ödeme gün sayısı 7 bin 200, 4B olarak tanımlanan yani işverenler için ise bu süre 9 bin gün olarak uygulanıyor. Yasal düzenlemeyle 4B kapsamına giren işverenlere yönelik istihdam sayısına göre kriterler belirlenecek. Bakanlık küçük esnafı, tüccarı daha az primle emekli edecek model üzerinde çalışıyor. Yapılacak çalışmayla esnafın, emeklilik için gerekli prim gün sayısının SGK'lılarla eşitlenmesi öngörülüyor.
SİSTEMİN İŞLEYİŞİ
Sosyal güvenlik reformuyla 2008 yılında işçi ve memurların emekliliği için gerekli ödeme gün sayısı 7 bin 200 (20 yıl) olarak belirlendi. Ancak Bağ-Kurlular için bu süre 9 bin gün (25 yıl) olarak tespit edildi.
Bu nedenle Bağ-Kurlular daha uzun süre prim ödemek ve daha geç emekli olmak zorunda kalıyor. SSK'da 7200 prim günüyle kadınlar 58, erkekler 60 yaşını doldurduğunda emekli olurken, Bağ-Kurda ise kadınlar 58, erkekler 60 yaş ve 9000 prim günü koşullarını birlikte sağlamaları durumunda emekli olabiliyor. Bağ- Kur'da emeklilik tarihi prim ödenen güne göre belirleniyor.
1261 KURALI DEĞİŞECEK
Esnafın gelirini de artıracak prim düzenlemesiyle emekliliği belirleyen son 1261 gün kuralı da değişecek. Emekli aylığı hesaplamasında, sigortalıların emeklilik tarihinden geriye doğru prim veya kesenek ödenerek geçen 7 yıllık fiili hizmet (360x7= 2520 gün) süresi esas alınıyor. Bu kural sadece SSK'lıları değil bütün çalışanları ilgilendiriyor.
Son 7 yıllık fiili hizmet süresinin yarısından bir gün fazlası olan 1261 prim ödeme günü hangi statüde geçtiyse o şartlarda emekli olunuyor. Bu süre eşitse en son tabi olunan statüye göre aylık bağlanıyor. Örneğin sigortalının hem Bağ- Kur hem de SSK ödemesi varsa bu 7 yıllık dönemde en fazla primin yatırıldığı sigorta kolundan aylık bağlanıyor.
Primler eşitse de son sigortalılığı hangi statüdense oradan emekli aylığı bağlanıyor. Esnafın prim yükünün düşmesiyle birlikte bu kural da ortadan kalkmış olacak. Hangi sigorta kolundan olursa olsun 7 bin 200 günü tamamlayan emekli olabilecek. Ayrıca Bağ- Kurda 5 bin 400 gün olan kısmi emeklilik de SSK'lı çalışanlar için olduğu gibi 4 bin 500 güne inecek.
EMEKLİ AYLIKLARI YÜZDE 20 ARTACAK
Emeklilik için 25 yıl, 9 bin gün şartını yerine getirmesine 3.5 yıl kalan Bağ-Kurlu kalan 3.5 yıl (1261 günü) prim ödemelerini SSK'lı olarak tamamlarsa emeklilik statüsünü SGK'ya çevirmiş oluyor. Böylece daha az prim ödeme ve daha yüksek emekli aylığı alma avantajı elde ediliyor. 2000 yılı öncesi Bağ-Kurluların SSK'ya geçmesi durumunda emekli aylığı yüzde 15-20 civarında artıyor. Emeklilik şartları ve hak kazanma koşulları standart hale gelecek. Yapılacak düzenlemeyle hem farklı mesleklerde çalışanlar arasında bir eşitleme sağlanmış olacak hem de SSK, Bağ-Kur arasındaki prim gün farkı son bulacak. Prim eşitleme işlemleri giriş tarihine göre değişecek.
PRİMİ EKSİK EYT'LİLER DE EMEKLİ OLABİLECEK Mİ?
Torba yasada yer alacak maddenin kapsamı da merak ediliyor. Sadece küçük esnafla sınırlı kalması durumunda 1 milyon kişi düzenlemeden yararlanmış olacak. Tüm Bağ-Kur'luları ilgilendiren bir kapsam olursa bu kez yasada belirtilen tarihten sonra Bağ-Kur'lu olmuş tüm sigortalılar 9 bin gün yerine 7.200 gün prim ödeyerek emekli olabilecek.
Yasadan EYT'lilerin de yararlanabilmesi için 9 Eylül 1999 öncesini kapsaması gerekiyor. Bu tarihten önce ilk kez sigortalı olan Bağ-Kur'lular açısından da 7.200 gün yeterli olacak. Bu tarihten önce sigortalı olan kadınlar 7.200 gün erkekler ise 9 bin gün ile emekli olabiliyor.
Böylece yasa erkeklerinde 7.200 günle emekli olmasını sağlarsa primi eksik EYT'liler de emekli olabilecek ve 9 bin günü beklemeyecek. 9 Eylül 1999 tarihinden sonra ise Bağ-Kur'da hem kadınlar hem de erkekler 9 bin gün ile emekli olabiliyor. Yasa 9 Eylül 1999 sonrasını kapsarsa bu kez kadınlar da 1.800 gün yani 5 yıl kazanmış olacak.