Milyonlarca kişi, staj sigortasının emekliliğe sağladığı avantajları merak ediyor. Özellikle ev kadınları ve çalışan anneler, bu sigortanın sunduğu vergi indirimi ve emeklilik hakkı erişimini kolaylaştıran bir fırsat olarak görmekte. Staj sigortası, genellikle staj dönemlerinde öğrencilere sağlanan bir güvence olarak bilinse de, yeni bir bakış açısıyla ele alındığında, emeklilik planlamasında önemli bir rol oynayabilir. Özellikle ev kadınları ve çalışan anneler için sunulan vergi indirimi, işçilerin emeklilik hakkına erişimini önemli ölçüde kolaylaştırıyor.
Staj sigortası olan kadınların ilk sigorta girişleri doğum borçlanması yaptıkları süre kadar geriye çekiliyor. Bu kapsamda yapılacak 1 günlük borçlanma bile emeklilik tarihini bir yıl öne çekebilir. Staj başlangıcını dikkate alarak yapılan borçlanma emeklilik yaşını da düşürür.
Öğrenciliğinde staj sigortası yaptıran kadınlar, normal sigortalı çalışmaya başlamadan önce doğan çocukları için de doğum borçlanmasına gidebiliyor. Çalışan işçiler meslek hastalığı, memurlar da vazife malulü kapsamında bulunuyor. İşini yapmaya engel sağlık sorunu olanlar vergi indirimi talebinde bulunarak erken emekli olabilir.
Engelli vatandaşlar her yıl belirlenen miktarda vergi indirimi alarak gelirlerini artırarak erken emeklilik fırsatı yakalıyor. Staj sigortası, vergi indirimi ile emeklilik, vazife malullerine sağlanan haklara ilişkin bazı soruların yanıtları şöyle:
Staj sigortası kadın çalışanlar için nasıl bir avantaj sağlıyor? Emeklilik yaşını aşağı çeker mi?
Mevcut uygulamada staj başlangıcı ve geçen süreler emeklilik hesabında dikkate alınmıyor. Ancak doğum borçlanması yapılırken bu süreler büyük önem taşıyor.
Anneler stajın başladığı tarihten sonra doğum yaptıysa bu doğumları 3 çocuğa kadar rahatça borçlanabiliyor. Bunun yanında emeklilik hesabına katılmayan staj, çıraklık sigortası doğum borçlanmasında büyük avantaj sağlıyor.
Kadınlar sigortalı olarak çalışmaya başladığı tarihten sonraki doğumlarda boşta geçen süreleri borçlanabiliyor. Böylece emeklilik yaşı da öne çekiliyor.
Öğrencilik döneminde yapılan staj da başlangıç kabul edilir mi? 1992'de staj yapan kadın çalışanın emeklilik yaşı kaç yıl düşer?
Öğrencilik döneminde staj sigortası yaptıranlar işe girmeden önce doğan çocuklar için de doğum borçlanması yapabiliyor. Örneğin, 1992'de bir aylık stajda kısa vade sigorta primi ödenen bir kadın 1996'da çalışmaya başladıysa bu iki tarih arasında doğan çocuğu için 720 güne kadar borçlanma yapabilir.
Primi yetersiz olan kadın sigortalı bu sürenin tamamını borçlanarak emekliliği öne çekebilir. Sigorta başlangıç tarihi 1992'ye çekileceği için emeklilik yaşı da 58'den 54'e iner.
Emeklilik için vergi indiriminden kimler yararlanabilir?
Astım, şeker hastası olanlar sağlık kurulundan alınan yeterlilik raporu ile vergi indirimine başvurabilir. Alınacak vergi indirimi ile Sosyal Güvenlik Kurumu'na yapılacak başvuru sonucunda da erken emekli olunabilir.
Çalışma gücünün asgari yüzde 80'ini kaybetmiş olan çalışanlar birinci derecede engelli, asgari yüzde 60'ını kaybedenler ikinci derece engelli, asgari yüzde 40'ını kaybedenler de üçüncü derece engelli sayılıyor.
Staj sigortası tarihini esas alarak doğum borçlanmasını bu yıl yapmamın bir avantajı var mı?
Çalışan kadınlar doğum, erkekler askerlik, doktora öğrenimi, tıpta uzmanlık, avukatlık stajını yapanların staj sürelerindeki borçlanmalar asgari ücrete endeksli bulunuyor. Borçlanma için ödenecek en düşük tutar asgari ücretin yüzde 32'si, en yüksek tutar da yüzde bu oranın 7.5 katı kadar.
Asgari ücretin yüzde 50 artacağını varsayarak borçlanma tutarı bir o kadar artacak. Bugün itibarıyla bir günlük borçlanma tutarı en düşük 143 lira uygulanıyor. Asgari ücretin yüzde 50 artması durumunda günlük borçlanma için ödenecek tutar 214 lirayı geçecek. O yüzden geciktirmemekte fayda var. Ocak ayından önce 154 bin liraya yapılabilecek bir doğum borçlanması 205 bin liraya çıkacak. Bugünden borçlanmasını yapan 51 bin lira daha az ödeyecek.
Vergi indirimi uygulaması nasıl işliyor?
Kendisi, eşi ya da çocuğu yüzde 40 veya daha fazla oranda engelli olanlar, engelli sağlık raporu ile bağlı bulunduğu iş yerinin vergi dairesine başvurarak engelli indirimi hakkı elde edebiliyor. Sabah'ta yer alan habere göre, böylece çalışanın vergisi daha düşük bir matrahtan hesaplanıyor, ay sonunda çalışanın ücretine yansıtılıyor.
Sigortalılık başlama tarihi dikkate alınıyor mu?
Engelli indiriminden yararlanan işçilerin (kendi engelli olmak şartıyla) erken emekli olma hakkı bulunuyor. Bu haktan yararlanabilmek için çalışanın ilk sigortalılığının 1 Ekim 2008'den önce başlaması, 15 yıl sigortalılık, 3 bin 600 prim gün şartını gerekiyor.
Engelli vergi indirimi sorgulama sayfasına giriş yapılarak kimlik numarası ve soyadı ile vergi indirimi başvurusu sorgulanabilir.
Merkez Sağlık Kurulu'nca tespit edilen çalışma gücü kayıp oranlarına göre belirlenen engellilik dereceleri Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından engellinin başvurduğu Vergi Dairesi Başkanlığı'na veya defterdarlığa bildirilir.