"ENFLASYON 2026'DA TEK HANELERE ÇEKİLECEK"
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, döviz kurunda yaşanan gelişmeler, hizmet enflasyonundaki katılık, gıda fiyatlarındaki yüksek seyir, vergi düzenlemeleri ve maliyet baskılarına bağlı olarak güçlenen atalet etkisinin enflasyon görünümünde belirleyici olduğunu dile getirerek, şöyle devam etti:
"Bu bağlamda, 2023 yılı haziran ayında başlatılan parasal ve miktarsal sıkılaştırma, seçici kredi uygulamaları ve makroihtiyati çerçevenin sadeleştirilmesiyle enflasyonist beklentilerinin ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması hedeflenmiştir. Para ve maliye politikaları arasındaki şeffaf ve güvenilir eş güdüm ile 2024 yılının ikinci yarısından sonra enflasyonda yıllık bazda belirgin bir düşüş beklenmekte, bu dönemden itibaren kalıcı bir dezenflasyon sürecine geçilmesi öngörülmektedir. Nitekim açıklanan güncel veriler son aylarda enflasyonda bir düşüş eğiliminin başlamış olduğunu göstermektedir. 2022 yılında açıklanan aylık enflasyon oranlarının ortalaması yüzde 4,26 düzeyindeyken son üç ayda açıklanan aylık enflasyon oranları ortalaması yüzde 3,82 düzeyindedir. Bu oranın önümüzdeki aylarda daha da düşeceğini öngörmekteyiz. Bu süreçte dezenflasyon politikalarımızın devamlılığını sağlayarak, 2025 yılında istikrar dönemine geçilecek, enflasyondaki gerileme hız kazanacak, öngörülebilirlik artacak ve 2026 yılında enflasyon oranı tekrar tek haneli rakamlara çekilecektir."
CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI KALICI OLARAK DÜŞÜRME ÇALIŞMALARIMIZA DEVAM EDİYORUZ"
Yılmaz, cari işlemler açığında mayıs ayı sonrasında yaşanan toparlanmanın, aylık bazda iki defa cari işlemler fazlası verilmesini, mal ve hizmet ticaretine ilişkin dış dengenin iyileşmesini sağladığını anlatarak, "Bugün açıklanan hesaplara göre cari fazla verdiğimiz ay sayısı ikiden üçe yükselmiştir. Önümüzdeki süreçte cari işlemler açığının azalmaya devam etmesi öngörülmektedir." ifadelerini kullandı.
Bu yılın ocak-eylül dönemi cari işlemler açığının 40,8 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiğini aktaran Yılmaz, ekim ayında ise cari işlemler dengesinin fazla verdiğini ve bu doğrultuda yıl sonunda cari işlemler açığının 42,5 milyar dolar olan OVP tahmin değerine yakın bir seviyede gerçekleşeceğinin öngörüldüğünü kaydetti.
Cari işlemler dengesinin milli gelire oranının da OVP tahmini olan yüzde 4'e yakın gerçekleşmesinin beklendiğini dile getiren Yılmaz, "Yatırım, istihdam, üretim ve ihracat odaklı büyüme stratejimiz doğrultusunda, büyümede dengelenme, ithalata bağımlılığı azaltma ve cari işlemler açığını kalıcı olarak düşürme yolunda çalışmalarımıza devam etmekteyiz." dedi.
Cevdet Yılmaz, Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi (YTAK) programının yeniden yapılandırıldığını hatırlatarak, yatırım projeleri için teknoloji-strateji puanları dikkate alınarak, toplam yatırım tutarı en az 1 milyar lira olan nitelikli yatırım projelerine, aracı bankalar kanalıyla YTAK tahsis edilebileceğini, program kapsamında 3 yıl boyunca toplam 300 milyar lira limit tahsis edilmesinin öngörüldüğünü söyledi.
İhracatçılara destek olmak üzere, Eximbank'ın sermayesini artırarak günlük reeskont kredi limitini 10 katına çıkarmak suretiyle 3 milyar liraya yükselttiklerini belirten Yılmaz, aynı zamanda, Kredi Garanti Fonu uygulamasında ihracat yapan ve ithalata bağımlılığı azaltma yönünde üretim yapan KOBİ'leri önceliklendirmeyi sürdürdüklerini ifade etti.
İŞSİZLİKLE MÜCADELE
Ekim ayı işsizlik oranının, Kasım 2012'den bu yana son 11 yılın en düşük seviyesi olan yüzde 8,5'e gerilediğinin altını çizen Yılmaz, artan istihdamda genç ve kadınların ağırlıklı olduğunu kaydetti. Yılmaz, "Bu eğilimler doğrultusunda ve yılın dördüncü çeyreğine ilişkin bazı öncü göstergeler ışığında, 2023 yılı geneli için işsizlik oranının Orta Vadeli Program'da öngördüğümüz yüzde 10,1'in altında, tek haneli olarak gerçekleşeceğini şimdiden rahatlıkla ifade edebilirim." diye konuştu.
Gelecek 5 yılda istihdamın yıllık ortalama 1 milyon kişi artış göstermesi ve 2028 yılında işsizlik oranının yüzde 7,5'e gerilemesinin hedeflendiğini anlatan Yılmaz, Türkiye ekonomisinin güçlü yapısını sadece yatırım, istihdam, ihracat ve büyümeyle değil, aynı zamanda finansal yapısının sağlamlığıyla da koruduğunu söyledi.
Toplumsal Yatırım Notu çalışması ile tasarrufların ihracat, yatırım, sosyal konut, kentsel dönüşüm, gençler ve kadınlar öncelikli olmak üzere toplumun ihtiyaç duyduğu öncelikli alanlarda değerlendirilmesinin ve Türk lirasının önceliklendirilmesinin gündemlerinde olduğunu ifade eden Yılmaz, bu konulardaki çalışmaların yakın süreçte tamamlanması ve toplumla paylaşılmasının beklendiğini belirtti.
Yılmaz, makro politikanın yurt içi tasarruf oranlarını artırmak, cari açığı düşürmek, artan tasarrufları daha verimli, kaliteli alanlara yönlendirmek şeklinde özetlenebileceğini dile getirerek, "Önümüzdeki dönemde katılım finansa yönelik uygulamaları ve mevzuat altyapısını da geliştirecek, sektörün reel sektöre katkısının daha da artırılmasını temin edeceğiz." dedi.
"TÜRK LİRASI MEVDUATIN PAYINDA SON 5 AYDA ARTIŞ EĞİLİMİ GÖRÜLMÜŞTÜR"
Sürdürülebilir finans alanında, sektörün kurumsal kapasitesini güçlendireceklerini, bu kapsamda, dünyada giderek yaygınlaşan yeşil finans yanında sosyal etki tahvilleri ve mavi bonolar gibi etkili yatırımı araçları yoluyla finansal sistemi geliştireceklerini anlatan Yılmaz, fiyat istikrarının korunmasının finansal istikrarın sağlanması açısından da en önemli faktörler arasında yer aldığını vurguladı. Yılmaz, parasal sıkılaştırma ve makroihtiyati politikalarda sadeleştirme sürecinin bir sonucu olarak Türk lirası mevduatın payında son 5 ayda artış eğilimi görüldüğünü söyledi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, bu yıl sonunda merkezi yönetim bütçe giderlerinin 6 trilyon 563 milyar lira, merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 4 trilyon 930 milyar lira, bütçe açığının 1 trilyon 633 milyar lira, faiz dışı açığın 987 milyar lira olarak gerçekleşeceğinin tahmin edildiğini belirterek, "Orta Vadeli Program'da bütçe açığının milli gelirimize oranının yüzde 6,4 seviyesinde gerçekleşmesi öngörülmüş olup, yıl sonunda gelir ve harcama gerçekleşmelerine bağlı olarak bu oranın yüzde 6'nın altında gerçekleşmesini öngörüyoruz. Şu anda yaptığımız tahminlerde yüzde 6,4'ün altında daha olumlu bir performans sergileneceğini ifade edebilirim." diye konuştu.
Yılmaz, 2023 yılında meydana gelen deprem felaketi için öngörülen 762 milyar lira tutarındaki harcamalar hariç tutulduğunda, bütçe açığının milli gelire oranının yüzde 3,4 düzeyinde gerçekleşmesinin öngörüldüğünü, bununla birlikte, gelir ve gider tahminleri çerçevesinde yüzde 3,4'ün daha düşük seviyede gerçekleşmesini tahmin ettiklerini kaydetti.
2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifinde öngörülen bütçe giderlerinin 11 trilyon 89 milyar lira, bütçe gelirlerinin 8 trilyon 437,1 milyar lira olarak öngörüldüğünü belirten Yılmaz, bütçe açığının Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya (GSYH) oranın yüzde 6,4 olarak hedeflendiğini söyledi.
Asrın felaketi sonrasında deprem hasarlarının giderilmesi ve afet risklerinin azaltılması amacıyla 2024 yılında bütçeden 1 trilyon 28 milyar lira harcama yapılmasının planlandığı bildiren Yılmaz, "Bu harcamaların GSYH'ya oranı yüzde 2,5 olarak hesaplanmakta olup söz konusu harcamalar hariç tutulduğunda bütçe açığının GSYH'ya oranı yüzde 3,9 seviyesinde öngörülmektedir." diye konuştu.
Yılmaz, Sayıştay Başkanlığının 2022 yılında, merkezi yönetim kapsamında toplam 198 kamu idaresinin denetimini gerçekleştirdiğini, genel raporlar ve merkezi yönetim kapsamında olmayan kurumlar da dahil olmak üzere Meclise toplam da 226 raporun sunulduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, 2021 yılı raporlarında 1614 olan bulgu sayısının, titizlikle yapılan iyileştirme, düzeltme ve alınan diğer tedbirlerle 2022 yılında 1070'e düşürüldüğünü vurguladı.
"TALEPLERİN 441 BİN 862'Sİ KABUL EDİLDİ"
6 Şubat'ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerden 14 milyon insanın yaşadığı 11 il, 124 ilçe, ve 6 bin 929 köy ve mahallenin etkilendiğini hatırlatan Yılmaz, "Yıkımın ekonomimize maliyetine dair ilk tahmin, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığımızın hazırladığı rapora göre, 104 milyar dolar düzeyindedir." dedi.
Depremin ilk anından itibaren acil müdahale kapsamında devletin bütün imkanlarının seferber edildiğini vurgulayan Yılmaz, deprem bölgesindeki ihtiyaçların karşılanması için yoğun çaba sarf edildiğinin altını çizdi.
Depremde hayatını kaybeden tüm vatandaşlara Allah'tan rahmet dileyen Yılmaz, depremin ardından sahada fedakarca görev yapanlara da şükranlarını sundu.
Depremzedelere yönelik taşınma, kira ve nakdi yardım desteklerinin hızlı bir şekilde temin edildiğini bildiren Yılmaz, bölgede yaklaşık 6,6 milyon bağımsız bölümü içeren yaklaşık 2,4 milyon yapının hasar tespiti yapıldığını anımsattı.
Deprem sonrası kalıcı konutların ilk temelinin 28 Şubat 2023 tarihinde atıldığını, ilk konutların tesliminin de depremden 1,5 ay sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından gerçekleştiğini anımsatan Yılmaz, "Depremden etkilenen illerimizde 30 Mayıs 2023 tarihinde başlayan hak sahipliği sürecinde 767 bin 430 talep değerlendirilmiş olup, taleplerin tümü ilgili komisyonlar tarafından incelenmiştir. Bu taleplerin 441 bin 862'si kabul edilmiş olup, diğer hak sahipliği başvuruları, yargısal süreçlerin tamamlanmasının ardından netleşecektir." diye konuştu.
"BAŞVURU SAYISI 250 BİNE YAKLAŞMIŞ DURUMDA"
Afetten zarar gören şehirlerde zemin etütleri yapıldığını, güvenli yerlerde Yerinde Dönüşüm Projesini de başlattıklarını anımsatan Yılmaz, hibe ve kredi desteği vererek vatandaşların evlerini yerinde yenilemelerini sağladıklarını belirtti. Yılmaz, bunu yaparken öncelikle depremden zarar gören şehir merkezlerini tekrar canlandırmayı hedeflediklerini de sözlerine ekledi.
Yerinde Dönüşüm Projesi kapsamındaki kredilerin, iki yıl ödemesiz olmak üzere on yıl vadeli ve faizsiz olarak belirlendiğini söyleyen Yılmaz, şöyle konuştu:
"Hibe ve kredilerin yüzde 10'u peşin, geri kalanı ise inşaat ilerleme seviyesi esas alınarak ödenecektir. Yerinde Dönüşüm Projesi kapsamında e-Devlet üzerinden başvuru sayısı 250 bine yaklaşmış durumdadır. Güvenli yerleşim alanlarında Yapı İşleri Genel Müdürlüğü, TOKİ ve Emlak Konut eliyle 200 bin konutun inşası hızla devam etmekte olup yapımı biten konutlar peyderpey vatandaşlarımıza teslim edilecektir. Bu yıl sonuna varmadan 50 bine yakın konutu teslim etmiş olacağız. İlerleyen süreçlerde konutlarımız tamamlandıkça hak sahiplerine bunlar teslim edilecektir."
"YURT YATAK KAPASİTESİ 955 BİNE ULAŞTIRILDI"Milli Eğitim Bakanlığının bütçesinin 2024 yılında 1 trilyon 90,2 milyar liraya yükseltildiğini hatırlatan Yılmaz, MEB'in yatırım bütçesini de 100,2 milyar liraya yükselttiklerini söyledi.
Yılmaz, 2002 yılında 510 bin olan toplam öğretmen sayısının, 2023 yılı Kasım ayına gelindiğinde 1 milyon 33 bine çıktığını bildirdi.
2023-2024 eğitim öğretim dönemi itibarıyla yükseköğretim görmekte olan öğrenci sayısının yaklaşık 8 milyon olduğunu bildiren Yılmaz, Türkiye'de yükseköğrenim öğrencilerinin faydalandığı yurt yatak kapasitesinin 2023 yılında 955 bine ulaştırıldığını, yurt kapasitesinin yakın bir gelecekte 1 milyonu aşmasının beklendiğini kaydetti.
2022 yılında başta hekimler olmak üzere tüm sağlık personelinin sabit ek ödemelerinin merkezi yönetim bütçesi kapsamına alındığını ve taban ödeme adıyla ilave bir ödeme unsuru getirildiğini hatırlatan Yılmaz, aynı zamanda hekimlerin mali haklarının yanı sıra emeklilikleriyle ilgili de iyileştirilme yapıldığını söyledi.
Sağlık hizmetlerinde insan gücünün 2002 yılında 257 bini Sağlık Bakanlığı bünyesinde olmak üzere toplam 379 bin kişi olduğunu hatırlatan Yılmaz, 2023 yılı kasım ayında bu sayının 852 bini Sağlık Bakanlığında olmak üzere toplam 1 milyon 420 bine çıktığını söyledi.
"19 MİLYAR LİRA ÖDENEK AYIRIYORUZ"
2024 yılı bütçesinden sosyal yardım için ayırılan kaynak miktarını artırdıklarını belirten Yılmaz, 2002 yılında 1,4 milyar lira olan sosyal yardım bütçesinin, 2024 yılında 497 milyar liraya çıkacağını bildirdi. Yılmaz, şöyle konuştu:
"2024 yılında ödeme gücü olmayanların sağlık primi giderlerini karşılamak amacıyla 100,5 milyar lira ayırıyoruz. 65 yaş üstü yaşlılarımız, bakıma ihtiyacı olan engelli vatandaşlarımız ve yakınlarına bağlanan aylıklar kapsamında 64,1 milyar lira ödenek öngörüyoruz. Engelli vatandaşlarımızın evde bakımına destek amacıyla 56,2 milyar lira, Aile destek programı için 32 milyar lira ayırmış bulunmaktayız. Sosyal konut finansmanının desteklenmesi amacıyla bütçemize 16 milyar lira koyduk. Bu kararla sosyal konut üretimini bütçemizden de bir miktar desteklemiş olacağız."
Vatandaşların daha ucuz elektrik ve doğal gaz kullanabilmeleri için 2024 yılı bütçesinde 508,6 milyar lira kaynak öngördüklerini belirten Yılmaz, "2023 yılında doğal gazda sübvansiyon oranı vatandaşlarımız ve KOBİ'ler için yüzde 73'e, elektrikte sübvansiyon oranı ise mesken aboneleri için birinci kademede yüzde 63'e ulaşmış bulunmaktadır. 2022 ve 2023 yıllarının ilgili dönemlerinde Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında Eurostat verilerine göre hane halkına en ucuz doğal gaz sağlayan birinci ülke, en ucuz elektrik sağlayan ikinci ülke olmuştur." diye konuştu.
Sakarya Gaz sahasının devreye alınmasıyla birlikte mayıs ayının sonuna kadar vatandaşlara ücretsiz doğal gaz sağlandığını belirten Yılmaz, 2024 yılının nisan ayı sonuna kadar vatandaşların 25 metreküpe kadar olan kullanımlarını ücretsiz hale getirdikleri hatırlattı. Yılmaz, "Bu kapsamda 19 milyar lira ödenek ayırıyoruz." dedi.
2022 yılı ocak ayı itibarıyla asgari ücreti vergi dışı tuttuklarını anımsatan Yılmaz, bunun tarihi bir adım olduğunu, bu kapsamda devletin 2024 yılında 595 milyar lira vergiyi almaktan vazgeçtiğini söyledi.
"YANGIN SÖNDÜRME UÇAĞI SAYISINI 20'YE ÇIKARIYORUZ"
2024 yılında bütçeden tarıma ayrılan toplam kaynağı 384 milyar liraya yükselttiklerini belirten Yılmaz, bu kaynağın, 91,6 milyar lirasını tarımsal destek programları, 100,6 milyar lirasını tarım yatırımları, 191,8 milyar lirasını tarımsal kredi sübvansiyonu, müdahale alımları, tarımsal KİT'lerin finansmanı ve ihracat destekleri için ayırdıklarının bilgisini verdi.
Orman yangınlarına daha hızlı ve etkin müdahalede bulunulmasına yönelik yatırımlara devam ettiklerinin altını çizen Yılmaz, şöyle konuştu:
"2023 yılında kiralamalar dahil 100 helikopter, 24 yangın söndürme aracı ve 10 İHA ile orman yangınlarına müdahale edilmektedir. Çevremizdeki ülkelerle mukayese ettiğimizde içinde bulunduğumuz yıl, çok önemli başarı sağlandığını ifade etmek isterim. Emeği geçen herkese teşekkür ederim. Diğer taraftan, mevcutta 4 olan yangın söndürme uçağı sayısını önümüzdeki dönemlerde 20'ye çıkarıyoruz. Ayrıca, TUSAŞ ile yerli yangın söndürme helikopteri projesini de sürdürüyoruz."
Yılmaz, 2003 yılında 10 bin 959 kilometre olan demir yolu hat uzunluğunun 2023 yılı ekim ayı itibarıyla 2 bin 32 kilometresi Yüksek Hızlı Tren hattı olmak üzere toplam 13 bin 919 kilometreye ulaştığını söyledi.
Demir yollarını önceleyen bir politikayı ortaya koyduklarını vurgulayan Yılmaz, 2024 bütçesinde demir yolu yatırımları için 130,5 milyar lira ödenek öngördüklerini vurguladı.
Ankara-Sivas Yüksek Hızlı Demiryolu projesinin 2023 yılında hizmete açılması ile beraber 11 ilde doğrudan; hızlı, konforlu ve güvenli demir yolu taşımacılığı imkanı sağladıklarını belirten Yılmaz, "Önümüzdeki dönemde bir yandan yeni hatlarla, bir taraftan mevcut hatları modernize ederek yolumuza devam edeceğiz." ifadesini kullandı.
Yılmaz, 2003 yılında hava yolu ile taşınan yolcu sayısının 34,5 milyon olduğunu, bu yıl sonu itibariyle bu rakamın pandemi öncesi seviye olan 210 milyonun üzerinde gerçekleşmesini hedeflediklerini söyledi.
Savunma sanayii ekosisteminin dışa bağımlılığını asgari seviyeye indirdiklerini anımsatan Cevdet Yılmaz, 2002 yılında yalnızca 62 savunma projesi yürütülürken bugün bu sayının 850'ye yükseldiğini hatırlattı. Yılmaz, savunma sanayinde yerlilik oranının yüzde 80'lere kadar yükseldiğini vurgulayarak, şöyle devam etti:
"Geçmişte yalnızca 248 milyon dolar olan savunma ve havacılık ihracatı, 2022 yılında 4,4 milyar dolara ulaşmış, yıl sonu itibarıyla yaklaşık 6 milyar dolara yakın bir ihracat hedeflenmektedir. Savunma sanayii ürünlerimizi ihraç ettiğimiz ülke sayısı 170'e, İHA ve SİHA'lar, kara araçları, deniz platformları başta olmak üzere ihraç edilen ürün çeşidi yaklaşık 230'a çıkmıştır. Savunma ve güvenlik birimlerimiz için, Savunma Sanayii Destekleme Fonu için ayrılan kaynağı da dahil ettiğimizde, 2024 yılında 1 trilyon 133 milyar lira ödenek öngörmekteyiz."
 "YAŞAM STANDARTLARININ YÜKSELTİLMESİNE KATKI SUNACAĞIZ"
AK Parti Hükümetleri döneminde çalışan ve emeklilerin aylıklarında ve ücretlerinde enflasyonun oldukça üzerinde reel artışlar ve iyileştirmeler yaptıklarını hatırlatan Yılmaz, emeklilere 5 bin lira tutarında bir defaya mahsus ödeme yapılmasının sağlandığını anımsattı. Yılmaz, "Çalışmayan emeklilerimizle ilgili Meclisimiz bir düzenleme yapmıştı. Çalışanlara ilişkin düzenleme de Meclisimizin gündemindedir. En yakın zamanda çıkmasını temenni ediyoruz." dedi.
2024 yılı bütçesinde de milletin bir kuruşunu dahi zayi etmeden, milletin her ferdinin refahını artırmak için kaynakları kullanacaklarını belirten Yılmaz, şunları kaydetti:
"Türkiye Yüzyılı'nın ilk bütçesini, etkili ve verimli bir biçimde uygulamaya koyarak ülkemizin kalkınmasına ve milletimizin yaşam standartlarının yükseltilmesine katkı sunacağız. Tarihimizin en büyük afetinin yaralarını sararak şehirlerimizi daha dirençli hale getirirken, makro finansal istikrarımızı güçlendirecek ve kalıcı refah artışını sağlayacağız. Yeşil ve dijital dönüşüm başta olmak üzere teknolojik atılımlarımızı yeni seviyelere taşıyacağız. Uygulanan para ve maliye politikaları ile hayata geçireceğimiz reformlarla ülkemiz ekonomik gelişmesini sürdürecek, uluslararası alanda sahip olduğu etkili pozisyonu ile kendi hak ve menfaatlerini ve mazlum milletlerin haklarını koruyacak, onların destekçisi olmaya devam edecektir.
Son 21 yılda gerçekleştirdiğimiz icraatlar ile sağlam bir altyapıyla girdiğimiz Türkiye Yüzyılı'nda, 12'nci Kalkınma Planı ve uzun vadeli stratejimiz olan 2053 vizyonumuzla uyumlu bir şekilde, ülkemizin uluslararası konumunu güçlendirerek, güçlü ve müreffeh bir Türkiye olma gayesiyle çalışmalarımıza aralıksız devam edeceğiz.100. yılını şanla ve şerefle kutladığımız Cumhuriyetimizin asırlık birikimini temel alarak yeni ufuklara yelken açacağız. "
