Herkes yüksek aylıkla emeklilik hayali kuruyor. Emekli aylığı, çalışma hayatı boyunca SGK'ya bildirilen prime esas (brüt) kazanç tutarı, aylık bağlama oranı ve prim gün sayısına göre belirleniyor.
SGK'ya bildirilen brüt kazancı ve prim gün sayısı yüksek olanlar daha fazla emekli aylığı alıyor. Emeklilik dilekçesi verilen tarih de aylığı etkileyebiliyor. Bu nedenle emeklilik hazırlığı yapanlar 'Ne zaman başvurmalıyım?' diye soruyor. İşte emekli aylığı ile ilgili soruların yanıtları...
BORÇLANMA AYLIĞI YÜKSELTİR Mİ?
Prim günlerini artıran borçlanma, tek başına emekli maaşını etkilemiyor. Emekli aylığı tüm çalışma hayatındaki kazançla hesaplanıyor. Bu nedenle yüksek tutarla borçlanmaya gerek yok.
EMEKLİLİK BAŞVURUSUNU AYIN BAŞINDA YA DA SONUNDA YAPMAK FARK EDER Mİ?
Emeklilik tarihi ve maaşı açısından ayın 1'i ile 31'i açısından hiçbir fark bulunmuyor. İlk maaş başvurudan sonraki ay hesaplanmaya başlıyor. Örneğin; bu ay başvuracaksanız 1'inde de başvursanız, 31'inde de başvursanız Ocak ayından itibaren emekli aylığına hak kazanırsınız.
DİLEKÇE TARİHİ AYLIĞI NASIL ETKİLER?
Emeklilik dilekçesini yılbaşından önce mi sonra mı vermenin daha avantajlı olduğunun tespiti için o yıl emekli aylıklarına yapılan kümülatif zam oranı ile o yılın güncelleme katsayısının (o yılın TÜFE artış oranı+ülke büyümesinin yüzde 30'u) mukayese edilmesi gerekiyor.
Emekli zamları güncelleme katsayısından fazlaysa yılbaşından önce başvurulmalı, az ise Ocak ayı beklenmeli. Ancak bekleyerek kaçırılacak emekli aylıkları mutlaka hesaba katılmalı. Bu yıl SSK ve Bağ-Kur emeklilerine önce yüzde 30, ardından yüzde 25 zam yapıldı. Toplam zam yüzde 62.5'e ulaştı. Bu ay sonuna kadar dilekçe verenler bu artıştan yararlanacak. Ayrıca Ocak'ta başvurana göre 1 ay daha fazla aylık alacak.
Ocak'ta başvuranlar için esas alınacak güncelleme katsayısının ise bu ay başvurandan daha yüksek olacağı öngörülüyor. Çünkü 2023 yılı TÜFE oranı yüzde 65-68 aralığında bekleniyor. 2023 büyüme tahmini de yüzde 4.4. Bu, 2024'te başvuranların güncelleme katsayısının daha fazla olacağını ortaya koyuyor.
TAZMİNAT DA OCAK ARTAR
Emekli olup işten ayrılmayı planlayanlar, tazminat hesabı da yapıyor. 1 Ocak'tan itibaren artacak ücretler tazminata da yansıyacak. En düşük tutar yeni asgari ücretle, tavan tutar da memur maaş katsayısındaki artışla yükselecek. Bu nedenle karar verirken buna da dikkat etmek gerekiyor.
ÇALIŞIRKEN ÖNLEM ALIN
Emekli aylığının tutarında en önemli belirleyici prime esas kazanç. Yüksek kazanç üzerinden primi yatırılanların alacağı emekli aylığı da yüksek oluyor.
Aldığınız ücretin sigortada düşük gösterilmesi emekli aylığınızda kayba neden olur. Bu nedenle ücretinizin tam gösterildiğinden emin olun.
Sadece maaşın değil, ek ödemelerin de bordroda tam gösterilmesi önemli. İkramiye, prim gibi düzenli nakit ödemeler varsa, bunların da brüt kazanca eklendiğinden emin olunmalı.
Birden fazla yerde sigortalı çalışmak prim gün sayısını etkilemez ama prime esas kazancı yükseltir. Kaç yerde sigortalı olursanız olun, prim gün sayısı açısından 1 ay '30 gün' sayılır. Prim gün sayısı değişmez ama kazanç yükselir. Bu da emekli aylığına yansır.