Kısmi emeklilik, az primle emekli olmak isteyenler için bir fırsat sunar. Bu sistemde, sigorta başlangıç tarihine ve bağlı olunan kuruma göre belirlenmiş olan bir prim süresi bulunur. Bu süre, bazıları için 10 yıl, bazıları için 12.5 yıl, ve bazıları için de 15 yıl olabilir. Bu süreyi dolduranlar, kısmi emeklilik hakkını elde ederler.
10 YIL PRİMLE KİMLER, NASIL EMEKLİ OLABİLİYOR?
Kısmi emeklilik denilen imkanla 10 yıl prim ödeyenlere emeklilik yolu açılıyor. Bunun için ilk şart 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olmak. İkincisi de SSK'lı olmak. Ayrıca 3600 prim gününü (10 yıl), 15 yılı (bu süre doldu) ve kadın ise 50, erkek ise 55 yaşı da tamamlamak gerekiyor.
Emekli aylığı ise bu üç şarttan hangisi en son gerçekleşmişse, o tarihe göre belirlenen emeklilik yaşı doldurulduğunda verilmeye başlanıyor. 3 şartı tamamlama tarihine göre emekli aylığı yaşı kadınlarda 58'e ve erkeklerde 60'a kadar çıkıyor. Burada yaş şartı EYT düzenlemesi ile kaldırılmadı.
10 YIL PRİMLE KİMLER YAŞA BAKILMADAN EMEKLİ AYLIĞI ALABİLİYOR?
Bu imkandan EYT düzenlemesi kapsamında tarım işçileri yararlanabiliyor. İlk işe giriş tarihi 8 Eylül 1999 ve öncesinde olan tarım işçileri (2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu'na tabi), 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim ödeme gün koşulunu yerine getirmeleri şartıyla EYT'den emekli olabiliyor. 1984'te yapılan bir düzenlemeyle tarımda çalışanlara kendi istekleriyle sosyal sigorta kapsamına girme imkanı verildi.
Bu kişilere 15 yıllık sigortalılık süresi, 3600 prim gün sayısını doldurduklarında; kademeli yaşa göre emekli olma hakkı tanındı. Yaş şartı da kadınlarda 40-54, erkeklerde 44-58 arasında belirlendi. Sosyal güvenlik reformu ile 2008'de tarım SSK uygulaması sona erdi. Ancak 2008'den önce tarım sigortası olanların geçen süre içinde herhangi bir çıkış yapmamaları halinde 3600 prim gün, 15 yıllık sigorta süresi ve kademeli yaş şartıyla emeklilik hakları devam etti. EYT düzenlemesiyle bu kişilere de emeklilik hakkı tanındı. Bu kişiler 10 yıl yani 3600 prim günü doldurduklarında yaş şartı aranmadan emekli olabilecek.
12.5-15 YIL İLE EMEKLİLİK İÇİN NELER GEREKİYOR?
8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olan SSK'lıların kısmi emeklilik için prim gün şartı 4500'e çıkıyor. Yani 12.5 yıl prim ödemek gerekiyor. Tabii bununla da bitmiyor. 25 yıldan beri sigortalı bulunmak, kadın için 58, erkek için 60 yaşını doldurmak da gerekiyor.
İlk sigortalı olduğu tarih 1 Mayıs 2008 ve sonrası olanların ise başlangıç tarihine göre 4600 ile 5400 arası prim gününü doldurmaları gerekiyor. En düşük prim şartı 4600 günden başlayan başlayarak her yıl için 100 gün artarak 5400 güne kadar çıkıyor. İşe giriş tarihi 1 Mayıs-31 Aralık 2008 arası olanların en az 4600, 2009 olanların 4700, 2016 ve sonrası olanların 5400 günü tamamlaması gerekiyor. Bu kişiler için 25 yıllık sigortalılık süresi şartı yok. Ancak yaş şartı daha da artıyor.
BAĞ-KUR'LULAR İÇİN EN AZ NE KADAR PRİM LAZIM?
Bağ-Kur'lularda kısmi emeklilik için işe giriş tarihi ne olursa olsun 5400 gün gerekiyor. Fakat yaş şartı değişiyor. 8 Eylül 1999 ve öncesi sigortalı olanlarda yaş şartı kadınlarda 56'ya, erkeklerde 58'e kadar çıkıyor.
9 Eylül 1999-30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olanlarda ise 5400 günle emeklilik için yaş şartı kadınlarda 60, erkeklerde 62 oluyor. 30 Nisan 2008'den sonra başlayanlar ise 5400 prim gününü 31 Aralık 2035'e kadar doldurdukları takdirde kadınlar 61, erkekler 63 yaşında emekli ediliyor.
KISMİ EMEKLİLİKTE EKSİK PRİMLER BORÇLANMAYLA TAMAMLANABİLİR Mİ?
Evet, tamamlanabilir. Borçlanma imkanı bulunanlar ihtiyaçları kadar günü bu yolla tamamlayabilir.
EMEKLİ AYLIĞINA BÜYÜME FARKI
2023 yılı büyüme verileri bu yıl emekli olmaya hazırlananları da yakından ilgilendiriyor. Emekli aylıkları, prime esas kazançların güncellenmiş tutarı üzerinden bağlanıyor. 2008'den sonraki yıllara ait kazançların güncellenmesi sırasında TÜFE artışının yüzde 100'ü ile yıllık GSYH artışının yüzde 30'u esas alınarak hesap yapılıyor.
2023 yılı TÜFE artışı yüzde 64.77 olmuştu. Bu nedenle, 1 Ocak'tan sonra emekli olanların aylık hesabında güncelleme katsayısı 1,6477 olarak uygulandı. TÜİK şimdi de 2023 yılı GSYH büyümesini yüzde 4.5 olarak açıkladı. Güncelleme katsayısına büyüme oranının yüzde 30'u olan 1,35 puan ilave edilecek. 2023 güncelleme katsayısı 1,6612'ye yükselecek. Yeni emeklilik dilekçesi vereceklerin aylığı 1,6612 katsayısı üzerinden hesaplanacak.
