İşten çıkartılan çalışanlar işsizlik maaşı alırken, 'kıdem, ihbar ve işe iade tazminatı ile boşta geçen süre ücreti' gibi imkanları da oluyor. Peki kimler, nasıl yararlanıyor? İşte detayları...
İşten çıkartılan çalışanlar işsizlik maaşı alırken, 'kıdem, ihbar ve işe iade tazminatı ile boşta geçen süre ücreti' gibi imkanları da oluyor. Peki kimler, nasıl yararlanıyor? İşte detayları...
▼ İŞSİZLİK MAAŞININ ŞARTLARI NELER?, NE KADAR ÖDENİYOR:
Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak, hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş ve son 120 gün hizmet akdine tabi olmak gerekiyor.
Çalışma süresine göre en az 6, en çok 10 ay maaş veriliyor. İşsizlik maaşı son 4 aylık ortalama brüt kazancın yüzde 40'ı oluyor. Ancak ödeneğin tutarı brüt asgari ücretin yüzde 80'ini aşamıyor. En yüksek işsizlik maaşı 15 bin 880 lira. En düşük tutar ise Mart'ta ayrılma durumunda 7 bin 286, Nisan'da ve sonrasında çıkılırsa 7 bin 940 lira.
▼ KİMLER KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANABİLİR?
İşyerinde en az 1 yıl çalışmak şart. İşveren tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık nedenleri dışındaki nedenlerle iş sözleşmesinin feshedilmesi; işçi tarafından sağlık, iyi niyet ve ahlak kuralarına aykırılık veya işyerinde işin durması ve benzeri nedenlerle sözleşmesinin feshedilmesi; askerlik görevi nedeniyle işten ayrılma; emeklilik hakkının elde edilmesi veya bu kapsamda yaş dışında gereken sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulması nedeni ile işten ayrılma; kadının evlenmesi halinde 1 yıl içinde kendi arzusu ile işten ayrılması; işçinin vefatı hallerinde verilir.
▼ KIDEM NASIL HESAPLANIR?
Tazminat hesabı son alınan giydirilmiş brüt ücret üzerinden yapılıyor. Çalışılan her yıl için en düşük tazminat tutarı 20 bin 2 lira. En yüksek ise 35 bin 58 lira. Damga vergisi kesilmiş olarak her yıl için en az 10 bin 850, en çok 34 bin 792 lira ödeniyor.
▼ KİM İHBAR TAZMİNATI ALIR?
İş sözleşmeleri; işi 6 aydan az sürmüş olan işçi için bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 2 hafta sonra, işi 6 aydan 1.5 yıla kadar sürmüş olan işçi için 4 hafta sonra, işi 1.5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için 6 hafta sonra, işi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için 8 hafta sonra feshedilmiş sayılır. İş sözleşmesini belirlenen bildirim sürelerine uymaksızın fesheden taraf, söz konusu sürenin ücretini ihbar tazminatı olarak diğer tarafa ödemek durumundadır.
▼ İHBAR TAZMİNATINDA TAVAN VAR MI?
İhbar tazminatı hesabında, kıdem tazminatında olduğu gibi bir tavan ücret söz konusu değil, brüt ücret üzerinden hesaplama yapılıyor. İhbar tazminatından gelir ve damga vergisi kesintisi oluyor.
▼ KİM İŞE İADE DAVASI AÇABİLİR?
İşe iade için 30 gün içinde arabulucuya başvurulması gerekiyor. Başvuru için işyerinde en az 30 işçi çalıştırılması ve işçinin en az 6 aylık kıdemi olması gerekiyor.
▼ BOŞTA GEÇEN SÜRE ÜCRETİ NEDİR, BRÜT ÜCRETTEN Mİ ÖDENİR?
İşe iade davasının kabulü ile çalışan ister işe başlatılsın ister başlatılmasın boşta geçen süre ücreti işveren tarafından ödeniyor. Boşta geçen sürenin ücreti işçinin iş akdinin feshinden sonraki 4 aylık dönemdeki ücretleri dikkate alınarak hesaplanıyor. İkramiye, gıda, yol, yakacak yardımı gibi haklar da dahil ediliyor.
▼ İŞE BAŞLATMAMA TAZMİNATI NEYE GÖRE BELİRLENİYOR?
En az 30 çalışanı olan işyerinde çalışanlar, işe iade davasını kazanması durumunda hem işe iade tazminatı hem de boşa geçen süre ücreti almaya hak kazanıyor. İşe başlatmama tazminatı dava tarihindeki brüt ücret esas alınarak belirleniyor. Davayı kazanan çalışanın işe başlatılmaması halinde 4-8 aylık ücrete kadar işe başlatmama tazminatı ödeniyor.
▼ İŞE İADE DAVASINI AÇAMAYANLARIN HAKLARI NELERDİR?
30 kişiden az personeli olan şirketlerin çalışanlarının ise farklı bir güvencesi bulunuyor. Bu çalışanlar işe geri dönüş davası açamıyor ancak 'kötü niyet tazminatı'ndan yararlanıyor. İşçiye ihbar tazminatının 3 katı ödeniyor.
