Günümüzde, evde çalışan kadınlar için emeklilik haklarının güçlendirilmesi ve bu kesimin sosyal güvenlikten yararlanması giderek daha fazla gündeme gelmektedir. Evde üretim yapanlar, satış yaparak gelir elde edenler ve ev işlerinde çalışanlar da artık emeklilik hakkına sahip olacak. İşte, ev kadınlarının emeklilik süreci ve bu konudaki detaylar...
EVDE ÜRETİM YAPIP SATANLAR NASIL EMEKLİ OLABİLİYOR?
Kendi adına ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanlar ile evde üretim yaparak esnaf muaflığından yararlanan kadınlar isteğe bağlı sigorta kapsamında prim ödeyerek emekli olabiliyor.
Burada prim tutarı bu yıl aylık 6 bin 400 lira 80 kuruş.
EV KADINLARINA EMEKLİ AYLIĞI YOLU NASIL AÇILIYOR?
Sigortalı bir işte çalışmayanlar aylık prim ödeme koşuluyla emekli olabiliyor. Bunun için e-Devlet üzerinden ya da 'İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi' ile ikametin bulunduğu adresteki sosyal güvenlik birimlerine başvurulması gerekiyor. Bu yıl isteğe bağlı sigortada en düşük prim 6 bin 400 lira 80 kuruş.
İSTEĞE BAĞLI HANGİ STATÜDE SAYILIYOR?
5510 sayılı Kanun'un yürürlük tarihinden önceki isteğe bağlı sigorta primleri, ödenen sosyal güvenlik kurumu kanunu kapsamında değerlendiriliyor. Bu tarihten sonra ödenen süreler de (Ekim 2008 öncesi memur olup bu tarihten sonra isteğe bağlı sigortalı olanlar hariç) Bağ- Kur kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul ediliyor. Bağ-Kur kapsamında emeklilik için en az 5 bin 400 günlük prim gerekiyor.
PRİM DESTEĞİ NE SAĞLAYACAK?
Ev kadınlarının isteğe bağlı sigorta primlerine 3'te 1 prim desteği verilmesi ile ilgili çalışma sürüyor. Destekle 6 bin 400 lira 80 kuruş olan primin 2 bin 133 lira 60 kuruşunu devlet yatıracak. Ev kadınları aylık 4 bin 267 lira 20 kuruş prim ödeyerek emekli olabilecek.
AYNI EVDE 10 GÜNDEN FAZLA ÇALIŞAN İÇİN NE KADAR ÖDENİYOR?
Ev işlerinde yardımcısı, evde bakıcısı olanlar; bu kişileri ayda 10 günden fazla çalıştırıyorsa emeklilik primini ödüyor. Ayda 10 gün iş��i çalıştıranlar en az 2 bin 500 lira kuruş, 30 gün işçi çalıştıranlar da 7 bin 500 lira 94 kuruş sigorta primi yatırıyor. Ancak, primlerini düzenli ödeyenlere 5 puanlık indirim uygulanıyor. Böylece 10 gün için 2 bin 166 lira 94 kuruş, 30 gün için 6 bin 500 lira 81 kuruş prim ödemek mümkün oluyor. Aynı evde 10 günden fazla çalışanlar da eksik primlerini tamamlayabiliyor.
EMEKLİLİK ŞARTLARI DEĞİŞECEK Mİ?
Bağ-Kur'luların prim gün şartının 9 binden 7 bin 200'e çekilmesine yönelik çalışma sürüyor. Ancak bu düzenleme özellikle küçük esnaf için bekleniyor. Emeklilik yaşının kadınlarda çocuk sayısına göre esnetilmesine yönelik bir düzenleme de gündemde. Burada ağır işlerde uygulanan yıpranma payı sistemine benzer bir model bekleniyor. Bu model ile hem prim hem yaş desteği sağlanabilecek.
EMEKLİ SANDIĞI KAPSAMINDA İSTEĞE BAĞLI SİGORTALI OLMAK İÇİN HANGİ ŞARTLAR ARANIYOR?
657 sayılı Kanun ve diğer personel kanunları kapsamında en az 10 yıl çalışmış olmaları, memuriyet görevinden kendi isteğiyle istifa etmeleri, görevden ayrıldıktan sonra 6 ay geçmeden SSK, Bağ-Kur kapsamında çalışmaya başlayanların ise zorunlu sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren 6 ay içinde SGK'ya yazılı başvurması gerekiyor.
EVDE TEMİZLİK, BAKICILIK YAPANLAR NASIL EMEKLİ OLUYOR?
Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az süreyle çalıştırılanlar için iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi olarak günlük 13,34 lira ödeniyor. İsteyen çalışanlar emeklilik primlerini kendisi yatırabiliyor. Bunun için aylık 6 bin 500 lira 81 kuruş ödenmesi gerekiyor. Ev hizmetinde çalışan kişinin uzun vade ve genel sağlık sigortası primi ödemesi için çalıştıran kişi tarafından 1 gün iş kazası primi bildirilmesi yeterli. Sigortalılar uzun vade ve genel sağlık sigortası primini takip eden ayın sonuna kadar ödeyebiliyor. Eksik günlerini 30 güne tamamlayanların primleri 4A (SSK) kapsamında sayılıyor.