Türkiye FATF'ın oluşturduğu 'gri liste'den resmen çıktı. Konuya ilişkin açıklama yapan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, "Başardık" ifadelerini kullandı. Kararla birlikte Türkiye'ye yabancı yatırımın girmesi kolaylaşacak.
Türkiye FATF'ın oluşturduğu 'gri liste'den resmen çıktı. Konuya ilişkin açıklama yapan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, "Başardık" ifadelerini kullandı. Kararla birlikte Türkiye'ye yabancı yatırımın girmesi kolaylaşacak.
MOODY'S'TEN TÜRKİYE AÇIKLAMASI: YABANCI YATIRIMLARI ARTIRACAK
Moody's Sektör Uygulama Lideri Mohamed Daoud, Türkiye'nin Mali Eylem Görev Gücü (FATF) gri listesinden çıkarılmasına ilişkin, "Bu gelişmenin Türkiye'nin itibarını uluslararası alanda artırması, yabancı yatırımları ve Avrupa ve ABD kurumlarıyla ilişkileri potansiyel olarak güçlendirmesi bekleniyor." açıklamasını yaptı.
Moody's, Türkiye'nin FATF gri listesinden çıkarılmasına ilişkin paylaştığı notta, Daoud'un değerlendirmelerine yer verdi. Daoud, Türkiye'nin FATF gri listesinden çıkarılmasının hükümet ve çeşitli ekonomik sektörlerin kara para aklama ve terörün finansmanıyla mücadelelerini güçlendirmede kaydettikleri önemli ilerlemenin göstergesi olduğunu belirtti.
Daoud, "Bu gelişmenin Türkiye'nin itibarını uluslararası alanda artırması, yabancı yatırımları ve Avrupa ve ABD kurumlarıyla ilişkileri potansiyel olarak güçlendirmesi bekleniyor." ifadesini kullandı.
ABD BASINI SONUÇLARINI YAZDI
Verilen bu kararın ardından ABD merkezli Bloomberg, Türkiye açısından olumlu gelişmelerin yaşanacağını belirtti.
Yabancı sermayenin Türkiye'ye giriş yapacağının belirtildiği haberde, "Türkiye, kara para aklamayla mücadele gözlemcisinin gri listesinden çıkarıldı; bu, ülkenin yabancı sermayeyi çekme çabalarını artıracak bir hamle. Bloomberg Intelligence'a göre sermaye akışının hızlanması, Türk ekonomisinin dış kırılganlıklarının azaltılmasına, liranın desteklenmesine ve yüksek enflasyonla mücadeleye yardımcı olacak." ifadelerine yer verildi.
ABD basınında yer alan haberde, "Geçtiğimiz yıl yapılan genel seçimlerden bu yana Türkiye, ortodoks ekonomi politikalarını yeniden uygulamaya koymak ve kendisini olumlu bir yatırım hedefi olarak konumlandırmak için çabalıyor. Gri listeden" çıkarılma, sermayenin 1,1 trilyon dolarlık ekonomisine çekilmesine yardımcı olabilir. Uluslararası Para Fonu'nun 2021 tarihli bir raporu, gri listedeki ülkelerin "sermaye girişlerinde büyük ve istatistiksel olarak anlamlı bir azalma" yaşadığını ortaya koydu." denildi.
KARA PARA İLE MÜCADELE
Türkiye'nin terörizmin finansmanı ve kara paranın aklanmasıyla mücadele amacıyla yürüttüğü çalışmalar meyvesini verirken Mali Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından "gri liste"den çıkarılmasının bankacılıktan enerjiye, inşaattan imalata kadar pek çok sektöre olumlu etkide bulunması bekleniyor.
FATF'ın yapısı, gri liste uygulaması ve Türkiye'nin bu listeden çıkarılmasının muhtemel etkilerini derledi.
Türkiye'nin özellikle terörizmin finansmanı ve kara paranın aklanmasına karşı yürüttüğü mücadeledeki başarısının da tescili olarak görülen sürece ilişkin soru ve cevaplar şöyle:
1- FATF nedir?
FATF, 1989 yılında ABD, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve Kanada'dan oluşan G-7 ülkelerinin Paris'teki toplantısında hükümetler arası bir organizasyon olarak kuruldu. Bu yapının görev süresi kuruluşundan itibaren periyodik olarak uzatılırken Nisan 2019'da alınan kararla süresiz hale getirildi. Kuruluşun karar merci olan Genel Kurul yılda 3 kez toplanıyor. FATF Başkanı, Genel Kurul tarafından FATF üyeleri arasından 2 yıl için atanıyor.
2- Kuruluşa hangi ülkeler üye?
FATF'ın 37 ülke ve 2 bölgesel kuruluş olmak üzere 39 üyesi bulunuyor. Kuruluşun üyeleri arasında ABD, Almanya, Avusturya, Avustralya, Arjantin, Belçika, Birleşik Krallık, Brezilya, Çin, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Güney Afrika, Hindistan, Hollanda, Hong Kong, İtalya, İrlanda, İsrail, İspanya, İsveç, İsviçre, İzlanda, Kanada, Güney Kore, Lüksemburg, Malezya, Meksika, Norveç, Yunanistan, Japonya, Türkiye, Yeni Zelanda, Portekiz, Rusya, Singapur, Suudi Arabistan, Avrupa Komisyonu ve Körfez İşbirliği Konseyi yer alıyor.
3- FATF'ın faaliyet alanları neler?
FATF, çalışma konularında "politika belirleyici" bir rol üstleniyor. Kuruluş, kara paranın aklanması, terörizmin finansmanı ve kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanı ile mücadelede uluslararası standartları belirleyici bir kuruluş olarak faaliyet gösteriyor.
4- FATF'ta denetim sistemi nasıl işliyor?
FATF'ın bu alanda 40 tavsiyesi bulunuyor. Bunlar, ülkelerle karşılıklı değerlendirme yoluyla incelenerek takip süreçleri işletiliyor. Teknik uyum ve etkililik yönlerinden yapılan değerlendirmelerle ülkede terörizmin finansmanı suçunun unsurlarının FATF standartlarıyla uyumu kontrol ediliyor. Bu suçlarla mücadelede etkin soruşturma/kovuşturma yapılıp yapılmadığı, suç gelirlerinin takip edilip edilmediği, yabancı ülkelerle etkin bir adli işbirliği yürütülüp yürütülmediği gibi hususlar inceleniyor. FATF, denetimleri kapsamında sadece terörizmin finansmanı suçunu değil, aklama suçu ve kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanı konularında da getirdiği standartlarla ülkelerin uyumunu değerlendiriyor. Kuruluşun 40 tavsiyesi arasında uluslararası işbirliğinden yetkili makamların yetki ve sorumluluklarına, önleyici tedbirlerden kara para aklama ve müsadereye kadar geniş çaplı başlıklar yer alıyor.
5- Gri liste nedir?
Gri liste, FATF tarafından kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla mücadelede yetersiz kalan ülkeleri belirlemek amacıyla oluşturulan bir liste niteliği taşıyor. Kuruluş, ülkelerle bu alandaki eksikliklerin giderilmesi için çalışmalar yapıyor.
6- Türkiye için gri liste süreci nasıl işledi?
FATF'a 24 Eylül 1991'de üye olan Türkiye, bugüne kadar başlangıç tarihleri 1994, 1998 ve 2006 yılları olan 3 FATF değerlendirmesinden geçti. Dördüncü değerlendirme 2018'de başladı ve 2019'da tamamlandı. Söz konusu karşılıklı değerlendirme raporu ve sonrasında hazırlanan izleme dönemi sonrası raporla birlikte Türkiye, Ekim 2021'de "artırılmış izlemeye tabi ülkeler"in yer aldığı "gri liste"ye dahil edildi.
7- Türkiye, listeden çıkmak için neler yaptı?
Karşılıklı değerlendirme sürecinden bu yana Hazine ve Maliye, Adalet ve İçişleri bakanlıkları, Türkiye'nin, FATF "gri listesinden" çıkarılmasına yönelik çok yoğun bir çalışma sergiledi. 40 tavsiyedeki hususlar birer birer yerine getirildi. Türk Ceza Kanunu'ndan Terörle Mücadele Kanunu'na Ceza Muhakemesi Kanunu'ndan Türk Ticaret Kanunu'na, Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun'dan Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun'a kadar mevzuatta düzenlemeler yapıldı. FATF, Ekim 2021'de yayımladığı duyurunun Türkiye ile ilgili bölümünde 7 hususa vurgu yaparken Haziran 2023 Genel Kurulu sonrasında bu hususların sayısı 2'ye düştü. Söz konusu eksiklikle ilgili çalışmalar için kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla mücadelede görevli ihtisas mahkemelerinin ve savcılıklarının belirlenmesinin ardından özel soruşturma büroları kuruldu. MASAK yeniden yapılandırılırken tüzel kişiler için risk analizi çalışması tamamlanarak, suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanında etkinliğin artırılmasına ilişkin Ulusal Strateji Belgesi yürürlüğe konuldu. Son olarak kripto varlıklarla ilgili düzenleme de Singapur'daki toplantı öncesi TBMM'de kabul edildi ve bu varlıklar konusunda Sermaye Piyasası Kuruluna çeşitli yetkiler verildi. Böylece Türkiye, 40 tavsiyenin tamamını yerine getirmiş oldu.
8- Hangi ülkeler gri listede yer alıyor?
FATF'ın Singapur'daki Genel Kurulu'nda yapılan değerlendirmeler sonucu Monako ve Venezuela kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla mücadele konusunda "eksiklikleri olduğu" gerekçesiyle gri listeye alındı. Bu iki ülkenin yanı sıra Bulgaristan, Burkina Faso, Kamerun, Hırvatistan, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Haiti, Mali, Mozambik, Nijerya, Filipinler, Senegal, Güney Afrika, Güney Sudan, Tanzanya ve Vietnam FATF'in artırılmış izleme sürecinde kalmaya devam etti.
9- Gri listeden çıkmanın faydaları neler?
Türkiye'nin gri listeden çıkmasının finansal sistemine olan güveni daha da güçlendirmesi, bankacılıktan reel sektöre kadar pek çok alanda olumlu yansımalarının görülmesi bekleniyor. Bu sayede bankaların uluslararası finansal ilişkilerinin güçlenmesi ve kredi notlarının artması öngörülüyor. Böylece bankaların daha düşük maliyetle fonlama sağlayabileceği ve uluslararası piyasalardan daha fazla kaynak bulabileceği değerlendiriliyor. Enerjiden inşaat ve altyapıya, turizmden sanayi ve imalata, gayrimenkulden diğer sektörlere kadar kararın uluslararası alanda olumlu etkilerinin hissedilmesi bekleniyor.
10- Bundan sonra neler olacak?
Türkiye'nin gri listeden çıkışının özellikle uluslararası ekonomik ilişkilerde olumlu yansımalarının olması bekleniyor. Ülkenin finansal sistemine güvenin artmasına paralel olarak uygulanan ekonomik program hedeflerine ulaşılmasının kolaylaşması öngörülüyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, "Türkiye, terörizmin finansmanı ve kara paranın aklanmasıyla mücadelesini bundan sonra da uluslararası standartlarla tam uyum içinde kararlılıkla yürütecektir" mesajı verirken MASAK ve diğer kurumların idari ve teknik kapasitesinin daha da güçlendirileceğini, gerektiğinde yasal ve idari düzenlemelerin hayata geçirileceğini vurgulamıştı. Ayrıca, kararın Türkiye'ye uluslararası kaynak girişini hızlandırıcı etkide bulunması ve borçlanma maliyetleri üzerinde de pozitif etki yaratacağı tahmin ediliyor. Türk lirası varlıklara ilginin artması da beklentiler arasında yer alıyor.
YENİ FIRSAT KAPILARI ARALANACAK
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, Türkiye'nin, Mali Eylem Görev Gücünün (FATF) gri listesinden çıkarılmasıyla, ihracatçılar ve iş dünyası için yeni fırsat kapılarının aralanacağını bildirdi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe
İş dünyası temsilcileri, FATF'ın Türkiye'yi gri listeden çıkarmasını değerlendirdi.
Mustafa Gültepe, yaptığı açıklamada, "Türkiye'nin gri listede yer alması, gerek uluslararası ticaretimizi gerekse finansal piyasalarımızı yıpratan sorunlardan biriydi. Listeden çıkmamız, ihracatçılarımız ve iş dünyamız için yeni fırsatların kapılarını aralayacak." ifadelerini kullandı.
Uluslararası bankaların ve finansal kurumların Türkiye'ye güveninin artacağını belirten Gültepe, şunları kaydetti:
"Dolayısıyla finansal işlemlerimizi rahatlatarak yabancı yatırımların ülkemize yönelmesini teşvik edecek. Mali Eylem Görev Gücü'nün aldığı karar ülke ekonomimiz için bir dönüm noktası. 2028 ihracat hedeflerimiz çerçevesinde yeni yatırımlara ihtiyaç duyduğumuz bu dönemde, kararın bizim için önemi büyük. Yeni yatırım fırsatları için heyecanlıyız. Kararın ülkemize ve ekonomimize hayırlı olmasını diliyorum."
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Mahmut Asmalı ise "Bilhassa yeni ekonomi yönetiminin göreve başlamasını müteakip ekonomi politikalarında daha şeffaf ve daha açık iletişimli bir döneme geçilmesi, ülke ekonomimizin uluslararası kamuoyu nezdinde güvenilirliğini gözle görünür bir şekilde artırmıştır." ifadelerini kullandı.
Türkiye'nin CSD risk priminin son 4 yılın en düşük seviyesine gerilemesinin yanı sıra kredi derecelendirme kuruluşlarının yukarı yönlü revizyonlarının söz konusu gelişmelerin en açık belirtileri olduğunu kaydeden Asmalı, şöyle devam etti:
"Bu kapsamda OECD bünyesinde faaliyet gösteren FATF'ın ülkemizi gri listeden çıkarması, Türk iş dünyası temsilcileri olarak bizleri oldukça memnun etmiştir. Bilhassa terörün finansmanı ile mücadele noktasında dünyanın sayılı ülkelerinden biri olan ülkemiz, böylece haksız bir ithamdan da kurtulmuştur. Bu vesileyle, gecikmeli de olsa hakkın yerini bulmasından MÜSİAD ve iş dünyası olarak memnuniyet duyduğumuzu ifade etmek istiyoruz."
TÜRKİYE 2,5 YILDIR ZATEN OLMAMASI GEREKEN BİR LİSTEDEYDİ
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç de konuya ilişkin yaptığı açıklamada, "Türkiye şimdi hak ettiği yerde. 2,5 yıldır zaten olmaması gereken bir listedeydi." ifadesini kullandı.
Avdagiç, "Ülkemizin FATF'ın gri listesinden çıkması, iş ve yatırım ortamımızı daha da güçlendirecek. FATF'ın yeni durum tespiti, ekonomi yönetimimizin kararlılıkla uyguladığı program ve yapısal reformlarla birleştiği zaman, küresel sermaye akışı ve iş perspektifinde yeni kapılar aralayacaktır. Ayrıca, uluslararası finans kuruluşlarının Türk şirketleriyle işlem yapma isteğine de taze bir güven getirecektir." değerlendirmesini yaptı.
Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın ise son dönemde atılan kararlı adımlar sayesinde FATF'in Türkiye'yi 3 yıl sonra gri listeden çıkardığına değinerek, bu kararla uluslararası arenada Türkiye'nin elinin güçleneceğini belirtti.
Bu kararla uluslararası yatırım fonlarının Türkiye'ye yatırım imkanının yeniden oluştuğunu kaydeden Aydın, "Ayrıca sınır ötesi işlemler ve kredi temininde bu kararında olumlu anlamda dönüşleri olacaktır. Bu da uluslararası arenada Türkiye'nin elini güçlendirecektir. Bu başarıda emeği geçen Hazine ve Maliye Bakanımız Mehmet Şimşek ve ekonomi yönetimini tebrik ediyor, istikrarlı politikalarının arzulanan ekonomik veriler elde edilene kadar sürmesi temennisinde bulunuyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel de Türkiye'nin gri listeden çıkarılmasını, gerek markaları gerekse ülke ekonomisi için çok önemli bir adım olarak değerlendirdiğini ifade etti.
FATF'ın aldığı bu kararın, Türkiye ekonomisine güveni ve uluslararası finans kuruluşlarının Türk firmalarıyla çalışma isteğini artıracağını vurgulayan Öncel, "Ülkemizin hak etmediği listeden çıkarılması markalarımızla ilgili algının güçlenmesine de mutlaka önemli katkı sunacak. Markalarımızın dünyaya sağlam adımlarla açılması ve yeni yurt dışı ortaklıklar yapabilmelerinin yolunu açan kararın hayırlı olmasını diliyorum." değerlendirmesinde bulundu.
