Ekonomide üç yıllık yol haritası çizildi. 2025-2027'yi kapsayan Orta Vadeli Program'ı (OVP) açıklayan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, "Yeni OVP döneminde uygulanacak politikalar ve reformlarla, ekonomimizin sürdürülebilir kalkınma yolunda güçlü ve dirençli yapıya kavuşmasını hedefliyoruz. Belirlenen hedefler doğrultusunda atılacak adımlar, ekonomik istikrarı ve toplumsal refahı artıracak, daha adil ve kapsayıcı bir büyüme modeli oluşturacak" dedi.
PROGRAM BAŞARIYLA ÇALIŞIYOR
Son bir yılı değerlendiren Yılmaz, "Temel makroekonomik göstergelerdeki öngörü ve hedefler önemli oranda gerçekleşmiş olup, mevcut tahminler büyük oranda geçerliliğini korumakta. Programımız başarıyla çalışmakta" diye konuştu. Yılmaz, OVP'nin temel amacının; enflasyonun tek haneye düşürülmesi, büyüme potansiyelinin dezenflasyon süreciyle uyumlu şekilde yükseltilmesi, yapısal reformlarla verimliliğe dayalı yatırım, istihdam, üretim ve ihracatın artırılması, sağlanacak refah artışıyla gelirin tüm kesimlere adil dağıtılması olduğunu kaydetti.
SEKİZ REFORM ALANI VAR
Yılmaz, reform alanlarını; "Makroekonomik ve Finansal İstikrarın Kalıcı Hale Getirilmesi, Kamu Mali Reformlarının Hayata Geçirilmesi, Ar-Ge ve Yenilikçilik Kapasitesinin Geliştirilmesi, Yeşil ve Dijital Ekonomiye Geçişe Yönelik Teknolojik Dönüşümün Sağlanması, Beşeri Sermayenin Güçlendirilmesi, İşgücü Piyasasının Etkinleştirilmesi, İş ve Yatırım Ortamının İyileştirilmesine Devam Edilmesi ve Ekonomide Kayıt Dışılığın Azaltılması" olarak açıkladı. Yılmaz, şunları söyledi:
JEOPOLİTİK ETKİ: 2024'te bölgemizde artan jeopolitik gerilimlerin de etkisiyle, büyüme oranının yüzde 3.5 oranında gerçekleşmesi beklenmekte. Önceki OVP'ye göre yüzde 0.5'lik bir aşağı yönlü revizyon söz konusu. 2025'te büyüme oranının yüzde 4 seviyesine ulaşması hedeflenmekte. 2026 ve 2027'de ise sırasıyla yüzde 4.5 ve 5 seviyelerine çıkması planlanmakta. Bu büyüme patikası, enflasyonist baskı oluşturmadan, sürdürülebilir ekonomik kalkınmayı hedefleyen bir yaklaşımla oluşturulmuş olup dezenflasyon süreciyle uyumludur.
83.1 TRİLYONLUK GSYH: 2023'te GSYH cari fiyatlarla 26.5 trilyon TL seviyesindeyken, 2024'te bu rakamın 44.2 trilyon TL'ye çıkması beklenmekte. Dolar cinsinden bakıldığında, milli gelir 2024 sonunda 1 trilyon 331 milyar dolar ve kişi başına gelir ise 15 bin 551 dolar olarak bekleniyor. 2027'de GSYH'nın 83.1 trilyon TL'ye ulaşması öngörülüyor. Dolar cinsinden bakıldığında GSYH'nın 1.8 trilyon dolara yükselmesi hedeflenmekte. Kişi başına düşen gelirin 2023'te 13 bin 243 dolar seviyesindeyken, 2027 sonunda 20 bin 420 dolara ulaşması planlanmakta.
İŞSİZLİK AZALACAK: 2024 yılı için işsizlik oranının yüzde 10.3 olan geçen yılki tahminin oldukça altına, yüzde 9.3 seviyesine gerilemesi beklenmekte. 2025. 2026 ve 2027 yıllarında sırasıyla yüzde 9.6, 9.2 ve 8.8 seviyelerine gerilemesi beklenmekte. OVP dönemi boyunca toplamda 2.3 milyon ilave istihdam oluşturulması hedeflenmekte.
2026'DA TEK HANE: Programın en temel amacı fiyat istikrarını sağlamak. 2023'te enflasyon oranı yüzde 64.8 oldu. Sıkı para ve maliye politikalarıyla 2024 için yüzde 41.5'e gerileyerek, enflasyonla mücadelede önemli mesafe kat edilmesi bekleniyor. 2025'te yüzde 17.5, 2026'da ise yüzde 9.7 ile tek haneli seviyelere gerilemesi ve 2027'de yüzde 7'ye inmesi öngörülmekte.
CARİ AÇIKTA RADİKAL DÜŞÜŞ: 2023'te cari açık 45 milyar dolar olarak kaydedilmişti. 2024'te 22 milyar, 2027 yılında 22.6 milyar dolara gerilemesi beklenmekte. Milli gelire oran olarak ise cari işlemler açığının 2023'te yüzde 4 iken, 2027'de yüzde 1.3 seviyesine kadar gerileyeceği öngörülmekte.
İHRACAT VE İTHALAT: Program dönemi boyunca, ihracatın kademeli olarak artarak 2027 sonunda 319.6 milyar dolara ulaşması, ithalatın 417.5 milyar dolara olması öngörülmekte.
MALİ DİSİPLİN: AK Parti hükümetlerinin başarılarından biri mali disiplini tesis etmesi oldu. 2003- 2023 arasında bütçe açığının milli gelire oranının ortalaması yüzde 2.6 oldu. Program sonunda bütçe açığının milli gelire oranının uzun dönem ortalamasının altına, yüzde 2.5'e gerilemesi hedeflenmekte.
GÜVENİMİZ TAMDIR
Başkan Erdoğan, "Bir yandan enflasyonla kararlı bir şekilde mücadele ederken, diğer yandan yatırımı, üretimi, istihdamı, ihracatı ve büyümeyi önceleyen; tarımı, sanayiyi, yüksek teknolojiyi, turizmi ve birçok farklı sektörü güçlendirecek olan OVP'ye güvenimiz ve desteğimiz tamdır" dedi.
TÜRKİYE'NİN ÖNÜ AÇIK
Mehmet Şimşek, kısa vadede temel önceliklerinin dezenflasyon ve fiyat istikrarı olduğuna işaret ederek, fiyat istikrarı olmadan sürdürülebilir yüksek büyümenin sağlanamayacağını belirtti. Türkiye'nin önünün açık olduğunu söyleyen Şimşek, "Vergide adaleti sağlamaya yönelik, özellikle bazı istisnaların, indirimli oranların gözden geçirilmesi hususunda çalışmalarımıza sürekli devam edeceğiz. Rantın vergilendirilmesi hususunda çalışmalarımıza devam edeceğiz. Vergide adaleti sağlamak için en önemli konu kayıt dışılıkla mücadele. Programın esaslarından bir tanesi de kayıt dışılıkla mücadeledir" diye konuştu.
OVP İLE MB'NİN DURUŞU UYUMLU
Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan da OVP'deki makro çerçeve ile bankanın duruşunun uyumlu olduğunu belirterek, "Program ile bütçe açığında ciddi bir gerileme öngörülüyor. Geçen yıl milli gelire oran olarak yüzde 5.2 olan bütçe açığının bu yıl yüzde 4.9, önümüzdeki yıl yüzde 3.1 ve daha sonra da yüzde 3'ün altına inmesi bekleniyor" dedi.
İHRACATTA YENİ PAZARLAR BULACAĞIZ
Ticaret Bakan Ömer Bolat, 2023 gerçekleşmelerinin OVP hedeflerini büyük ölçüde tutturduğunu, 2024 tahminlerinin de gerçekleştiğini vurgulayarak, "Ekonomideki hedefler ve gerçekleşmeler, doğru yolda ilerlediğimizi gösteriyor" dedi. Katma değerli ihracatı ve e-ihracatı büyütmek için bu alanlardaki destekleri artıracaklarını belirten Bolat, ticaret diplomasisiyle yeni pazarlar bulacakların dile getirdi.
İSTİHDAM İÇİN ÇAĞRI
Çalışma Bakanı Vedat Işıkhan İşgücü Uyum Programları'na vurgu yaparak, 900 bin civarında istihdam hedefinin olacağına dikkat çekti. "İstihdama katılmak isteyenleri bu programımıza davet ediyoruz" dedi.
TEŞVİK SİSTEMİ DEĞİŞECEK
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, teşvik sisteminde kapsamlı değişiklik hazırlığı içinde olduklarını belirtti, "Verimliliği artırıcı yaklaşımları esas alacağız" diye konuştu.
ENERJİDE HEDEF BÜYÜDÜ
Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar, "Bu yıl ve 2025'te hedef ham petrol üretimimizi günlük 200 bin varile, doğal gazdaki üretimimizi 2025'te yüzde 50 artırarak günlük 10 milyon metreküpe, 2026'da yüzde 200'lük artışla bugünkü üretime göre günlük 20 milyon metreküpe ulaştırmak" dedi.
ÜRETİM ARTIRILACAK
Tarım Bakanı İbrahim Yumaklı, 2025'te sulama bütçesine ayrılan rakamın artış oranı yüzde 83. Dolayısıyla OVP'de bahsedilen tarımsal üretimin artırılması konusundaki kararlılığı da buradan görmek mümkün" diye konuştu.