Türkiye'de hanehalkı borcunun GSYH'ye oranı yaklaşık yüzde 11.5 seviyesindedir. Borçluluk oranımızın G20 ülkelerindeki seviyelerin belirgin biçimde aşağısında olması, finansal istikrar açısından oldukça kıymetli bir durum.
Bu eğilimi korumak için borçluluk oranındaki gelişmeleri çok dikkatli yönetilmesi gerekiyor.
Bireysel kredi kartı borçları, bu olumlu tabloyu tehdit edebilecek bir unsur. Zira bireysel kredi kartlarındaki artış hızı, son dönemde yükseldi.
Hanehalkının toplam borcunun yüzde 44'ü bireysel kredi kartlarından geliyor. Beş yıl önce bu oran yüzde 20'nin altındaydı.
Yüksek enflasyon ile birlikte insanlar, kredi kartlarına daha fazla yüklendiler. Kredi kartları üzerinden borçlanma tüketimi daha da teşvik etti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ekonomistlerinin yaptığı bir araştırma, kredi kartlarının borç bakiyesini kredilendirme davranışının yüksek bakiyeye sahip kişilerde daha yaygın olduğunu gösteriyor.
Düşük bakiyeye sahip bireyler ise asgari ödemeyi yapmakta bile zorlanarak ayrı bir borç girdabına sürükleniyorlar. Bu eğilimler sadece finansal istikrarı tehdit etmekle kalmıyor, enflasyonla mücadeleyi de zorlaştırıyor.
EŞ GÜDÜMLÜ HAMLELER
TCMB ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bu hafta kredi kartlarına yönelik eş güdümlü hamleler gerçekleştirdiler. TCMB, kredi kartının dönem borcuna göre kredi kartı azami akdi faiz oranlarında farklılaşmaya gitti. Sabah'tan Nurullah Gür'ün haberine göre, BDDK ise dönem borcu seviyesine göre kredi kartlarında asgari ödeme oranlarını farklılaştırdı. Bu hamleler, yüksek gelirli ve limitli bireylerin kredi kartı borç artış oranlarını kontrol altında tutmayı amaçlıyor.
BDDK ayrıca kredi kartlarının asgari ödemesini geciktirenler için bir borç yapılandırma programı açıkladı. Bu karar, halihazırda kredi kartı borçlarını ödemekte zorlanan bireylerin sıkılaştırıcı yöndeki adımlardan daha az etkilemesini ve borçlarını zamana yaymasını amaçlıyor.
60 aya kadar gerçekleştirilebilecek bu yapılandırmada her aya düşecek taksit miktarı, ilgili ayın asgari ödeme tutarına eklenerek tahsil edilecek. Yapılandırma imkânının yeni borçları tetiklememesi için ise yapılandırılan borcun en az yarısı ödenmeden kredi kartında yeni bir limit artışına izin verilmeyecek.
BORÇ YAPILANDIRMASI KİMLERİ KAPSIYOR?
Kredi kartı borcunun asgari tutarını ödememiş olanlar ile kredi borcunu en az 30 gün geciktirmiş olanlar yapılandırmaya başvurabilecek.
HANGİ TARİH BAZ ALINACAK?
Burada asgari ödeme tutarı ve kredi borcunu 30 gün ödemeyenler için tarih olarak kararın yayımlandığı 27 Eylül 2024 tarihi baz alınacak. Bu tarihten önceki ödenmemiş dönemler dikkate alınacak.
BAŞVURU NEREYE YAPILACAK?
Borçlular başvurularını kullandıkları kredi kartının ait olduğu bankaya veya kredilerini aldıkları bankaya başvuru yapacaklar.
YAPILANDIRMA NASIL OLACAK?
Borçlular başvurularını yaparken istedikleri vade seçeneğini de belirtecekler. Burada borçlu isterse vadeyi 60 aya (5 yıl) yayabilecek. Böylece borç uzun süre içinde küçük taksitlerle ödenecek.
HANGİ FAİZ ORANI UYGULANACAK?
BDDK açıklamasında uygulanacak faiz oranı olarak en fazla yüzde 3.11 olarak belirtildi. Bu oran şu anda hem kredi kullanımlarında hem de kredi kartı ödemelerinde uygulanan faizlerden daha düşük oran olarak belirlendi. Bankalar isterlerse bu orandan daha düşük oranlarda da yapılandırma yapabilecek.