Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'ten enflasyon açıklaması | Tütün ve akaryakıt ÖTV'si...

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Şanlıurfa'da GAP Eylem Planı Bilgilendirme ve İstişare Toplantısı ve Ekonomi Koordinasyon Kurulu'nun (EKK), ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.

"ENFLASYON 4 SEBEPTEN DOLAYI DÜŞMEYE DEVAM EDECEK"

İşte Şimşek'in ekonomide yeni döneme ilişkin açıklamaları:

"Bana yöneltilen sorularla ilgili olarak birkaç hususu belirteyim. Bir kere her şeyden önce enflasyonu düşürmede kararlıyız, enflasyon düşüyor. 2022 yılı sonunda yüzde 64 civarıydı, 2023'te yüzde 65 civarı, muhtemelen yılı yüzde 44-45 aralığında kapatacağız diye Merkez Bankamızın bir tahmini var, dolayısıyla enflasyon düşüyor, 2025 yılında da enflasyon 4 sebepten dolayı düşmeye devam edecek.

Birincisi, tabi ki para politikası gecikmeli etkide buluyor, para politikasının dezenflasyonist sürece katkı vermesi bundan sonraki süreçte de devam edecek, gecikmeli etki 18 ay boyunca söz konusu olacak.

Takvim Foto Arşiv

İkinci olarak, 2025 yılında biz bütçe açığını yaklaşık yüzde 5 civarından yüzde 3 civarına düşürmeyi hedefliyoruz, dolayısıyla bütçe açığındaki azalmanın dezenflasyonist etkisi de çok net bir şekilde görülecek.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek (AA)

Üçüncü olarak, tabi yönetilen yönlendirilen fiyatlar konusunda da aslında maksimum hassasiyeti gösteriyoruz. Örneğin 2024 yılında doğal gaz, elektrik fiyat artışları yüzde 38 civarı oldu, yani Merkez Bankası'nın orijinal hedefine paralel gitti, 2025'te de benzer yaklaşım içinde olacağız. Burada önemli olan birkaç faktör var, yani elektrik ve doğal gazı bir kenara bırakacak olursak, akaryakıt ÖTV'si ve tütün ürünlerinin ÖTV'si, bu iki konuda da enflasyon hedefini tehlikeye atmayacak bir yaklaşım içerisinde olacağız. Zaten yurt içi ÜFE kadar, daha doğrusu son 6 aylık yurt içi ÜFE oranında normal şartlar altında ÖTV'de bir artış söz konusu olacakken, ki bu oran oldukça düşük, yani enflasyon yılsonu açıklanmadığı için tam bir rakam vermem doğru olmaz, ama göreceksiniz ki 2025 enflasyonu tehlikeye atmayacak şekilde olacak.

Takvim Foto Arşiv

AKARYAKIT VE TÜTÜN ÜRÜNLERİ

Burada belki akaryakıtta bir değerlendirmeye gidebiliriz, yani sınırlama anlamında, yeniden değerleme oranıyla artan diğer birçok harç ve ücret zaten enflasyon sepetinde yok, çünkü pasaport sürekli aldığınız bir şey değil, kimlik sürekli aldığınız bir şey değil, onlar o nedenle hane halkının ihtiyaca binaen dönemsel olarak aldığı hizmetler karşılığında verilen hizmetler. Dolayısıyla burada önümüzde enerji fiyat ayarlamaları çok kritik. Yönetilen yönlendirilen fiyatlarda, akaryakıt ÖTV'si önemli, bir de tütün ürünlerindeki ÖTV, diğerlerinin enflasyon üzerindeki etkisi olmadığı veya çok sınırlı olduğu için onları ayrı bir çerçevede değerlendiriyoruz. Bütçede gelir ayağı perspektifiyle bakıyoruz, ama diğer yönetilen yönlendirilen fiyatlarda Merkez Bankası'nın 2025 hedefini ciddi bir şekilde dikkate alacağız.

Tabi bir de esas sorulan soru şuydu: Reformlar. Burada aslıda kastedilen arz yönlü dezenflasyon politikası. Orada az önce değerli bakanlarımız da değindiler, bizim önceliğimiz tabi ki gıda arzını artırmak, o nedenle de Tarım Bakanlığımızın sulama, toplulaştırma, gıda lojistiği, gıda ihtisas bölgelerinin kurulması gibi hususlarda biz çok güçlü bir şekilde destek vermeye devam edeceğiz. Yani bütçede gıda arzını önceliklendireceğiz, bu arz yönlü dezenflasyon için önemli bir adım.

Takvim Foto Arşiv

SOSYAL KONUT

İkinci olarak, tabi sosyal konut, çünkü kiralar şu anda önemli bir tabi ki husus ve sosyal konut arzının artırılması da yine bizim arz yönlü politikaların önemli bir birleşeni.

Enerjide dönüşüm tabi ki değinildi, o da çok kritik, çünkü cari açık üzerinden dolaylı olarak dezenflasyonu destekleyecek. Son 21 yıla baktığınız zaman, Türkiye'nin enerji ithalatı Türkiye'nin cari açığının 1,5 katı, yani 948 milyar dolar, dolayısıyla burada Enerji Bakanlığımızın yaptığı güzel çalışmalar sayesinde enerjide dışa bağımlılık azaldıkça cari açık üzerinden, kur üzerinden enflasyonist baskılar da daha yönetilebilir olacak. Yani hem gıda arzı, hem enerji arzı, hem sosyal konut arzı, dolayısıyla bütün bunlar etkili olacak. Yine Sanayi Teknoloji Bakanlığımızın aldığı çok önemli inisiyatifler var, özellikle üretimin artırılmasına yönelik, yatırımların artırılmasına yönelik, cari açığın azaltılmasına yönelik, bütün bunlar asında orta-uzun vade dezenflasyonu destekliyor, o nedenle zaten YTAK üzerinden bu alanlar destekleniyor.

Ama en kritik alanlardan bir tanesi tabi ki hiçbir sektörde bir konsantrasyona izin vermemek, yani halk diliyle tekelleşmeye sektörel veya ürün bazında izin verilmemesi. Burada en kritik konu, bütün ürünlerde, sektörlerde piyasaya girişin-çıkışın kolaylaştırılması, küresel entegrasyonun güçlü bir şekilde devam ettirilmesi. Çünkü rekabetin olduğu ortamda verimlilik vardır, inovasyon vardır, o da tabi ki dezenflasyonisttir. O nedenle Avrupa Birliği'yle Gümrük Birliği'nin güncellenmesi değerlidir, oraya özellikle tarımın, işte hizmetlerin, kamu alımlarının eklenmesi önemlidir. Kamu alımları demişken, kamu ihale reformu da bu bağlamda önemli bir reformdur. Dolayısıyla biz küresel entegrasyonu da aslında bir anlamda dezenflasyonist sürecin bir parçası olarak görüyoruz.

Bütün bu çerçevede baktığımız zaman, az önce de söyledim, para politikasının gecikmeli etkisi, özellikle maliye politikasındaki 2025'e ilişkin öngörülerimiz, yönetilen, yönlendirilen fiyatlar ve yapısal dönüşüm, yapısal reformlar dezenflasyonu kalıcı olarak destekleyecek, dolayısıyla bizim o konuda bir tereddüdümüz yok.

Takvim Foto Arşiv

KKM'DEN ÇIKIŞ

Merkez Bankası, dezenflasyon için para politikasında gerekli çerçeveyi arkadaşlar oluşturdular ve bu çerçeve güçlü bir şekilde tabi ki devam edecek. KKM konusuna gelince, bizim için tabi ki bir hedef, ama biz daha önce de söyledik, piyasalarda herhangi bir oynaklığa, herhangi bir, yani piyasaları tabiri caizse bozmadan çıkış süreci devam edecek. Şu ana kadar bu süreç çok iyi yönetildi, yani geçen sene Ağustos ayında 144 milyar dolarla zirveye çıkan KKM bakiyesi şu anda 30-35 milyar dolar aralığına inmiş durumda, bunun yaklaşık 3'te biri tüzel kişilere ait, geriye kalanı şahıslara ait mevduatlardan oluşuyor. Biz zaten tüzel kişilerin Kurumlar Vergisi istisnasını kaldırmıştık, daha az cazip hale getirdik. Bireylere ilişkin de stopaj getirdik, dolayısıyla önümüzdeki dönemde KKM'yi daha da az cazip hale getirecek adımları atmaya devam edeceğiz. Nitekim Merkez Bankamız zaten yakın dönemde bir-iki düzenleme yaptı o çerçevede.

ESNAF KREDİLERİ

Onun dışında kredilere ilişkin bir soru vardı. Tabi biz tarım, ihracat, yatırım, esnaf gibi alanlarda bir kredi sınırlamamız yok, hatta bu alanlarda bizim bütçe üzerinden faiz sübvansiyonumuz var. Dolayısıyla bakın ihracatta reeskont kredisi veriyoruz, böyle az bir rakam falan da değil, son 1 yıl içerisinde 531 milyar liralık reeskont kredisinden bahsediyoruz. Oradaki diğer destekler ve kalemleri de hesaba kattığımızda ilave 150-160 milyar lira daha söz konusu.

ÇİFTÇİYE 160 MİLYAR TL DESTEK

Yine çiftçimize gelecek sene için faiz sübvansiyonu olarak 160 milyar lira destek vereceğiz, benzer şekilde esnafımıza, yani esnaflarımızın kullandığı kredilerin faizinin yüzde 50'sini devlet olarak karşılamaya devam edeceğiz.

Dolayısıyla gördüğünüz gibi tarımda, ihracatta, esnaf kredilerinde zaten biz sübvansiyon sağlıyoruz. Yatırımlarda da YTAK üzerinden, bir de verilen teşviklerdeki faiz desteği üzerinden yatırımlara da ciddi bir faiz desteğimiz var, yeni teşvik sistemiyle de bu çok daha net bir şekilde ortaya konulacak. Ama biz tüketici kredilerini sübvanse etmiyoruz, etmeyeceğiz.

Enflasyon düşüyor, dolayısıyla önümüzdeki dönemde muhtemelen finansmana erişim bütün kesimler için daha da iyileşecek, koşullar daha elverişli hale gelecek. Nitekim küresel koşullar da daha destekleyici hale geliyor. Anladığım kadarıyla bana gelen sorular bunlardı."

Takvim Foto Arşiv

DENETİMLER ARTTI

Enflasyonla mücadele hakkında bir açıklama da Ticaret Bakanı Ömer Bolat'tan geldi. Bolat, asgari ücret zammıyla birlikte ürünlere yapılan zamma ilişkin denetimlerin yapıldığını ifade ederek, "En son Salı gecesi artırılan asgari ücretin yüzde 30 artırılması kararıyla birlikte biz daha önce Asgari Ücret Tespit Komisyonu çalışmaları başlamadan önce kamuoyundaki yoğun denetimlerimizi artırdık ve uyardık satıcıları, çünkü fiyatlama davranışı yüksek enflasyonist süreçte bozulduğu her bahane, her sebep fiyat artırmak için acımasızca ve ahlaksızca kullanılabiliyor" dedi.

İşte Bolat'ın açıklaması:

Gerek Tarım ve Orman Bakanlığımızın ekipleriyle, gerekse Hazine ve Maliye Bakanlığımız ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığımız kurmalarıyla sürekli koordinasyon içindeyiz. Özelikle tekelci uygulamalar ya da fahiş fiyat için tamahkarca eylemler, uygulamalar içinde olanlara karşı kanunların bizlere, bakanlıklara verdiği bütün yetkileri sonuna kadar kullanmakta kararlıyız.
Bu enflasyon yüzde 77'ydi Mayıs ayında, Aralık itibarıyla yüzde 44-45'le inşallah kapatacağız, enflasyon gelecek yıl bu zamanlarda yüzde 25'lere, yüzde 20'li rakamlara düştüğü noktada bu konuları daha az konuşuyor olacağız inşallah. Ve üreticiyle tüketicinin makul şekilde alış veriş yapacağı bir süreçte bunlar geride kalacak.

En son Salı gecesi artırılan asgari ücretin yüzde 30 artırılması kararıyla birlikte biz daha önce Asgari Ücret Tespit Komisyonu çalışmaları başlamadan önce kamuoyundaki yoğun denetimlerimizi artırdık ve uyardık satıcıları, çünkü fiyatlama davranışı yüksek enflasyonist süreçte bozulduğu her bahane, her sebep fiyat artırmak için acımasızca ve ahlaksızca kullanılabiliyor. Bütün bu sebepleri ortadan kaldırmak konusunda bir ekonomi programı uygulanıyor.

Takvim Foto Arşiv

Döviz piyasaları normal, girdi maliyetlerindeki artış normal, istikrarlı, döviz piyasaları istikrarlı, enerji fiyatları istikrarlı, böyle bir süreçte fiyatları artırmak için tek kullanılabilecek argüman emek maliyetlerindeki artış bahane edilebilir. Ama burada da işçilik ücretindeki artış oranını sanki bütün maliyetin artış oranı gibi yansıtarak fiyatı aynı oranda artırmaya çalışmak fahiş fiyat artışıdır, haksız fiyat artışıdır, bunlara müsaade etmeyeceğimizi müteaddit defalar söylemiştik ve denetimleri sıklaştırmıştık. Asgari ücret geçen Salı akşamı artırıldığı andan itibaren de Tarım ve Orman Bakanlığımızın denetim ekiplerini de yanımıza alarak iki bakanlık birlikte çok yoğun denetimler yaptık, onların sonucunu sizle paylaşmak konuşmamı tamamlayayım.