Devre kesici nedir, nasıl uygulanır? Borsa İstanbul'da devre kesici ne kadar, kaç dakika sürer?

Borsa İstanbul'un en önemli göstergelerinden biri olan BİST 100 endeksi 19 Mart 2025 sabahı 10.060 puan seviyesinden işlem görmeye başladı. Bu düşüş sonrasında Borsa İstanbul'un otomatik sistemleri devreye girerek işlemleri geçici olarak durdurdu. Peki devre kesici nedir, nasıl uygulanır? İşte konuya dair merak edilen açıklamalar.

takvim.com.tr takvim.com.tr
Giriş Tarihi :19 Mart 2025 , 10:11 Güncelleme Tarihi :19 Mart 2025 , 19:53
Devre kesici nedir, nasıl uygulanır? Borsa İstanbul’da devre kesici ne kadar, kaç dakika sürer?

Borsa İstanbul 100 endeksi güne yüzde 6,87 düşüşle 10.060 puandan başladı.

İşlemler başladıktan kısa bir süre sonra devre kesici uygulandı. Borsa İstanbul'dan yapılan açıklama şu şekilde:

"Saat 09:55:19 itibarıyla Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi Devreye girmiştir. Borsamız Pay Piyasasındaki tüm sıralarda, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında işlem gören pay ve pay endekslerine dayalı sözleşmelerde ve Borçlanma Araçları Piyasası Pay Repo Pazarı'nda işlemler geçici olarak durdurulmuştur.

(Takvim Foto Arşiv)(Takvim Foto Arşiv)

Pay Piyasasında sürekli işlem yöntemi uygulanan paylar, gayrimenkul yatırım fonları, girişim sermayesi yatırım fonları, gayrimenkul sertifikaları ve emtia sertifikalarında saat 10:20:00'de tek fiyat emir toplama, 10:25:00 (*)'de eşleştirme yapılacak ve 10:30:00'dan itibaren işlemlere kaldığı yerden sürekli işlem ile devam edilecektir. Pay Piyasasında tek fiyat işlem yöntemi uygulanan paylarda saat 10:20:00'de tek fiyat emir toplama yapılacak ve 10:30:00'dan itibaren seans kaldığı yerden devam edecektir. Varant, sertifika, BYF ve yeni pay alma hakkı kuponu sıralarında işlemler 10:30:00'dan itibaren kaldığı yerden sürekli işlem ile devam edecektir.

VİOP'taki Pay ve Pay Endekslerine dayalı sözleşmeler ile BAP Pay Repo Pazarı'nda işlemler saat 10:30'da yeniden başlayacaktır.

Dolar/TL, bugün saat 09.30 itibarıyla yüzde 0,2 artışla 36,7440 seviyesinden işlem görüyor. Aynı dakikalarda euro/TL yüzde 0,1 değer kazancıyla 40,1920'den ve sterlin/TL yüzde 0,1 azalışla 47,7260'tan satılıyor."

(Takvim Foto Arşiv)(Takvim Foto Arşiv)

2. KEZ DEVRE KESİCİ KULLANILDI

Borsa İstanbul'da değer kaybının yüzde 7'yi aşması sebebiyle bugün ikinci kez Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi çalışırken, işlemlerin saat 14.38'de yeniden başlayacağı bildirildi.

Borsa İstanbul'un Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi'nin devreye girmesine ilişkin yaptığı açıklama, Kamuyu Aydınlatma Platformu'nda (KAP) yayımlandı.

BIST 100 endeksinde düşüşlerin yüzde 7'yi aşmasının ardından Borsa İstanbul'dan yapılan açıklamada, "Saat 14.08.10 itibarıyla endekse bağlı devre kesicinin ikinci seviyesi tetiklenmiş ve Pay Piyasasındaki tüm işlem sıralarında, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasındaki (VİOP) Pay ve Pay Endekslerine dayalı sözleşmelerde ve Borçlanma Araçları Piyasası (BAP) Pay Senedi Repo Pazarında işlemler geçici olarak durdurulmuştur." ifadelerine yer verildi.

İşlemlerin yeniden başlamasına ilişkin Borsa İstanbul açıklamasında ise şunlar kaydedildi:

"Pay Piyasasında sürekli işlem yöntemi uygulanan paylar, gayrimenkul yatırım fonları, girişim sermayesi yatırım fonları, gayrimenkul sertifikaları ve emtia sertifikalarında saat 14.28.10'da tek fiyat emir toplama, 14.33.10'da eşleştirme yapılacak ve 14.38.10'dan itibaren işlemlere kaldığı yerden sürekli işlem ile devam edilecektir. Pay Piyasasında tek fiyat işlem yöntemi uygulanan paylarda saat 14.28.10'da tek fiyat emir toplama yapılacak ve 14.38.10'dan itibaren seans normal akışı ile devam edecektir. Varant, sertifika, BYF ve yeni pay alma hakkı kuponu sıralarında işlemler 14.38.10'dan itibaren kaldığı yerden sürekli işlem ile devam edecektir. VİOP'taki Pay ve Pay Endekslerine dayalı sözleşmeler ile BAP Pay Repo Pazarı'nda işlemler saat 14.38.10'da yeniden başlayacaktır."

DEVRE KESİCİ NEDİR?

Devre kesici, borsada alım-satımı geçici olarak durduran bir acil durum önlemini ifade eder.

Devre kesiciler; panik satışını engellemeyi amaçladığı gibi, söz konusu panik alımlar olduğunda da tetiklenebilir. S&P 500 ve BIST 100 gibi geniş piyasa endeksleri yanı sıra hisse senetleri için de yaygın olarak kullanılır.

Dünya çapındaki borsalarda, fiyatlar önceden tanımlanmış seviyelere ulaştığında borsada alım-satımı otomatik olarak durdurarak çalışan geçici önlemlerdir.

(Takvim Foto Arşiv)(Takvim Foto Arşiv)

BORSA İSTANBUL'DA DEVRE KESİCİ NASIL UYGULANIR?

Borsa İstanbul'daki en büyük 100 şirketin yer aldığı BIST100 endeksinin ilk eşik olarak belirlenen yüzde 5 ve daha fazla düşmesi halinde devre kesici uygulanır. İkinci eşikte ise yüzde 7 veya daha fazla düşmesi halinde uygulanır.

(Takvim Foto Arşiv)(Takvim Foto Arşiv)

Borsada devre kesici uygulaması otomatik olarak devreye girer, manuel bir müdahale gerektirmez.

(Takvim Foto Arşiv)(Takvim Foto Arşiv)

Otomatik Seans Durdurma Sistemi (Devre Kesiciler) kısaca; Sürekli İşlem Bölümü'nde fiyat değişiminin eşik değeri aşması durumunda işlemlerin geçici süre durdurulması ile emir toplama aşamasına alınması durumudur.