Ramazan ayı, manevi atmosferi ve bereketi ile müminleri kucaklayan bir zaman dilimidir. Bu özel ayda, oruç tutmanın yanı sıra, farklı ibadetler de ruhun arınmasına ve yücelmesine katkıda bulunur. Teravih namazı da bu manevi yükselişte önemli bir rol oynar. Teravih namazı, Ramazan ayına özgü, geceleyin kılınan bir namazdır. "Rahatlatmak" anlamına gelen teravih, farz namazlardan sonra sünnet olarak kılınır. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) teravih namazını cemaatle kılmış ve teşvik etmiştir. Peki teravih namazı nasıl kılınır, kaç saat sürer? Teravih namazı yatsıyla birlikte toplam kaç rekat kılınır? Evde teravih namazı kılınışı...
TERAVİH ANLAMI NEDİR?
▪ Teravih, Arapça tervîha kelimesinin çoğulu olup "rahatlatmak, dinlendirmek" gibi anlamlara gelir. Ramazan ayına mahsus olmak üzere yatsı namazından sonra kılınan sünnet namazın her dört rek'atının sonundaki oturuş, tervîha olarak adlandırılmış, sonradan bu kelimenin çoğulu olan terâvih kelimesi ramazan gecelerinde kılınan nâfile namazın adı olmuştur.
TERAVİH NAMAZI FARZ MI?
▪ Teravih, sünnet-i müekkededir. Farz değildir. Kadın ve erkek için orucun değil ramazan ayının sünnetidir. Teheccüt namazı 12 rek'atı geçmediği halde, teravih namazı yirmi rek'attır. Yatsı namazı kılındıktan sonra ve vitirden önce kılınır.
▪ Teravihin cemaatle kılınması kifâî sünnettir. Teravih on selâm ile kılınır ve beş tervîha (dinlenme) yapılır. Yani her iki rek'atta bir selâm verilip, her dört rek'atta bir istirahat edilir. Beşinci tervîhadan sonra yine cemaatle vitir namazı kılınır.
TERAVİH NAMAZI VE RESULULLAH
▪ Peygamberimiz ramazan gecelerini ihyaya daha fazla önem vermiş olmakla birlikte, rivayetlerden anlaşıldığına göre bu, o gecelerde Peygamberimiz'in daha çok sayıda nâfile namaz kıldığı anlamına değil, gecenin her zamankine göre daha büyük bir bölümünü ibadetle geçirdiği anlamına gelmektedir.
▪ Teravih namazının 20 rek'at olduğu çoğunluk tarafından kabul edilmekle ve müslümanlar arasında yerleşik teamül de bu yönde olmakla birlikte, zaman zaman bunun 20 rek'at kılınmasının sünnete aykırı olduğu, 8 rek'at kılınmasının daha doğru olacağı iddiaları gündeme gelmektedir. Bu sebeple teravihin rek'at sayısını tesbit amacıyla teravih uygulamasının tarihçesine bir göz atmak istiyoruz.
▪ Hz. Peygamber, teravih namazını birkaç gece dışında sürekli olarak tek başına kılmış ve arkadaşlarını
"Kim ramazan namazını (teravih) inanarak ve sevabını Allah'tan bekleyerek kılarsa onun geçmiş günahları bağışlanır"
diyerek bu namaza teşvik etmiştir.
(Buhârî, "Salâtü't-terâvîh", 1; Müslim, "Salâtü'l-müsâfirîn", 174)
TERAVİH NAMAZI HADİSİ
▪ Bu husustaki rivayetlerden birisi şöyledir:
Hz. Peygamber ramazanda Mescid-i Nebevî'de itikâf için hasırdan bir hücre edinmişti. Ramazanın son on gününde birkaç gece (Âişe'nin rivayetine göre iki veya üç gece) buradan çıkıp cemaatle hem yatsı namazını hem de teravih namazını kılmıştı. İnsanların yoğun ilgisini görünce bir gece yatsı namazını kıldırıp hücresine çekilmiş ve teravihi kıldırmak için çıkmamıştı. İnsanlar Hz. Peygamber'in çıkacağını umdukları için beklemişler, hatta uyuduysa uyansın diye öksürmeye başlamışlardı. Hz. Peygamber (sabah namazı vaktinde) dışarı çıkıp, orada bekleyenlere şöyle demiştir: "Sizin teravih kılmak hususundaki arzunuzun farkındayım, bu namazı size kıldırmam için bir engel de yoktur, fakat teravihin size farz kılınmasından endişe ettiğim için çıkıp kıldırmadım. Şayet farz kılınacak olsa bunu hakkıyla yerine getiremezsiniz. Haydi evlerinize gidiniz. Farz namazlar dışında, kişinin kıldığı en faziletli namaz evinde kıldığı namazdır."
(Buhârî, "Salâtü't-terâvîh", 2; Müslim, "Salâtü'l-müsâfirîn", 178)
Teravih namazı kaç rekattır?
◾ ▪ ◽ Bununla birlikte şunu da ifade etmek gerekir ki, teravih namazı nafile bir ibadet olduğundan, farz gibi telakki edilmesi de doğru değildir. Bu nedenle, yorgunluk, meşguliyet ve benzeri sebeplerle, teravih namazının evde 8, 10, 12, 14, 16 veya 18 rekât kılınması hâlinde de sünnet yerine getirilmiş olur. Ancak cemaate iştirak etmeye çalışmak daha iyidir.
Teravih namazı nasıl kılınır?
◾ Teravih namazı yatsı namazının dört rekatlık ilk sünneti, ardından dört rekatlık farzı ve iki rekatlık sünnet-i mekkesi kılındıktan sonra "teravih namazına niyet ederek" kılınmasıyla başlar.
◾Teravih namazı daha önce belirttiğimiz gibi iki rekat veya dört rekat olarak kılınabilir.
◾ Şayet kişi iki rekat kıldıktan sonra selam verip diğer rekatlarına selamdan sonra devam edecekse öncelikle niyet alır ve tekbir getirerek namaza durur.
◾ Sırasıyla Subhaneke, Fatiha ve zammı süre okuduktan sonra rükû ve secde yapar, tekrardan kıyama kalkar.
◾ Aynı sıralamayı takip ederek ikinci rekatı tamamlar ve oturur.
◾ Oturuşta sırasıyla Tahiyyat, Salli - Barik ve Rabbena dualarını okur ve selam verir.
◾ Dört rekat teravih namazı kılacak olan bir kimse ise yalnızca ilk oturuşta Rabbena dualarını okumadan kıyama kalkar ve aynı yöntemi izleyerek namazını tamamlar.
◾ Dolayısıyla yirmi rekatlık bir teravih namazında ya on tane iki rekatlık teravih namazı, ya da beş tane dört rekatlık teravih namazı kılınır.
Teravih kılınışı...
📌Teravih namazına başlarken niyet ettikten sonra her selam verişte yeniden niyet etmenin şart olup olmadığı konusunda Hanefî âlimleri farklı görüşlere sahiptir. Tercih edilen görüşe göre teravih namazı bir bütün olduğundan her iki veya dört rekâtta selam verdikten sonra yeniden niyet etme zorunluluğu bulunmamaktadır.
📌 Teravih namazının cemaatle kılınması sünnettir. Cemaatle kılınabileceği gibi evde tek başına da kılınabilir. Yatsı namazından sonra eğer cemaatle kılınacaksa imamla birlikte niyet edilerek başlanır.
Ramazan zikirleri
1. REKAT
Cemaat halinde kılınacaksa, imamla birlikte niyet edilerek başlanır. İmam ve cemaat "Sübhaneke duası" okur, sadece imam "euzü besmele" çeker ve "Fatiha" ile birlikte Kur'an-ı Kerim'den bir sure okur.
Tek başına kılınacak ise;
"Niyet ettim Allah rızası için dört rekat teravih namazı kılmaya" diye niyet ettikten sonra tekbir alınır ve eller bağlanır.
Sübhaneke duasından sonra "euzü besmele" çekerek "Fatiha" ve Kur'an-ı Kerim'den bir sure okunur.
"Allahü ekber" diyerek rükûya eğilinir ve üç defa "sübhane rabbiye'l-azim" denir. Rükûdan doğrulurken "semi'allahü limen hamideh", tam dik durunca ise "rabbena lekel hamd" denir.
"Allahü ekber" diyerek iki defa secdeye gidilir ve üç defa "sübhane rabbiyel-a'lâ" denir.
2. REKAT
Cemaat halinde kılınan teravihin ikinci rekatında imam "besmele, Fatiha ve Kur'an'dan bir sure" okur. Ardından rükû ve secde yapılır, "Ettahiyyatu" okumak için oturulur. İki rekât şeklinde kılınacaksa imam ve cemaat "Tahiyyat duası, salli-barik dualarıyla rabbena duaları" okur ve selam verilir. Eğer dörder rekât olarak kılınacaksa imam ve cemaat tahiyyat, salli ve barik dualarını okur sonra üçüncü rekâta kalkılır.
Tek başına kılınacak ise;
Ayağa kalkarak kıyama durulur. Besmele çekip Fatiha okunur.
Daha sonra Kur'an-ı Kerim'den bir sure okunur.
"Allahü ekber" diyerek rükûya eğilinir ve üç defa "sübhane rabbiye'l-azim" denir. Rükûdan doğrulurken "semi'allahü limen hamideh", tam dik durunca ise "rabbena lekel hamd" denir.
"Allahü ekber" diyerek iki defa secdeye gidilir ve üç defa "sübhane rabbiyel-a'lâ" denir.
Oturarak Ettahiyyatu ve Allahumme salli ve Allâhumme Barik duaları okunur.
3. REKAT
Cemaat halinde kılınan teravihin üçüncü rekatında imam ve cemaat "Sübhaneke" duasını okur. Ardından sadece imam "euzü besmele çekerek Fatiha ve Kur'an-ı Kerim'den bir sure" okur. Rükû ve secdenin ardından dördüncü rekâta kalkılır.
Tek başına kılınacak ise;
Sübhaneke duasından sonra euzü besmele çekerek Fatiha suresi okunur. Daha sonra Kur'an'dan bir sure okunur.
"Allahü ekber" diyerek rükûya eğilinir ve üç defa "sübhane rabbiye'l-azim" denir. Rükûdan doğrulurken "semi'allahü limen hamideh", tam dik durunca ise "rabbena lekel hamd" denir.
"Allahü ekber" diyerek iki defa secdeye gidilir ve üç defa "sübhane rabbiyel-a'lâ" denir.
4. REKAT
Cemaat halinde kılınan teravihin dördüncü rekatında sadece imam besmele, Fatiha ve Kur'an'dan bir sure okur. Rükû, secde yapılır ve oturulur. Bu oturuşta imam ve cemaat "Ettahiyyatu ve Allahumme salli, Allâhumme Barik, Rabbena Atina ve Rabbena Firli" dualarını okuyarak sağ ve sol tarafa selam verir. Teravih namazı toplam kaç rekât kılınacaksa rekâtlarda sıralama bu şekilde devam eder.
Tek başına kılınacak ise;
Ayağa kalkarak kıyama durulur. Besmele çekip Fatiha ve Kur'an'dan bir sure okunur.
"Allahü ekber" diyerek rükûya eğilinir ve üç defa "sübhane rabbiye'l-azim" denir. Rükûdan doğrulurken "semi'allahü limen hamideh", tam dik durunca ise "rabbena lekel hamd" denir.
"Allahü ekber" diyerek iki defa secdeye gidilir ve üç defa "sübhane rabbiyel-a'lâ" denir. Oturarak Ettahiyyatu ve Allâhumme salli, Allâhumme Bârik ve Rabbenâ duaları okunur.
"Es selâmu aleyküm ve rahmet'ullah" diye sağa ve sola selam vererek namazı tamamlanır.