takvim.com.tr
ABD ile Taliban arasında Şubat 2020'de varılan barış anlaşması çerçevesinde bu yıl uluslararası güçlerin Afganistan'dan geri çekilme süreci başladı.
Anlaşma, yabancı güçlere saldırılmamasını öngörürken Taliban'ın Afgan güvenlik güçlerine yönelik eylemlerine dair hüküm getirmedi.
Afgan hükümetiyle Doha'daki müzakereleri devam ettiren Taliban, eş zamanlı şekilde, hazirandan bu yana şiddetli saldırılarla Afganistan'da birçok ilçeye, son bir ayda da vilayet merkezlerine hızla hakim oldu.
Başkent Kabil'i kuşatan Taliban, 15 Ağustos'ta Cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin ülkeyi terk etmesinin ardından kenti çatışmasız şekilde kontrolüne aldı.
AFGANİSTAN MERKEZ BANKASI BAŞKANI ÜLKEDEN KAÇIŞINI ANLATT
Afganistan'da Taliban'ın başkent Kabil'i ele geçirişi ve Cumhurbaşkanı Eşref Gani dahil binlerce Afganın ülkeden kaçışı tüm dünyada konuşulmaya devam ediyor.
Ajmal Ahmady, Merkez Bankası Başkanı olarak süreç içindeki yaşadıklarını Twitter hesabından bir zincir oluşturarak anlattı.
Geçen hafta Afganistan'da Hükümetin çöküşünün çok hızlı bir şekilde gerçekleştiğini ve anlaşılmasının zor olduğunu söyleyen Ahmady, "Kırsal alanların çoğu son birkaç ayda Taliban'ın eline geçmiş olsa da, düşen ilk eyalet başkenti sadece 1 hafta iki gün önceydi!" dedi.
"AÇIKLANMAYAN BİR ŞEY VAR"
Ahmady süreci şu şekilde anlattı:
"6 Ağustos Cuma günü Ziranj düştü. Sonraki 6 gün boyunca, özellikle kuzeyde olmak üzere bir dizi başka il düştü. Savaşmama talimatının bir şekilde yukarıdan geldiğine dair birçok söylenti vardı. Bu, Atta Noor ve Ismael Khan tarafından tekrarlandı. İnanması zor görünüyor, ancak Afgan Ulusal Güvenlik Güçleri'nin (ANSF) neden bu kadar çabuk görevden ayrıldığına dair bir şüphe ve açıklanamayan bir şey var."
Döviz oynaklığı ve diğer göstergeler kötüleştiğini aktaran Ahmandy, "Ancak Afganistan Bankası (DAB), kötüleşen güvenlik ortamı göz önüne alındığında, makroekonomik ortamı geçen hafta boyunca nispeten iyi bir şekilde stabilize edebildi. Sonra geçen perşembe günü geldi. Normal toplantılarıma katıldım. Gazni sabah düştü. İşten ayrıldım ve eve gittiğimde Herat, Kandahar ve Baghdis de düştü. Helmand da ciddi saldırı altındaydı. Cuma günü kötüleşen ortam göz önüne alındığında, daha fazla dolar gönderisi alamayacağımıza dair bir telefon aldık. İnsanlar Cuma günü kaçtığım söylentilerini yaydı. DAB'nin Cumartesi günü piyasalara daha az döviz arzı yapmak zorunda kalması paniği daha da artırdı" diye konuştu.
Para birimdeki değişikliği anlatan Ahmady, "Para birimi istikrarlı bir şekilde 81'den neredeyse 100'e, ardından tekrar 86'ya fırladı. Cumartesi günü, bankaları ve para değiştiricileri sakinleştirmeleri için güvence vermek için toplantılar yaptım. Bunun Kabil'in düşmesinden bir gün önce olduğuna inanamıyorum" ifadelerini kullandı.
"MESLEKTAŞLARIM BENİ UÇAĞA İTTİ"
Cumartesi gecesi ailesinin kendisini aradığını ve hükümetin çoğunun çoktan ayrıldığını söyleyen Ahmady, şunları kaydetti:
"Şaşkına dönmüştüm. Bir güvenlik değerlendirmesi, Taliban'ın 36 saat içinde Kabil'e varacağını ve 56 saat içinde düşüşünü doğru bir şekilde tahmin etti. Endişelendim ve önlem olarak Pazartesi için bilet aldım. Pazar günü işe başladım. Sabah boyunca gelen raporlar giderek daha endişe vericiydi. Bankadan ayrıldım ve sorumlu vekilleri bıraktım. Personelden ayrılma konusunda korkunç hissettim. Havaalanına vardık ve Mohaqeq, Rahmani, Massoud'un zaten orada olduğunu gördüm! Meclis başkanı halinden memnun görünüyordu. Başkan Yardımcısı Danish'in ayrıldığını gördüm. Bildirildiğine göre Katar'a gidecekti. O zamana kadar Başkan Yardımcısı Saleh'in ayrıldığı söylendi. Bakanlar ve diğerleri Fly Dubai & Emirates uçuşlarını bekliyordu. İkisi de iptal edildi. Pazar akşam 7'de Kam Air uçuşunu ayarladım. Sonrasında Kabil düştü ve Başkan çoktan gitmişti. O anda uçuşumun iptal edileceğini ve kaos olacağını biliyordum. Beklendiği gibi çalışanlar ve askerler görevlerden ayrıldı. Herkes Kam Air uçağının kapısından geçti. 100 kişilik uçağa 300'den fazla yolcu bindi. Uçağın yakıtı ve pilotu yoktu. Hepimiz ayrılacağını umduk. Ancak inmeye karar verdim ve başka bir askeri uçak gördüm. Elçilik personelleri uçağa binerken, güvenlik güçleri insanları geri tutuyordu. Uçağın etrafı uçağa binmeye çalışan insanlarla çevriliydi. Bir acele vardı. Bazı atışlar yapıldı. Her nasılsa, yakın meslektaşlarım beni uçağa itti."
"ONU AFFEDEMEM"
"Afgan liderliğinin herhangi bir planlama yapmamasından tiksiniyorum" diyen Ahmady, sözlerini şu şekilde sürdürdü:
"Havaalanında görüldü, başkalarına haber vermeden ayrıldılar. Saraya tahliye planı/seferleri olup olmadığını sordum. 7 yıllık hizmetten sonra sessizlikle karşılandım. Son günlerde sadece Taliban ile ilgili risklerden değil, emir komuta zincirinin olmadığı bir geçiş dönemi korkusundan da korktum. Başkanın ayrılacağı duyurulduğunda, dakikalar içinde kaosun izleyeceğini biliyordum.
Bunu bir geçiş planı olmadan yarattığı için onu affedemem. Onları şimdiye kadar eleştirmedim, ancak kilit isimler Fazly ve Mohib rollerinde çok deneyimsizdiler ve Başkan'ın bu tür zayıflıkları asla fark etmemesi başarısız oldu. Kendisinin harika fikirleri vardı ama uygulaması zayıftı. Ben buna katkıda bulunduysam, sorumluluğu üzerime alıyorum."
Hamid Karzai Uluslararsı Havalimanı'nda (HKIA) dün işlerin daha da kötüye gittiğini vurgulayan Ahmady, son olarak şunları yazdı:
"Herhangi bir yardım talebini desteklemeye çalışacağım, ancak havaalanındaki kişisel deneyimime bakıldığında, arkadaşlar ve meslektaşlar için herhangi bir desteğin sınırlı olacağından endişeleniyorum.
