Hızla büyüyen dünyamızda teknolojinin de gelişmesiyle savaş şekilleri de değişiklik göstermeye başladı. Ülkeler sahada artık orduları ile değil, kurdukları ve/veya destekledikleri güvenlik şirketleri (Wagner ve Blackwater gibi) ile de faaliyet göstermeye başladı. Bu şirketler konusunda en tecrübeli ülke ise ABD. Daha önce Blacwater şirketini kuran ABD'dir.
Suriye İç Savaşından itibaren ismi daha çok duyulmaya başlanan Wagner Şirketi'nin ilk kuruluşu hakkında kesin bir bilgi yok. Ortaya çıkışı ise Ukrayna'da ki olaylardır. Ukrayna'da başlayan iç savaşta ayrılıkçı grupların yanında "Slav Birlikleri" adı ile yer almış, ve tüm dünyanın gözü bu grubun üzerine çevrilmiştir.
"Putin'in gizli ordusu" olarak söylenen şirketin başında Rusya Ordusunda Yarbay olarak görev yapmış Dmitriy Utkin'in olduğu bilinmektedir. Şirketin devlet ile olan bağının ortaya çıktığı olay; Putin tarafından Dmitriy Utkin'e verilen madalyadır. Ayrıca Utkin, ABD'nin yaptırım listesinde bulunan bir isimdir.
Rus Bayrağı ve ordu sembolü kullanmıyorlar
Putin'in gizli askerleri sahneye önce Ukrayna ve Kırım'da çıktı. Ayrılıkçı grupların yanında savaşan ve önceleri nereden geldiği sadece tahmin edilen bu savaşçı gruplar kamuflaj kıyafetlerini giyiyor ama asla Rus bayrağı ya da ordudan olduklarını gösteren bir sembol taşımıyorlardı. Çatışmalar ilerledikçe dünya kamuoyu bu savaşçıların aslında Rus askeri olduğundan emindi ancak Kremlin her defasında bunu reddetti.
Rusya, Suriye savaşında sahada ağırlığını artırmaya karar verince paralı askerler bir kez daha ortaya çıktı. Batı basınındaki iddialara göre aralarında Wagner'in de olduğu pek çok Rus şirket -ki hatta birinin merkezi Hong Kong'daydı- ülkeye savaşçı gönderdi. Son olarak Deyrizor'daki çatışmadan sonra gözler üzerine çevrildi.
Rus hatta ABD'li yetkililer "paralı asker" lafını ağzına dahi almadı. Ancak önce Amerikan basını, sonra da Kremlin yanlısı yayın kuruluşları ölen savaşçılardan "Wagner güçleri" olarak bahsetti. Ukrayna'daki ayrılıkçı grupların başındaki eski Rus Albay Igor Strelkov da sosyal medya hesabından "Bölgede Wagner'in iki birliği vardı, birinci birlik tamamen yok oldu, ikincisi de paramparça..." açıklamasını yaptı.
ŞİRKET GİZLİ ÇÜNKÜ KANUNLARA GÖRE YASAK
Peki kim bu Wagner Grubu? Irak Savaşı"yla birlikte duyduğumuz ABD'li Blackwater gibi bir özel askeri güvenlik şirketi. Rus medyası, gruptan ağır silah ve zırhlı araçlarla donatılan fakat resmen var olmayan bir askeri birlik olarak bahsediyor. Fakat Rusya Savunma Bakanlığı'nın direktifiyle hareket ettiği düşünülüyor.
Peki neden resmen böyle bir birlik yok?
Uzmanların değerlendirmesine göre Rusya'da özel askeri şirketler kanun itibarıyla yasak. Kremlin özellikle yurt dışında kiralık olarak sadece asker değil, vatandaşların da çalışabileceğini tanıyor. Bilerek hukuki bir boşluk yaratıyorlar. Ama bunların ülke içerisinde çalışmaları yasak. Paralı askerler ilk Ukrayna'da ortaya çıktı, Slav birlikleri ismiyle. Daha sonra bu birlikler 2015 gibi Wagner Grubu'na dönüştü.
Wagner Grubu gri bir alanda faaliyet gösterdiği için savaşçıların cenazeleri ailelerine mühürlenmiş tabutlarda gönderiliyor ve herhangi bir tören yapılmadan defnediliyor. Yaralılarsa askeri hastanelerde, basın içeri alınmadan tedavi ediliyor.
HİTLER'İN EN SEVDİĞİ BESTEKÂRA ATIF
Grubun başında Rus askeri istihbaratı için çalışan eski bir yarbay, Dmitry Utkin var. Utkin daha evvel Ukrayna ve Kırım'da görev yapmış bir isim. ABD'nin yaptırım listesinde. Utkin'in Wagner ismini seçmesi tabii ki bir tesadüf değil, ünlü bestekâr Richard Wagner'e bir atıf. Wagner'in, Hitler'in en sevdiği müzisyen olduğu da herkesin malumu. Batı basınına göre ismin nedeni Utkin'in Neo-Nazi olması değil, klasik bir Rus taktiğiyle ideolojik dezenformasyon yaratmak.
PETROL GELİRİNİN 4'TE 1'İ PARALI ASKERLERE
Wagner Grubu'nun en önemli görevi, petrol sahalarının kontrolünü sağlamak. Nedeni şirket için para kaynağı oluşturmak. Çünkü Wagner Grubu, Rusya'dan gelen kaynağın dışında, kendi gelirini yaratıyor. Rejimle anlaşması var, ele geçirdiği her petrol sahasının gelirinin 4'te 1'ini alıyor.
Paralı askerlerin profiline gelince... Uzmanlar paranın hayli ön planda olduğunun altını çiziyor. Harvard Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Rusya uzmanı Dimitar Bechev'e göre, çatışanlar arasında eski askerler, aşırı milliyetçiler hatta Bolşevikler de var. Ancak asıl kitle ideolojiden çok para için Wagner Grubu'na katılıyor. Çünkü aldıkları maaş Rusya standartlarında çok yüksek.
RUS ASKERLERDEN DAHA FAZLA MAAŞ ALIYORLAR
The Moscow Times'a göre, paralı askerler 1380 ile 4 bin 300 dolar arasında maaş alıyor. Hayatlarını kaybettiklerinde de ailelerine yüklü bir tazminat ödeniyor.
Putin neden paralı askerleri tercih ediyor?
Rusya uzmanı Bechev, şöyle yanıtlıyor: "Yönetime sorumluluğu reddetme şansı tanıyor. Kremlin, Suriye'deki askeri varlığının birkaç yüz askerin ötesine geçtiğini göstermek istemiyor."
Kremlin, Wagner'in Varlığını ReddediyorWagner ordusunun Suriye İç Savaşına dahil olmasıyla birlikte, askeri kayıpları da gündeme düşmeye başlamıştır. Özellikle ABD'nin başını çektiği koalisyon güçlerinin yaptığı saldırılarda ölen Rus askerleri haberleri haber bültenlerin de karşımıza çıkmaya başlamıştır. Her ne kadar medya ölenlerin Rus askerleri olduğu söylese de Kremlin bu iddiaları sürekli yalanlamıştır.
İddialara göre Wagner ordusu, bilinen en büyük zayiatı petrol bölgesi Deyr-i Zor'da verdi. 7 Şubat'ta Deyr-i Zor'a bağlı Hişam kasabasında bulunan aralarında YPG'lilerin de olduğu Suriye Demokratik Güçleri'ne ve onlara eşlik eden ABD askerlerine rejim ve ona destek veren milisler saldırıda bulundu. ABD'nin hava saldırısı düzenlemesi ile 300'e yakın Rus askerinin öldüğü iddia edildi. Saldırı sonrası Kremlin, bölgede uyuyan bir DEAŞ hücresinin hedef alındığını açıklamış ve koalisyonun kendileri ile koordineli çalışmadığını açıklamıştır. Reuters tarafından 300 Rus askerinin öldüğü açıklamasının ardından Kremlin yönetimi ise ölenlerin sayısını 5 olarak açıklamıştır. O dönemde yapılan haberlerde ise ölenlerin Rus vatandaşı olduğu söylenmiş, Asker kelimesinden özellikle kaçınılmıştır.
Mayıs ayında ABD Başkanı Donald Trump'ın bir konuşmasında Deyr-i Zor'da Rusları vurduklarını, yapılan hava saldırısının 10 dakika sürdüğü ve bu süre içerisinde 100 ile 300 arasında Rus'un öldürüldüğünü ağzından kaçırmıştır. Saldırıdan sonra yapılan yorumlardan en dikkat çekeni ise Ukrayna'daki ayrılıkçı grupların başındaki eski Rus Albay Igor Strelkov'un sosyal medya hesabından yaptığı, "Bölgede Wagner'in iki birliği vardı, birinci birlik tamamen yok oldu, ikincisi de paramparça…" açıklaması olmuştur.
Gölge ordu "Blackwater" gerçeği
Blackwater projesinin fikir babası 2001-2009 yılları arasında ABD Başkan Yardımcılığı görevi yürütmüş olan Dick Cheney'dir. 1996 yılında "Amerikan Deniz Kuvvetleri Özel Birlikler" eski askerlerinden İslam düşmanı olarak bilinen, "Uluslararası Hristiyan Özgünlük Örgütü "nün başkanı Erik Prince ve Al Clark tarafından kurulmuş, daha doğrusu kurdurulmuştur. Şirketin operasyonlardan sorumlu yetkilisi ise Cofer Black olmuştur.
Her ne kadar özel güvenlik şirketi olarak gözükse de yaptığı eylemler, suikastler ve sabotajlar ile kendisini sorgulatır hale gelmiş, bunun neticesinde güvenlik şirketinden çok terör örgütü olarak anılmaya başlanmıştır.
Şirket, Kuzey Kaliforniya'da 28 bin km² 'lik alana ilk kurulduğunda daha çok güvenlik görevlileri için eğitim vermekteydi. Ayrıca bu bölge savunma şirketlerine yabancı olması nedeniyle kafalarda soru işareti bırakmıştır. İlk başlarda ABD sınırları içinde askeri eğitim ve donanımlı personeli ile koruma, polis eğitimi, polis köpekleri gibi hizmetler vermekle işe başlamıştır. Yemen'de El-Kaide tarafından ABD savaş gemisi USS Cole'a gerçekleştirildiği iddia edilen ve 17 Amerikan askerinin ölümüne neden olan saldırı ve 11 Eylül saldırısından sonra şirket, George W. Bush'un talimatı ile Abd'nin Irak ve Afganistan'daki çok hassas bölgelerin korumasını üstlenmiştir. George W. Bush'un göreve gelmesinin ardından şirket çok büyük askeri eğitim ihalelerini almaya başlamıştır. Tabi bunda derin siyasi gücün ve kişilerin etkisi de yüksektir.
Şirketin popülerliği Irak'ta Felluce katliamının ardından artıyor ve iş tanımı bir anda genişliyor. 31 Mart 2004 günü Felluceli direnişçiler ABD askerleri ve KBR personeline yemek taşıyan Eurest Support Services firmasını koruyan 4 Blackwater özel güvenlik görevlisine pusu kurar. Silahlı özel güvenlik görevlileri, araçlarının içine atılan el bombası ve ağır makinalı tüfek ateşi sonucu ölürler. Olay yerine gelen halk ve direnişçiler cesetleri araçtan çıkartarak yerlerde sürükledikten sonra Fırat Nehri üzerindeki bir köprüye asarlar. Olaya dair fotoğrafların dünya kamuoyuna yansıması üzerine ABD Ordusunda şehirde denetimi ele geçirmek için harekat planları yapılmaya başlanır. Nihayetinde başlayan I. Felluce Muharebesinde 17 sivil öldürülür.
Şirket sadece Irak'ta değil Pakistan ve Afganistan'da da işler yapmıştır. Peşaver'de cami ve pazaryeri bombacıları üçü ABD'li diplomat, altı kişi suikast silahlarıyla yakalanır. Pakistan polisinin, rutin bir kontrol sırasında durdurduğu şüpheli araçlardan birinde bulduğu silahlar sonrası altı kişiyi tutuklar. Tutuklananlardan üçünün ABD büyükelçilik çalışanı olduğu ortaya çıkar. Bu tür saldırılar genellikle El-Kaide ve Taliban'a mal edilerek asıl saldırıyı yapan kişiler gizlenir. Birgün Taliban lideri "Bazen bir saldırı oluyor ve biz bile medyadan 'Taliban olayı üstlendi' diye duyuyoruz. Kim üstlendi, ne zaman, nasıl, delili ne? Ancak medya taraflı davranıyor ve hemen bizi suçluyor" demiştir.
Bölgede artan terör olayları sürekli Taliban'a bağlanırken, Taliban ise yapılan saldırıları şiddetle reddedmiştir. Bu saldırıların "haram" olduğu defalarca vurgulamış, bunu yapanların ise CIA ve Blackwater olduğunu ifade etmişlerdir. Daha önce de Pakistan'da Raymond Davis isimli bir CIA ajanı yakalanmış ajanın üzerinde bir çok silah, maske, GPS ve bazı sivil hedeflerin not alındığı dokümanlar bulunmuştu Raymon Davis, Pakistan'da aracına yaklaşan iki kişinin Taliban ya da El Kaide üyesi olduğunu düşünmüş ve panikleyerek bu iki kişiyi öldürmüştü. 2.3 milyon dolar kan parası ödenerek olay örtbas edildi. Şirketin Benazir Butto suikastinde de parmağı olduğu Eski Pakistan Genelkurmay Başkanı General Mirza Aslam Beg tarafından dile getirilmiştir. Butto'nun o dönemde ki korumalığını Blackwater'ın hizmet sağladığı JSOC (Ortak Özel Operasyonlar Komutanlığı) yaptığını düşünürsek bu iddiayı kuvvetlendirmektedir. Hatta General Lübnan Eski Başbakanı Refik Hariri suikastini de bu şirketin planladığını söylemiştir.
Kaos ve karışıklığın olduğu her yerde karşımıza çıkan bu şirket 2014 yılında bu kez Ukrayna'da kendini göstermiştir. Şirkete bağlı 400 paralı asker, gerilla operasyonlarını yönetmiş ve Rus yanlılarına büyük zarar vermiştir.
