takvim.com.tr
Kuzey Kore, Çin, ABD, Rusya, İran ve İsrail arasında nükleer savaş restleşmeleri devam ederken nükleer silahlanmayı önlemek amacıyla imzalanan uluslararası anlaşmalara rağmen geçen yıl bu alanda faaliyet gösteren 20 şirket, en az 31 milyar dolar kazandı.
Nükleer Silahların Yasaklanması Takibi ve Uluslararası Nükleer Silahları Kaldırma Girişiminin (ICAN) raporuna göre bu şirketlerin, nükleer silaha sahip ülkelerle süreleri 2040'a kadar uzanan ve toplam değeri 387 milyar dolara ulaşan geliştirme ve üretim sözleşmeleri bulunuyor.
Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'nın (NPT) imzalanmasının 56'ncı yıl dönümünde muhabiri, küresel bazda nükleer silah harcamaları ve ülkelerin elindeki güncel sayıları derledi.
BİR YILDA 7,9 MİLYAR DOLAR
Nükleer silah geliştirme ve üretiminde faaliyet gösteren şirketler, yalnızca 2023 yılında hükümetlerle yaklaşık 7,9 milyar dolarlık sözleşmeler imzaladı.
Aralarında Boeing, Lockheed Martin ve General Dynamics'in de yer aldığı bu firmalar, hükümetlerin politikalarını ve halkın nükleer silahlara yönelik tutumlarını etkilemek için düşünce kuruluşlarına milyonlarca dolar fon verirken sadece ABD ve Fransa'da lobicilik faaliyetleri için 118 milyon dolar harcadı.
SİLAH ŞİRKETLERİ MİLYARLARCA DOLAR KAZANDI
Bu 20 şirket, 2023'te hükümetlere sağladıkları nükleer silah geliştirme ve bakım hizmetlerinden 31 milyar dolar civarında gelir elde etti.
ICAN'ın raporunda nükleer silahlara son 5 yılda 387 milyar dolar harcandığı belirtilirken 2023'te bu meblağın 91,4 milyar doları bulduğuna işaret edildi. Bu tutar, 68,2 milyar dolar olan söz konusu dönemin ilk yılına kıyasla yüzde 34'lük artış anlamına geliyor.
İSRAİL'İN 2023'TE NÜKLEER SİLAHLANMAYA BÜYÜK YATIRIM YAPTI
Dünyada nükleer silaha yapılan yatırımda ciddi miktarda artış olduğu bilinirken özellikle İsrail nükleer silahlar konusunda ve bu alanda yaptığı açıklamalarda şeffaf olmamakla eleştiriliyor.
Nükleer Silahların Yasaklanması Takibi ve Uluslararası Nükleer Silahları Kaldırma Girişimi (ICAN) Program Koordinatörü Susi Snyder, 2023'te nükleer silahlanma için 1,1 milyar dolar harcadığı tahmin edilen ve bu alanda yaptığı harcamaları açıklamayan İsrail'in şeffaf olmadığını söyledi.
9 ÜLKE 91,4 MİLYAR DOLAR
Dünya genelinde nükleer silahlara sahip 9 ülke olduğunu belirten Snyder, bu ülkelerin toplamda 12 bin 121 nükleer savaş başlığı olduğunu söyledi.
Snyder, nükleer silahlara para harcanmasından endişe duyduklarını vurgulayarak "2023'te nükleer silaha sahip 9 ülke bunlar için 91,4 milyar dolar harcadı. Bu, dakikada neredeyse 3 bin dolara denk geliyor ve çok büyük miktarda bir para." dedi.
Dünya genelinde 9 ülkenin nükleer silahlara sahip olmasının oluşturduğu tehlikeye dikkati çeken Snyder, bu silahların kullanıldıkları ülkeden çok daha uzaktaki ülkeleri etkileyebileceğine dikkat çekti ve nükleer silahların kullanılmasının engellenmesi gerektiğini belirtti.
"KAMUYA AÇIK SIR"
İsrail'in nükleer silahları ile ilgili konuşan Snyder, şu ifadeleri kullandı:
(İsrail'in sahip olduğu nükleer silahlar) Bu kamuya açık bir sırdır. Herkes İsrail'in nükleer silahlara sahip olduğunu biliyor ancak İsrail nükleer silahlara sahip olduğunu kabul etmiyor. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü, İsrail'in yaklaşık 90 nükleer savaş başlığına sahip olduğunu tahmin ediyor. Bu, herhangi bir nükleer silahın büyük bir felakete sebep olması ve yıkıcı zararı olabilmesi için yeterlidir. Raporumuzda İsrail'in nükleer silahlarından bahsediyoruz çünkü bu silahlar onlarda var.
İSRAİL NÜKLEER SİLAH HARCAMALARINI GİZLİYOR
İsrail'in nükleer silahları elinde tutmak için oldukça fazla para harcadığının altını çizen Snyder, ulusal bütçelerinde nükleer silahlara ne kadar harcandığına yer vermediklerini söyledi.
Snyder, "Bu nedenle diğer ülkelerin nükleer harcamalarının ortalamasını temel alarak ve İsrail'in genel olarak askeri programlarına ne kadar harcama yaptığına bakarak bunu hesaplamak için bir tahmin kullanıyoruz. Buna dayanarak İsrail'in 2023'te nükleer silaha yaklaşık 1,1 milyar dolar harcadığını tahmin ediyoruz." dedi.
EN ÇOK NÜKLEER SİLAH HANGİ ÜLKEDE?
Snyder "Rusya, en fazla nükleer silaha sahip ülke. Rusya'yı da ABD takip ediyor." dedi ve 2023'te ABD'nin 51,5 milyar dolar ile nükleer silaha en fazla para harcayan ülke, bunun nükleer silaha sahip diğer 8 ülkeden daha fazla olduğunu kaydetti.
Çin'in nükleer silahlar için yaklaşık 12 milyar dolar, Rusya'nın ise 8,3 milyar dolar harcadığını belirten Snyder, İngiltere'nin de 225 nükleer silah başlığı olduğunu söyledi ve 2023'teki nükleer harcamalarının yüzde 17 artışla 8 milyar dolara yaklaştığını ve neredeyse Rusya ile aynı seviyeye geldiğinin altını çizdi.
İSRAİL VE İRAN'IN NÜKLEER GÜCÜ NE KADAR?
Nükleer tehditler havada uçuşurken dünya ise bölgede topyekun bir savaşın yahut nükleer savaşın çıkıp çıkamayacağını konuşuyor. İsrail'in sınır kasabalarında savaş hazırlığının devam ettiği ve bölgede ürkütücü bir sessizlik olduğu belirtiliyor. Peki, İsrail ve İran'ın nükleer gücü ne kadar?
Uzun yıllardır nükleer güce yatırım yapan İran'ın beş savaş başlığından oluşan bir cephanelik oluşturmaya çalıştığı öne sürülüyor. İranwatch, ülkenin nükleer programının üç hafta içinde beş fisyon silahına yetecek kadar uranyum zenginleştirebileceği bir noktaya ulaştığını belirtti.
İran'ın resmi haber ajansı IRNA, Şubat 2024'te, ülkenin güneyinde toplam kapasitesi 5 bin megavat olması beklenen dört nükleer enerji santralinin daha inşaatına başlandığını belirtmişti. İran'ın 2041 yılına kadar 20 bin megawatt nükleer enerji üretmeyi hedeflediği belirtiliyor.
İsrail'in ise kendi nükleer silahları olduğu düşünülse de terör devletinin resmi kaynakları konu hakkında herhangi bir bilgi vermiyor.
DÜNYA NÜKLEER YATIRIMINA YÜKLENİYOR
Nükleer Silahların Yasaklanması Takibi ve Uluslararası Nükleer Silahları Kaldırma Girişiminin (ICAN) hazırladığı raporlarda ise nükleer silaha sahip 9 ülkenin, 2019-2022 döneminde nükleer silah geliştirmek için yaptığı yatırımlar yayımlandı.
Verilere göre, dünya genelinde nükleer silah yatırımları 2019'da 72,9 milyar, 2020'de 72,6 milyar, 2021'de 82,4 milyar, 2022'de 82,9 milyar doları buldu. 4 yılda yatırımların 10 milyar dolar artması dikkati çekti.
Nükleer silahlara en çok yatırım yapan ABD'yi sırasıyla Çin, Rusya, İngiltere, Fransa, Hindistan, İsrail, Pakistan ve Kuzey Kore takip etti.
ABD, nükleer silahlara 2019'da 35,4 milyar dolar yatırım yaparken, 2020'de 37,4 milyar, 2021'de 44,2 milyar, 2022'de 43,7 milyar dolar harcadı.
Çin'in harcamaları 2019'da 10,4 milyar dolar olurken, bu 2020'de 10,1 milyar dolar, 2021 ve 2022'de 11,7 milyar dolara yükseldi.
Rusya, bu silahlar için 2019'da 8,5 milyar, 2020'de 8 milyar, 2021'de 8,6 milyar, 2022'de 9,6 milyar dolar harcama yaptı.
İngiltere'nin nükleer silahlar için 2019'da 8,9 milyar, 2020'de 6,2 milyar, 2021 ve 2022'de 6,8 milyar dolar harcadığı görülüyor.
