Filipinler'in kuzeyinde yer alan Luzon bölgesinde saatler 22:59'u gösterdiğinde 6.7 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Sarsıntı yerin 28 km derinliğinde gerçekleşti.
(Filipinler Türkiye'nin 5 saat ötesindedir. Filipinler için IANA zaman dilimi tanımlayıcısı Asia/Manila'dır)
Filipinler'de meydana gelen depremin zamanlaması ise oldukça manidar bir detay olarak karşımıza çıkıyor.
2022 yılının ikinci ve son güneş tutulması gerçekleşmesinin hemen ardından Luzon bölgesinde kaydedilen sarsıntı, akıllarda soru işareti bıraktı.
GÜNEŞ TUTULMASININ DEPREMLERE OLASI ETKİSİ
Bilindiği üzere uzmanlar güneş tutulmalarının depremlere olası etkisine dair çeşitli açıklamalarda bulunmuştu.
Güneş tutulması sırasında 3 gezegenin de aynı sırada olmasından kaynaklı Dünya üzerine daha fazla çekim uygulandığına dikkat çeken deprem uzmanlar, aşırı stres biriken fay hatlarında bu durumun depremle sonuçlanabileceğini söyledi.
Deprem uzmanı Şükrü Ersoy, konuya ilişkin çarpıcı açıklamalarda bulundu.
Ersoy, şu ifadeleri kullandı;
"Sonu açık olan çok belirgin olmayan konular. Halk arasında daha fazla konuşuluyor ve dedikodusu daha fazla yapılıyor. Güneş tutulması da onlardan biri oluyor. Her gün ayın çekim kuvvetine bağlı olarak dünya üzerinde denizlerde kabarma oluyor ve karada toprak kabarması oluyor. Yani bunlar ger gün oluyor.
Fakat güneş, ay ve dünyanın aynı çizgiye gelmesiyle birlikte ortada ay ve meydana güneş tutulması meydana geliyor. Bu çekim kuvvetinin dünya üzerindeki fay hatlarını tetikleyerek depremlere neden olduğu konusunda bir görüş var.
"DEPREMLERE NEDEN OLDUĞU KONUSUNDA GÖRÜŞ VAR"
Bu görüş doğru mudur? Bununla ilgili çok araştırmalar var. Özellikle Japonların bu konuda araştırmaları fazla. Kendi noktalarında meydana gelen 12 tane depremin 9'unda böyle bir ilgiyi kurmuşlar. Hatırlanacağı gibi 1999 depreminin 1 hafta öncesinde de böyle bir durum vardı. Fakat ondan sonra 2006'da tam tutulmayla Tokat üzerinden geçen bir güneş tutulması olayı vardı.
Biz o zaman büyük bir depreme neden olmayacağı görüşümüzü belirttik. O zaman Niksar'a gittik ve halkla beraber olduk. O sırada büyük bir panik vardı. İnsanlar çadırlarda yatıyordu. Buna hatta yerbilimi uzmanı olmayan bir profesör neden olmuştu. Nitekim böyle büyük bir deprem ülkemizde meydana gelmedi. Yani direk olarak bir ilgi yok. Şöyle ki kullanılabilir bir ilgi yok.
Erken uyarı sistemi için kullanabileceğimiz bir bilgi var. Bir çekim kuvveti var ama özellikle küçük depremlerde bu ilgi hiç kurulamıyor. Büyük depremlerde tek tük paralellikler var ama bunu formülüze edebileceğimiz şekilde güneş tutulmasının tektonik kuvvetleri yenip depreme neden olduğu konusundaki bir görüşü bilim insanları buna inanmıyor.
Bu bakımdan bilim insanlarının çoğu şöyle diyor; 'Güneş tutulmasının keyfine varın, depremi düşünmeyin' Çünkü böyle bir beklenti içerisinde olmak çok doğru değil. Zaten kullanılabilir bir bilgi olsaydı biz de tüm dünya bilim insanları ile birlikte 'şuralarda deprem olacak' deyip insanları rahatlatmayı çok isterdik.
Ama bu ilgi çok kesin değil. Elbette her gün bir çekim kuvveti var. Ancak 'Ay'ın dünya üzerindeki çekim kuvveti güneşten daha fazla. Çünkü bize daha yakın olduğu için çekim kuvveti daha fazla bu bakımdan güneş tutulmasının çok artırdığını düşünmek çok doğru değil. Bu çekim kuvvetinin geçtiği yerde Kuzey Anadolu Fay Hattı var ama depreme neden olacağı konusundaki söylemler bu bilgilerimizle spekülatiftir.
GÜNEŞ TUTULMASI NEDİR?
Güneş tutulması, Ay'ın yörünge hareketi sırasında Dünya ile Güneş arasına girmesi ve dolayısıyla Ay'ın Güneş'i kısmen ya da tümüyle örtmesi sonucunda gözlemlenen doğa olayıdır.
GÜNEŞ TUTULMASI NEDEN OLUR?
Tutulmanın olması için Ay'ın yeni ay evresinde olması ve Dünya'ya göre Güneş ile kavuşum halinde olması, yani yörünge düzleminin Dünya'nın Güneş çevresindeki yörünge düzlemi ile çakışması gerekir.
Bir yıl içinde Ay, Dünya çevresinde yaklaşık on iki kez dönmesine karşın, Ay'ın yörünge düzlemi ile Dünya'nın yörünge düzlemi arasında beş derece kadar bir açı olması sonucu, Ay her defasında Güneş'in tam önünden geçmez ve dolayısıyla bu çakışma seyrek olarak oluşur.
Bu yüzden, yılda iki ile beş arasında Güneş tutulması gözlemlenir. Bunlardan en çok ikisi tam tutulma olabilir.
Güneş tutulması Dünya üzerinde dar bir koridor izler. Bu yüzden herhangi bir bölge için Güneş tutulması çok ender bir olaydır.