takvim.com.tr
AJANSLAR
Kazakistan son günlerde bir hayli karışmış durumda! Bölgede çıkarları olan güçlerin yeni çatışma sahası haline gelmek üzere olan ülkeden son dakika haberleri peş peşe geliyor. Birçok ajans ve medya organı olayları yalnızca bir "ekonomik durum protestosu" olarak yansıtırken, uzmanlar ekonomi bahanesiyle bölgede yeni bir kaosun fitilinin ateşlenmek istediğini vurguluyor.
OLAYLARIN FİTİLİ NASIL ATEŞLENDİ?
Kazakistan'ın batısında 2 Ocak'tan itibaren LPG'ye yapılan zamlar ve sosyoekonomik durumun kötüleştiği bahanesiyle başlatılan protestolar ülkenin diğer kesimlerine yayıldı.
Sokak olaylarına dönüşen gösterilerde güvenlik güçleri ile protestocular arasında çatışmalar meydana geldi. Polis ile askeri araçları ateşe veren ve devlet binalarına giren protestoculara, güvenlik güçleri ses bombası ile müdahale etti.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, protestolardan sorumlu tuttuğu hükümetin istifasını kabul etti.
Protestoların yayılması sonucu önce başkent Nur Sultan, Almatı şehri ve Mangistau eyaletlerinde olağanüstü hal ilan edildi. Ardından olağanüstü hal kararının ülkenin tüm bölgelerinde geçerli olduğu duyuruldu.
ONLARCA KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ, 12 GÜVENLİK GÜCÜ ÖLDÜ
Kazakistan'da polis tarafından yapılan açıklamada, hükümet binalarına yapılan baskınlarda onlarca kişinin hayatını kaybettiği belirtildi. Açıklamada, çıkan çatışmalarda hayatını kaybeden güvenlik gücü sayısının 12'ye yükseldiği, 353 kişinin yaralandığı ifade edildi.
Kazakistan'da akaryakıt zammı protestolarının şiddet olaylarına dönüşmesinin ardından ülke genelinde dün gece saatlerinde olağanüstü hal ilan edildi.
Polis Sözcüsü Saltanat Azirbek bugün yaptığı açıklamada, protestocuların Almatı'da gece boyunca binalara saldırı girişiminde bulunulduğunu ve saldırganların etkisiz hale getirildiğini söyledi. Protestolar sırasında onlarca aracın kundaklandığı ve ateş açıldığı öğrenildi.
Almatı polisi tarafından yapılan açıklamada, hükümet binalarına yapılan baskınlar sırasında onlarca kişinin hayatını kaybettiği belirtildi. Açıklamada, göstericilerle çıkan çatışmalarda hayatını kaybeden güvenlik gücü mensubu sayısının 12'ye yükseldiği, 253 kişinin de yaralandığı ifade edildi. Hayatını kaybeden polislerden birinin bedeninin başı kesilmiş halde bulunduğu aktarılırken, devlet medyası yaşananları terör olayı olarak nitelendirdi.
ŞAPKADAN RUSYA ÇIKTI!
Rusya Savunma Bakanlığı, Kazakistan'ın talebi doğrultusunda ülkeye hava indirme birlikleri gönderildiğini duyurdu. Kazakistan'ın Almatı kentine gönderilen birliklerle ilgili yapılan resmi açıklamada, "6 Ocak 2022'de kabul edilen Kolektif Güvenlik Konseyi'nin kararına uygun olarak Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü'nün Barış Gücü, durumu istikrara kavuşturmak ve normalleştirmek için sınırlı bir süreyle Kazakistan'a gönderildi. Rusya Hava Birlikleri'ne bağlı alt bölümler ve askeri birlikler, KGAÖ barış güçlerine dahil edildi. Rus birliklerinin uçakla Kazakistan topraklarına sevkine devam ediliyor" denildi.
Rus birliklerinin Kazakistan'a gönderilen KGAÖ barış gücünün bir parçası olduğu ifade edildi.
KGAÖ'de Rusya, Belarus, Ermenistan, Tacikistan ve Kırgızistan bulunuyor. KGAÖ ülkelerinin Kazakistan'a ne kadar asker göndereceği ise bilinmiyor.
Öte yandan Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, dün yaptığı konuşmada ülkedeki krizin aşılması konusunda KGAÖ'ye üye ülkelerden Kazakistan'a yardım etmeleri için örgüte başvurduğunu duyurmuştu. Ermenistan da KGAÖ barış gücü kapsamında Kazakistan'a sınırlı bir süre için 70 asker gönderileceğini açıklamıştı.
KİM BU KGAÖ
Kuruluş süreci 1992-2002 yılları arasında tamamlanan KGAÖ'de Rusya, Belarus, Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan yer alıyor.
Tüm katılımcı devletler, güç kullanmaktan veya güç kullanma tehdidinde bulunmaktan kaçınmayı kabul etmiş olup devletlerden birine yönelik saldırganlık, tüm KGAÖ üyelerine yönelik saldırganlık olarak görülüyor.
Dönüşümlü başkanlık sisteminin bulunduğu ittifakta her yıl bir ülke örgüte başkanlık ediyor.
KGAÖ barış gücü birliklerini gönderme kararı, şu anda KGAÖ Kolektif Güvenlik Konseyi Başkanı olan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan tarafından açıklandı.
"BARIŞ GÜCÜ" BİRLİKLERİ VE GÖREVLERİ
İttifakın internet sitesinde belirtildiği gibi, KGAÖ barış gücü, örgütün "barışı koruma" operasyonlarına katılmak üzere tasarlanmış bir dizi birliktir. Bu birlikler, özel eğitimli askerler, polisler ve sivil personelden oluşuyor ve üye devletler tarafından sağlanan kuvvetlere ve araçlara sahiptir.
KGAÖ barış gücü personelinin toplam sayısı yaklaşık 3.600 kişidir.
"Barışı koruma" operasyonları kapsamında gerçekleştirilebilecek görevler arasında ateşkeslerin ve ateşkes anlaşmalarının izlenmesi, çatışan tarafların ayrılması, müzakere koşullarının oluşturulması, kitlesel kargaşalarla mücadele, insan haklarının teşvik edilmesi, hayati öneme sahip tesislerin korunması ve savunulması ile insani yardımlara erişim sağlanması yer alıyor.
Rusya Federasyon Konseyi Başkan Yardımcısı Konstantin Kosaçev, KGAÖ'nün her şeyden önce güvenliğin sağlanmasına ve askeri ve sivil altyapının korunmasına odaklanacağının, bununla birlikte ülkede düzenin Kazak kolluk kuvvetleri tarafından sağlanacağının altını çizdi.
BARIŞI KORUMA OPERASYONUNA KATILAN KGAÖ ÜYE DEVLETLERİ
Kazakistan'a gönderilen barışı koruma güçlerinde Rus birliklerin yanı sıra diğer üye devletlerin birlikleri de yer alıyor. Rusya Savunma Bakanlığı, bu sabah erken saatlerde birliklerinin Kazakistan'a doğru yola çıktığını gösteren bir video paylaştı. Barış gücü içinde, Rusya'nın hava indirme birlikleri birimleri yer alıyor.
Kazakistan'a gönderilen barış gücünde Ermenistan'dan giden 70 asker de bulunuyor.
Belarus Dışişleri Bakanlığı da, Orta Asya ülkelerindeki durumun bir darbe girişimine benzediğini söyleyerek Kazakistan'a birliklerini gönderdiğini doğruladı.
Tacikistan Devlet Başkanı İmamali Rahman, ülkesinin Kazakistan'daki durumla ilgili olarak KGAÖ anlaşması kapsamındaki taahhütlerine uyma niyetini doğruladı. Tacik kolluk kuvvetlerinden bir kaynak, ülkenin barışı koruma misyonu kapsamında yaklaşık 200 asker gönderdiğini söyledi.
Kırgızistan Savunma Bakanı Baktıbek Bekbolotov, Bişkek'in hızlı intikal birlikleri gönderebileceğini söyledi.
"BARIŞ GÜCÜ" GÖNDERİLMESİ İÇİN TÜM ÜYELERİN ONAYI GEREKLİ
KGAÖ barışı koruma güçlerinin intikali, ancak tüm üye ülkeler arasında bir mutabakat sağlandığında mümkün olabiliyor. Kazakistan KGAÖ'ye yardım talebini dün erken saatlerde gönderirken Kazakistan Devlet Başkanı Kasım Cömert Tokayev, ülkesini kaplayan protestoların yurtdışından 'mali olarak desteklenen' komplocular tarafından körüklenebileceğine dair endişelerini dile getirdi. Liderler arasında yapılan görüşmelerin ardından Orta Asya ülkesine yardım kararı alındı.
TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI, KAZAKİSTAN'A DESTEĞE HAZIR OLDUĞUNU AÇIKLADI:
Türk Devletleri Teşkilatı, Kazakistan'da yaşanan gelişmelerle ilgili dayanışma açıklaması yaptı.
Teşkilattan yapılan açıklamada, "Türk Devletleri Teşkilatı üye ülkeleri, Kazakistan'daki son olaylar ışığında, Kazakistan'da barış ve istikrara verdiğimiz önemi vurguluyor ve üye ülkemiz Kazakistan'la güçlü dayanışmamızı ifade ediyoruz." denildi.
Kazak halkının sağduyusu ve normale dönme arzusuna güvenlerini vurgulayan teşkilat üye ülkeleri, "Kazak yetkililerin barışçıl bir şekilde gerginliğin giderilmesi, düzen ve sükunetin yeniden tesis edilmesi kapasitesine sahip olduğuna inanıyoruz. Kazakistan hükümetine ve halkına ihtiyaç duyabilecekleri desteği vermeye hazır olduğumuzu beyan ediyoruz." ifadelerini kullandı.
Açıklamada ayrıca olaylarda hayatını kaybedenler için taziye, yaralılar için acil şifa mesajı da yer aldı.
Kazakistan, Türk Devletleri Teşkilatının Azerbaycan, Türkiye, Kırgızistan ve Özbekistan'la birlikte 5 üyesi arasında yer alıyor.
Teşkilatın gözlemci üyeleri arasında ise Türkmenistan ve Macaristan bulunuyor.
Türk Konseyi adıyla 2009'da kurulan örgüt, şu anki adını ise Kasım 2021'de Türkiye'de yapılan zirvede aldı.
AB, KGAÖ'NÜN ASKER GÖNDERDİĞİ KAZAKİSTAN'IN EGEMENLİĞİNE SAYGI DUYULMASINI İSTEDİ
Avrupa Birliği (AB), Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütünün (KGAÖ) asker gönderdiği Kazakistan'ın egemenliği ve bağımsızlığına saygı gösterilmesi gerektiğini bildirdi.
AB Komisyonu sözcülerinden Nabila Massrali, günlük basın toplantısında Kazakistan'daki protestolar ve Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev'in talebiyle ülkeye KGAÖ'nün asker göndermesi hakkındaki soruyu yanıtladı.
Kazakistan'daki herkese itidal çağrısı yaptıklarını hatırlatan ve sorunların barışçıl yollarla çözülmesini arzuladıklarını vurgulayan Massrali, gösterilerde şiddete başvurulmasını ve yağmalama gibi olayları kınadıklarını belirtti.
Massrali, KGAÖ'nün asker göndermesini "not ettiklerini" ifade ederek "Tabii şunu söylemeden geçmemek lazım. Bu tür bir girişim Kazakistan'ın egemenliği ve bağımsızlığına saygı göstermeli." dedi.
TOKAYEV, YARDIM TALEBİNDE BULUNMUŞTU
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, ülkedeki mevcut durum nedeniyle üyesi oldukları KGAÖ ülke liderlerinden yardım talebinde bulunmuştu.
KGAÖ, 2002'de Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) üye ülkeleri Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Ermenistan tarafından hükümetler arası askeri ittifak olarak kuruldu.
BELARUS ASKERLERİNİ KAZAKİSTAN'A GÖNDERİYOR
Belarus Dışişleri Bakanlığı, Kazakistan yönetiminin ülkedeki normal yaşamı yeniden tesis etme çabalarını desteklediklerini bildirerek "Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) barış gücü dahilinde Belarus askerleri, Kazakistan'a gönderiliyor." açıklamasında bulundu.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, Kazakistan'da protestocuların güvenlik güçlerine karşı koordinasyonlu eylemlerinin dikkat çektiği ifade edilerek aslında ülkede şiddetli bir darbe girişimi ve iktidar değişikliği yapılmak istendiğine işaret edildi.
Kazakistan yönetiminin ayaklanma ve yağmalamayı sona erdirme ve ülkede normal yaşamı yeniden tesis etme çabalarını Belarus'un tam olarak desteklediği vurgulanan açıklamada, KGAÖ'nün Kazakistan'a asker gönderme kararı hatırlatıldı.
Açıklamada, "Belarus, dost Kazak halkına yardım sağlamaya tamamen hazırdır ve müttefiklik yükümlülüklerini tam olarak yerine getirecektir. Bu bağlamda KGAÖ barış gücü dahilinde Belarus askerleri, Kazakistan'a gönderiliyor." ifadeleri kullanıldı.
KAZAKİSTAN CUMHURBAŞKANI TOKAYEV, BİR DİZİ "ACİL TALİMAT" VERDİ
Olayların devam etmesi üzerine Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, bugün bir dizi talimat verdi. Cumhurbaşkanlığı ofisinden yapılan açıklamada, eylemlerin nedenini belirlemek ve sorumlularını bulmak için özel bir soruşturma grubu oluşturulduğu ifade edildi.
Kazakistan Cumhurbaşkanı tarafından verilen acil talimatlar arasında, İçişleri Bakanlığı ve Başsavcılığın da bulunduğu bir soruşturma grubu kurulması yer aldı.
