Donald Trump 5 Kasım başkanlık seçiminde 47. ABD başkanı seçildi. Trump'ın zaferinin ardından dünya liderlerinden de tek tek tebrik mesajları geldi. ABD haber ajansı Bloomberg ise Trump'ın zaferinin ardından kazananları ve kaybedenleri yazdı.
"Trump dünyasında kimin dost, kimin düşman olarak değerlendirileceğine bir bakalım." diyen Bloomberg, ABD'nin yeni döneminde uluslararası ilişkileri değerlendirdi.
RUSYA! PUTİN İÇİN FIRSAT
Bloomberg'e göre Putin Trump'ın geri Ukrayna'da daha fazla kazanım elde etmek için bir fırsat olarak görüyor. Göreve gelen ABD başkanının NATO müttefiklerinin birliğini zorlaması ve "Önce Amerika" politikasıyla Ukrayna'ya yönelik yardımı bitirmesi bekleniyor.
ABD KÖRFEZ'E YÖNELİYOR: MUHAMMED BİN SELMAN
Suudi Arabistan Kralı Muhammed bin Selman'a dikkat çeken Bloomberg, Selman'ın Trump'ın zaferini ABD ile önemli bir güvenlik paktını güvence altına almak için uzun süredir durdurulan çabaları yeniden canlandırma fırsatı göreceğini belirtti.
İsrail ile bir dizi Arap devleti arasında diplomatik bağları açan İbrahim Anlaşmaları'nı hazırlayan ekibin başındaki Trump'ın, bunu Suudi Arabistan'a genişletmeye çalışacağını belirtiyor.
GİORGİA MELONİ: NATO, AB VE ABD ARASINDA KANAL
Bloomberg'in dikkat çektiği bir diğer lider ise İtalya Başbakanı Giorgia Meloni. Meloni'nin Atlantik yanlısı olduğunu belirten ve özünde sert bir politikacı olarak kalmaya devam ettiğine dikkat çeken Bloomberg, İtalyan liderin Elon Musk ile yakınlığının onu NATO, AB ve Beyaz Saray arasında bir kanal olarak konumlandıracağını belirtti.
BAŞKAN ERDOĞAN!
Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın Trump ile sık sık telefon görüşmesi yaptığına dikkat çeken Bloomberg, Başkan Erdoğan'ın Trump'tan "arkadaşım" diye bahsettiği döneme vurgu yaptı. "Trump'ın savaş karşıtı duruşu ve ticarete odaklanması da Erdoğan'ın lehine işleyebilir." diyen Bloomberg ayrıca "Ancak Erdoğan'ın İsrail karşıtı söylemi ilişkileri zorlayabilir ve Türkiye'nin Çin ile iş birliğini artırma yönündeki son çabaları zorluklar yaratabilir." ifadelerini kullandı.
KİM JONG UN PUTİN İLE YAKINLAŞMIŞTI
Bloomberg'e göre Trump'ın dönüşüne en çok sevinen kişi ise Kuzey Kore lideri Kim Jong Un. "Kim ve Trump, Trump'ın ilk döneminde mektuplar ve iki zirve toplantısı aracılığıyla sıcak bir ilişki kurdular, ancak sonunda bu ilişki suya düştü ve Kuzey Kore'nin Amerikan anakarasına ulaşabilen nükleer başlıklı füzeler peşinde koşmasını sona erdirecek bir anlaşmaya varılamadı." ifadelerini kullanan Kim Jong Un, Kim'in o dönemden beri diyalog için Rusya'ya yaklaştığını belirtti.
TRUMP'IN AVRUPA'DAKİ ADAMI VİKTOR ORBAN
Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın, Trump'ın güçlü liderliği nedeniyle övdüğü beş milliyetçi liderden biri olduğunu belirten Bloomberg, "Avrupa'da Trump'ın zaferi konusunda en cesur bahsi oynamış, ABD'deki cezai kovuşturmalar sırasında iktidara geri dönmesinin uzun vadeli göründüğü durumlarda bile onu övmüştü." dedi ve şu ifadeleri kullandı:
Orban şimdi kendini Avrupa'da Trump'ın adamı olarak konumlandırıyor ve bir sonraki ABD başkanıyla olan kişisel bağlarının, otokratik eğilimleri ve Rus yanlısı pozisyonları nedeniyle kara koyun olarak görüldüğü AB'deki konumunu güçlendireceğini umuyor. Orban, Trump'ın Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşını hızla sonlandırmasını ve demokratik gerilemesi nedeniyle Macaristan'a yönelik ABD baskısını azaltmasını bekliyor.
TRUMP'IN ZAFERİNE BAHİS OYNADI: JAVIER MILEI
Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei'nin Trump'ın zaferine büyük bir bahis oynadığını belirten Bloomberg "Şubat ayında ABD lideriyle ilk kez bir araya gelen Milei, ona yeniden seçilmesini dilerken ne kadar "harika bir başkan" olduğunu söyleme fırsatını kaçırmadı." dedi.
MODİ İLE HİNDU KARDEŞLİĞİ
Bloomberg, Hindistan konusunda ise "Trump'ın dönüşünün içeride Hindu milliyetçi politikaları ve yurtdışında yargısız infaz iddiaları nedeniyle incelemeye alınan Modi için bir destek." olduğunu belirtti. Modi ve Trump yakın kişisel bağlara sahip, sık sık birbirlerini alenen övüyor ve birbirlerine arkadaş diyorlar.
Bloomberg Trump yönetiminin Kanada'nın Hindistan hükümetini muhaliflerin iddia edilen cinayetlerinden sorumlu tutma çabasını desteklemeyebileceğini belirtiyor. Bloomberg'e göre Trump'ın Rusya'nın Ukrayna'daki savaşını sona erdirmek için bir anlaşma müzakere etme vaadi, Modi'ye Hindistan'a ucuz petrol ve askeri teçhizat sağlayan Moskova ile yakın bağlarını sürdürmesi için alan da sağlıyor. Öte yandan Biden yönetimi, Modi'nin temmuz ayında Moskova'da Putin ile görüşmesi sırasında Yeni Delhi'ye olan hayal kırıklığını dile getirmişti.
ABD İSRAİL'E DESTEK VERMEYE DEVAM EDECEK Mİ?
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun mevcut Başkan Joe Biden ile gergin bir ilişkisinin olduğunu belirten Bloomberg, "Biden, İsrail'in ABD'nin terörist grup olarak tanımladığı Hamas'a karşı yürüttüğü savaştan Filistinli sivillerin zarar görmesinden duyduğu endişe nedeniyle bazı askeri yardımları durdurdu. Yeni ABD lideri ayrıca Netanyahu'nun İran'ın vekillerine karşı mücadeleyi sürdürme konusundaki ısrarına ve daha büyük bir bölgesel savaşı ateşleme riskine rağmen müstakbel bir Filistin devletini reddetmesine daha sempatik yaklaşacaktır" dedi.
Peki, Bloomberg'in kaybedenler listesinde kimler var?
ZELENSKİ'DEN TEBRİK DENEMESİ
Trump'ı tebrik eden ilk dünya liderlerinden biri Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski oldu. Ancak Bloomberg'e göre bu, Kiev'deki Cumhuriyetçilerin zaferi karşısındaki derin kaygıyı gizlemiyor. Ukrayna, Trump'ın Rusya ile barış görüşmelerinde topraklarını bırakması ve mali ve askeri desteğini azaltması için Ukrayna'ya baskı uygulayabileceğinden endişe ediyor.
MACRON İLK GÜNDEN CEPHE ALDI
Bloomberg Macron'un, Trump ile çalışma konusunda zaten deneyime sahip olduğunu ve bunun da ona Avrupalı meslektaşlarına kıyasla değerli bir deneyim kazandırdığını belirtti.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise bugün Avrupa Siyasi Topluluk (AST) zirvesinde, Avrupalıların güvenliklerini sonsuza kadar Amerikalılara devretmemeleri gerektiğini belirtti.
Macron, konuşmasını şöyle sürdürdü:
Bizim görevimiz Donald Trump'ın seçilmesini yorumlamak değil, Amerikan halkı tarafından seçildi ve Amerikalıların çıkarlarını savunacak. Bu, meşru ve doğru bir şey. Mesele şu; Avrupalıların çıkarlarını savunmaya hazır olup olmadığını bilmeliyiz.
TRAFİK IŞIKLARI: OLAF SCHOLZ
Bloomberg Trump'ın Angela Merkel'e olan nefretinin ABD-Almanya ilişkilerinde büyük bir gerginliğe yol açtığını belirtti ve Merkel'in maliye bakanı ve halefiydi olan Sholz'ün de bunun etkilerinden kurtulmasının zor olacağını belirtti ve "Almanya, Trump'ın onlarca yıldır otomobil ve ticaret fazlasına olan saplantısının hedefi oldu ve kendini bir kez daha ateş hattında bulacak." ifadelerini kullandı.
İRAN-ABD İLİŞKİLERİ NE OLACAK? MESUD PEZEŞKİYAN!
İran, Trump'ın başka bir başkan seçilmesinin etkisini şimdiye kadar kamuoyu önünde önemsemiyor ancak bu durum, Tahran'ın yaptırımların etkilediği ekonomisi üzerindeki baskıyı hafifletmek amacıyla nükleer programı konusunda göz koyduğu diplomasi yolunu kapatıyor.
ÇİN'E GÜMRÜK VERGİSİ: Şİ CİNPİNG
Şi için Trump'ın zaferi kötü bir zamanda geliyor. %60'lık genel gümrük vergisi tehditleri, Çin ekonomisini ayakta tutan tek büyük parlak noktayı ortadan kaldırarak Amerika ile ticareti yok edecek.
JAPONYA'YA BASKI! ŞİGERU İŞİBA
Trump'ın seçim zaferi, uzun süredir iktidarda olan koalisyonun son ulusal seçimde çoğunluğunu kaybetmesinin ardından bir arada tutmaya çalışan Yedili Grubu'ndaki en yeni lider üzerinde yeni bir baskı yaratıyor. Trump, Japonya'nın ABD ile olan ticaret fazlasından defalarca bir sorun olarak bahsetti ve Japonya'nın yaklaşık 55.000 askerden oluşan ABD askeri varlığı için daha fazla ödeme yapması çağrısında bulundu; bu, Amerikan kuvvetlerinin en büyük daimi yabancı konuşlandırması. Japonya daha önce ABD ordusu için daha fazla ödeme yapma çağrılarını savuşturmuştu ancak mevcut anlaşma 2026'da yenilenmeyi bekliyor. Japonya ayrıca ABD'nin kısıtlamaya çalıştığı Çin'e çip üretim ekipmanı ihracatı konusunda Trump'tan ek baskı görebilir.
GÜMRÜK VERGİSİ KRİZİ: CLAUDIA SHEINBAUM
Meksika, Trump'ın gümrük tarifeleri planını nasıl uygulayacağını öğrenmeye hazırlanıyor, bu da yakın kıyıya yakın ihracat yoluyla kuzey komşusuna ihracatını artırma hedefine engel olabilir. Bir diğer endişe kaynağı da Kuzey Amerika ülkeleri arasındaki serbest ticaret anlaşmasının 2026'da gözden geçirilmesinin beklenmesi.
İNGİLTERE İLE KRİZ: KEIR STARMER
Starmer, Cumhuriyetçi kampanyanın sol eğilimli partisini Demokrat aday Kamala Harris için gönüllüler göndermekle suçlamasının ardından Trump ile tartışma yaşamıştı.
LUIZ INACIO LULA DA SILVA
Trump'ın Brezilya'daki müttefiki, Lula'nın başlıca siyasi rakibi olan eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro'dur. Lula, Trump'ın dönüşünün, destekçilerinin geçen yıl göreve başlamasından sadece bir hafta sonra hükümetine karşı ayaklanma girişiminde bulunan Bolsonaro liderliğindeki muhafazakar siyasi hareketi cesaretlendirebileceğinden endişe ediyor.